Réttur - 01.05.1932, Blaðsíða 45

vörðust menn,
en samt er vélað
og varist enn]“.
En um 1930 tekur Sigurður verulegum framförum.
Ef smásögunum í „Bárujárn" væri raðað eftir aldri,
sæist það bezt. Einmitt veigamestu sögurnar, „Kreppt-
ir hnefar“, „Fauskar“, „Ein af átján“ og „Rauðar var-
ir“ eru skapaðar á kreppuárunum. Því meir sem verka-
lýðnum ríður á, því meir, sem að honum sverfur, —
því skarpar beitir Sigurður skáldskap sínum í þjónustu
hans. Og það einmitt gefur okkur vonina um, að því
hraðari sem hríðin verði, því beittari verði penni hans
í frelsisbaráttu hinna kúguðu.
Sagan „Krepptir hnefar“ er einhver bezta saga hans
og hefir sérstakt gildi fyrir þróunina til sósíalismans
í íslenzkum bókmenntum. Hún er að vísu gölluð í sam-
setningu. Það er of reifaralegur blær á henni, óþarf-
lega sterkir atburðir látnir gerast til að valda þeim
áhrifum, sem höfundur vill ná. En hún hefir einn mik-
inn kost. Hún er fyrsta lýsingin í íslenzkum bókmennt-
um á sálarstríði verkamanns út af skyldunni við stétt
sína. Hún lýsir þeim andlegu umbrotum og þeirri sið-
ferðislegu baráttu, sem frelsishugsjónir sósíalismans og
samtakamáttur verklýðsstéttarinnar á í við einstaklings-
hyggju verkamannsins, sem á örðugasta skeiðinu teng-
ist öllum borgaralegum „dyggðum“ hans, umhyggju
fyrir konu og börnum, — og setur það allt upp á móti
heildarhagsmunum stéttarinnar. Það er hin örlagaríka
mótsetning verklýðshreyfingarinnar: augnablikshags-
munirnir gegn framtíðarhugsjónunum. Það er hið sí-
fellda stríð sósíalismans við að yfirvinna hið borgara-
lega í verkalýðnum, sem höfundur nær svo ágæta vel,
einkum í fyrra parti sögunnar.
En í þessari sögu komum við samt að sama gallan-
um og við áður höfum minnst á í skáldskap sósíalism-
ans á Islandi. Hún nær að vísu einna lengst af þeim öll-
um að því að tvinna saman hugsjón sósíalismans og
109