Réttur - 01.08.1968, Blaðsíða 19

fyrstu skrefin á braut lýðræðislegs sósíalisma)
all-áberandi þáttur í þeim umbótum, sem
gerðar voru, en á hinn bóginn voru öll skil-
yrði til að því yrðu framvegis settar fastar
skorður.
Þetta er rétt að útskýra nokkuð nánar. Þeg-
ar talað er um borgaraleg sjónarmið, er ekki
fyrst og fremst átt við ýmsar ráðstafanir, sem
voru með öllu óhjákvæmilegar, eins og mál-
um var komið í Tékkóslóvakíu, heldur á-
kveðna túlkun þeirra og e.k. hugmyndalega
framlengingu. Bezta dæmið er nýja áætlun-
arkerfið, sem að vísu var tekið upp nokkru
fyrir fall Novotnýs, en mætti í framkvæmd
mótspyrnu hans og nánustu fylgismanna og
varð því eitt aðal-stefnumál andstöðunnar í
flokknum. Við núverandi aðstæður var það
tvímælalaust nauðsynlegt að taka meira til-
lit til markaðslögmála en áður hafði verið
gert, gera ráð fyrir langvarandi sambúð áætl-
unar og markaðs. Engu siður var nauðsynlegt
að draga mjög úr efnahagslegu miðstjórnar-
valdi og veita einstökum fyrirtækjum aukið
athafnafrelsi. En við þessar ráðstafanir bætt-
ust svo ýmsar hugmyndir, sem voru miklu
vafasamari. I fyrsta lagi var reynt að túlka
sambúð áætlunar og markaðs sem einfalt,
stöðugt og mótsagnalaust samræmi. Þannig
var gengið fram hjá því vandamáli, að mark-
aðslögmálin hafa sitt eigið innra samhengi
og geta af sér samsvarandi sjónarmið, sem
ekki samrýmast sjálfkrafa sjónarmiðum sósí-
143