Réttur - 01.08.1968, Blaðsíða 15

an engu minni, sem stafar af hinu borgara-
lega þjóðfélagi. Sú hætta birtist ákaflega
hreinlega í starfshátmm sósíaldemókrata í
Vesmr-Evrópu. Þeir hafa með hentistefnu
sinni og atkvæðapólitík orðið parmr af borg-
aralegu þjóðfélagi og einn þýðingarmesti
burðarás þess. Sósíalískur flokkur verður æv-
inlega að gæta sín á því að umturnast ekki
og þaðan af síður má hann hlaupa eftir borg-
aralegum fordómum — þá verður hann
fórnardýr hins borgaralega áróðurs.
Samvinna
og samstarf
Þessi sérstaða íslenzks þjóðfélags gerir sósí-
alistum auðveldara um vik en í öðrum auð-
valdsríkjum á blómaskeiði. Það gerir smæð
efnahagskerfisins. Hér er ekki auðhringa-
myndun og ríkiseinokun á sama hátt og í
öðrum auðvaldsríkjum. Hér gemr ekki orðið
jafn geigvænleg gróðasöfnun á fárra hendur
og annars staðar. Þjóðfélagið krefst hér bein-
línis samvinnu og samstarfs. Lögmál einvígis-
ins — maður gegn manni, þúsundkallar gegn
einseyringum — er augljósari fjarstæða á Is-
landi en annars staðar.
Gegn
auðvaldi og
skrifstofuvaldi
Sérstaða okkar þjóðfélags er hins vegar
ekki svo mikil að okkur leyfist að gleyma
þeirri staðreynd að við erum hlekkur í al-
þjóðlegri keðju. Barátta okkar á íslandi fyrir
breyttri, sósíalískri þjóðfélagsskipan á sér um
leið alþjóðlegt inntak. Heimsvaldastefnan
spennir greip sína um alla veröld, baráttan
gegn henni er því alþjóðleg — og einmitt
menningarleg sérstaða Islendinga leiðir af sér
að baráttan hérlendis gegn heimsvaldastefn-
unni verður lífsnauðsynleg fyrir þjóðina
sjálfa. Fleiri verða sér meðvitandi um nauð-
syn þess að berjast gegn heimsvaldastefnunni
— bandarískum her og aðild að hernaðar-
bandalagi. Krafan um þjóðlega, mynduga at-
vinnuvegi er um leið krafa um takmörkun á
valdi alþjóðlegs auðmagns.
Og um leið og íslenzkir sósíalistar gera sér
grein fyrir hinu alþjóðlega inntaki barátmnn-
ar verða þeir að muna eftir öllum þeim
vopnabræðrum, sem þeir eiga út um alla ver-
öld, þeim sem berjast gegn kúgun, ofbeldi,
auðvaldi, skrifstofuvaldi um allan heim.
Sósíalismi
Lýðræði
Sósíalískur stjórnmálaflokkur á að vera
lýðræðislegur. Með „lýðræðislegur" á ég ekki
við, að flokkurinn eigi að láta sér nægja að
bera minnihluta atkvæðum í forysmstofnun-
um. Flokkur sem byggir á lýðræðislegum
grundvelli ræðir vandamálin í grunneining-
unum, leitast við að virkja hvern flokksmann
til umræðna og umhugsunar um vandamálin.
Akvörðunarferlið á að koma neðan frá, en
ekki ofan frá — þó svo að eðlilegt sé að for-
ystan leggi málin á hverjum tíma fyrir flokks-
mennina sjálfa, einfaldlega af þeirri ástæðu
að þeir hafa yfirleitt ekki möguleika á að
undirbúa mál heillega til umræðna. En með
virkari flokksmönnum eru líkur til þess að
stöðugt fleiri meðal almennra félaga finni sig
til þess knúða að hreyfa málum, sem síðan
eru tekin til meðferðar af hverri stofnun út
139