Réttur - 01.08.1968, Blaðsíða 25

Fjölmenni á fundi stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns við Laugardalshöll. Hér sést aðeins
það sem utan við höllina stóð á fjölmennasta kosningafundi, er haldinn hefur verið á Islandi.
ung lýðveldisins, hefur nokkru sinni notað vald
sitt i þjóðarþágu, til að gefa henni tækifæri til
þess að dæma sjálfstætt, óháð flokkunum, um ör-
lagarík mál, sem mörg hafa verið á þessu við-
burðarríka skeiði þjóðarsögunnar.
UPPREISN GEGN HVERJU?
KRAFA UM HVAÐ?
Það eru margir þættir, sem saman eru ofnir i
þessum forsetakosningum, hvað fylgi Kristjáns
Eldjárns snertir, — sumir gerólíkir öðrum og allt
að því andstæðir, en það er þörf að reyna nokkuð
að greina þá I sundur og athuga siðan gjör þann
þáttinn, sem mest snertir sjálft stjórnmálalifið.
Ég held að greina megi þessa aðalþætti:
1. Þjóðleg vakning. Ég ætla að þetta sé jafn-
vel sterkasti þátturinn í kosningu Kristjáns Eld-
járns. Sjálfstæðisbaráttan hafði staðnað í hinum
hápólitisku flokkaátökum um Atlandshafsbanda-
lagið, hersetuna o.s.frv., — þessi stórmál, sem í
tvo áratugi höfðu skarpast skipt flokkum á Islandi
við hlið stéttabaráttunnar sjálfrar. Með framboði
Kristjáns Eldjárns fæst maður, sem yfirgnæfandi
meirihluti þjóðarinnar litur á sem fulltrúa íslenzkrar
menningar, sem hugsanlegan verndarvætt þjóðlífs
og þjóðarsálar á örlagastundu Islands. Það var
storkari þjóðernisvitund og dýpri ábyrgðartilfinning
gagnvart framtið vorri sem þjóðar, sem brauzt
út í þessum kosningum, en ýmsir okkar, sem
lengi höfum háð þessa baráttu, þorðum að vona
að gæti fengið pólitíska útrás eftir heillar kynslóð-
ar hersetu og áratuga erlendan áróður hernáms-
flokka i landi voru.
2. Uppreisn gegn valdakerfinu: spillingunni,
flokksræðinu o.s.frv., og krafa um persónufrelsi
kjósenda gagnvart embættisvaldi og yfirdrottnun.
Skal þessi þáttur siðan gerður að aðalefni þessarar
greinar.
3. Mótmæli gegn rikisstjórninni og stefnu hennar,
einkum með tilliti til versnandi lifskjara og harðn-
andi kreppu. Það jók á þennan þátt að tefla ráð-
herrum ríkisstjórnarinnar fram gegn Kristjáni. Ekki
er ótrúlegt að 90% af fylgi stjórnarandstöðuflokk-
anna og helmingur af fylgi stjórnarflokkanna hafi
kosið Kristján.
149