Réttur - 01.08.1968, Blaðsíða 29

innar). Það er engin lausn í þessum málum að
hverfa til baka og ekki hægt.
Það, sem verður að gera, er að skapa slikt lýð-
ræði í flokkunum sjálfum, koma þar á persónufrelsi
einstaklinganna, eins þótt þeir hópist saman um sér-
skoðanir sínar, svo að fámennisstjórnirnar í flokk-
unum hverfi. Alveg eins og uppreisn einstaklings-
ins gegn andlegri yfirdrottnun fjölmiðlunartækja á
fárra höndum, — gegn yfirþyrmandi valdi stórfeng-
legra efnahagsheilda, — verður einkennandi fyrir
þá tíma, sem í hönd fara, — elns verður og bar-
átta einstaklinganna fyrir því að ummynda flokkana
þannig að um verði að ræða samtök frjálsra ein-
staklinga, sammála um grundvallaratriði, en sjálf-
stæðra um bardagaaðferðir, — og stundum munu
þá og flokkasamsteypur eða samstarf á breiðum
grundvelli verða það form, er bezt hentar pólitísk-
um samtökum nýrrar gerðar.
Þjóð vor hefur sem fyrr segir, vegna fámennis
sins meiri möguleika en stærri þjóðir til þess að
koma á raunverulegu lýðræði, — líka í efnahags-
málum, —raunverulegri sjálfstjórn fólksins. Hún á
þar ýmislegt sameiginlegt fornu grísku borgríkjun-
um.
En hún þarf þá að líta óhultum augum galla
,,fulltrúa"-fyrirkomulagsins, — flokksræðisins —
eins og það er orðið, — sem og allt þjóðfélags-
kerfið, þau yfirráð fárra yfir fjöldanum, sem gagn-
sýrir það á öllum sviðum.
Forcendur þess að við getum tekizt á við þessi
vandamál flokksveldisins hér heima til lýðræðis-
legrar lausnar, eru að ekki versni ástandið frá því,
sem nú er. Til þess þarf að tryggja: 1) að frið-
samleg þróun haldist í landi voru, — 2) að erlent
auðvald nái ekki efnahagslegum og pólitiskum á-
hrifum i þjóðlífinu, og 3) að landið verði ekki á
einn eða annan hátt gert efnahagslega og pólitískt
háð eða bundið erlendum ríkjum. Takist að tryggja
þetta, er hægt — með von um árangur — að ein-
beita sér að því að leysa vandamál flokksræðisins
hér heima.
Almenningur, og framar öllu æskan, á Islandi tjáði
sig i forsetakosningunum um hvað hann vildi: að
hnekkja ofurvaldi flokksræðisins. Það er nú verk-
efni þeirra, er umhugað er um málstað fólksins í
islenzkum stjórnmálum, að finna hvernig slikt skuli
gert.
Einar Olgeirsson.
153