Réttur - 01.07.1917, Síða 76

78 Réltur
skams tíma, og helzt enn þar sem prestar eru á »gömlu
laununum«.
Stundum áttu bændur að láta prestinn fá sinn hestinn
af hvoru um sig, töðu og útheyi, stundum lambsfóður
og stundum »vöndul af heyi af hverjum kapli er þeir
heyjuðu«, og var það alt annað en lítið. Þegar það var
í rýrðarsveit eins og t. d. Pönglabakkasókn, var það til-
finnanlegt fyrir ábúendur.
Lambstollurinn varð síðar að prestseldunum, sem allir
þekkja, en lengi var hann að verða almennur.
Fiskitollur varð víða mikill og almennur við sjóinn,
mestur varð hann í Selárdal, en þar varð hann tíundi
hver fiskur, sem á land kom. Víða varð hann '/2 væ*h
en annarstaðar fjórðungur yfir vertíðina.
Lýsistollurinn varð almennur, og frá honum stafa Ijós-
tollarnir. Áður en hann var að lögum gerður, var hann
mjög misjafn í hinum ýmsu kirkjusóknum landsins.
Enn ber þess að geta, að prestar og klausturhaldarar
fengu oft þá bændur, sem áttu jarðir sínar, til þess að
lofa að „gefa“ kirkjunni eða klaustrinu ákveðið á ári
hverju. Þetta var í raun og veru nokkurskonar lands-
skuld, • og þegar einhver var t. d. búinn að lofa því, að
frá þessarr umræddu jörð skyldi klaustrinu árlega verða
gefið t. d. 1 ær, þá var það orðin kvöð á jörðinni, sem
svo fylgdi henni framvegis. Sem dæmi þessa má t. d.
nefna, að árið 1330 fékk kirkjan á Breiðabólsstað í
Fljótshlíð þessar gjafir, og voru það alt árlegar gjafir,
eða nokkurskonar ítök, sem hún átti í jarðirnar.
Frá Kirkjulæk ]h vætt matar og fullorðinn sauð.
— Laugagerði, á loðna og lembda og aðra geldá og
snögga.
— Lambey, á gelda.
— Uppsölum, gelding tvævetra og hálfa mörk silfurs.
— Ey, sama.
— Fjallastöðu, gelding gamlan og osthleif.
-r- Skarði, sauð tvævetran og osthleif.