Réttur - 01.08.1968, Blaðsíða 38

sviðið. Gowan tók að sér stjórnarforystu fyrir
herforingjaklíku, en fékk ekki stillt til friðar
í landinu. I septemberlok brutust aftur út
uppreisnir í hernum er snerust í stórfellda
útrýmingarherferð á hendur Ibosum í norður-
hluta landsins: 30 þúsund þeirra voru drepnir
á einni viku. Ein miljón Ibosa sem þar voru
búsettir leituðu hælis í ausmrhlutanum sem
brátt hlaut nafnið Biafra. Því að þetta blóð-
bað helgaði endanlega skilnað hans frá öðr-
um hlutum landsins. Ibosar komu á fót ráði
þar sem helztu höfðingjar þeirra sám, ásamt
fulltrúum annarra fámennari þjóðflokka. Og
30. maí 1967 lýsti þetta ráð yfir sjálfstæði
ausmrhlutans — Biafra — og tilnefndi
Ojuwku ofursta ríkisleiðtoga. Skömmu síðar,
eða 5. júlí, hófust regluleg vopnaviðskipti
milli hers Biafra og sambandsstjórnarinnar í
Lagos, með þeim afleiðingum sem að framan
greinir.
Hatrið milli þjóðflokkanna í Nígeríu, sem
hefur att þeim saman í þessa skelfilegu borg-
arastyrjöld, er þvf öðrum þræði sprottið af
gjörræðislegri ríkjaskipan gömlu nýlendu-
herranna brezku, sem tóku valdahagsmuni
sína fram yfir séreinkenni og þarfir hinna
sundurleitu þjóðflokka. En undir hatrið hafa
óspart kynnt þau öfl sem kennd eru við ný-
lendustefnuna nýju — stjórnmála- og efna-
hagsmunir stórveldanna.
Hildarleikurinn í Nígeríu er dæmigert
„olíustríð''. Eftir heimsstyrjöldina síðari fundu
Bretar auðugar olíulindir í óshólmum Níger-
fljóts, og kannanir ensk-hollenzka hringsins
Shell-BP hafa síðan leitt í ljós að olíulindirn-
ar í Nígeríu (ca. 2Vi miljarðar tonna) eru
a. m. k. jafn auðugar og þær sem fundizt
hafa í Alsír. A s.l ári nam olíuframleiðslan
þar 21 miljón tonna. Olíuauðævin vöktu
snemma áhuga brezku stjórnarinnar via
Shell-BP sem hefur helgað sér rétt til að
nytja 85% þeirra; afgangurinn, 15% hefur
fallið í hlut SAFRAP, dótturfélags franska
olíuhringsins ERAP, og sex bandarískra olíu-
félaga sem hafa fjárfest 150 miljónir dala í
austurhlutanum.
Jafnskjótt og Biafra sagði sig úr lögum við
sambandsstjórnina í Lagos, magnaðist streitan
milli stórveldanna sem lögðu nú sem endra-
nær hagsmuni sína að jöfnu við gróðaaðstöðu
viðkomandi olíuhringa. I sama mánuði og
stríðið brauzt út áttu hinir síðarnefndu ein-
mitt að greiða ríkisstjórn landsins „royalities",
hinn umsamda, árlega árðshluta af olíuvinnsl-
unni. Hér var úr nokkuð vöndu að ráða, því
að á að gizka % hlutar olíulindanna voru á
yfirráðasvæði Biafra — og þessi auðævi voru
einmitt efnahagsleg trygging fyrir sjálfstæði
hins nýstofnaða ríkis. Valið féll þannig, sem
vænta mátti, að ríkisstjórnirnar í Washing-
ton og París tóku málstað Biafra, í þeirri
von að takast mætti að skerða hlut Shell-BP.
Það er Bandaríkjamaður af þýzkum ættum,
Warton að nafni, sem síðan hefur haldið uppi
loftbrú milli Lissabon og Biafra og séð Biafra-
mönnum fyrir vistum og hergögnum eftir
föngum, því að Lagosstjórnin lagði snemma
hafnbann á Port-Harcourt, helztu hafnarborg
austurhlutans.
Brezka stjórnin reyndist enginn eftirbátur
Johnsons og de Gaulles í fylgispekt við
gróðahagsmuni hringanna. Hún hvatti Gow-
an, handbendi sitt, til að berja Biafra misk-
unnarlaust undir lög sambandsstjórnarinnar
í Lagos. Reyndar gerðu hinir brezku herráðu-
nautar hans og hinir herskáu Haússasliðsfor-
ingjar sér vonir um að það mætti takast á
hálfum mánuði, svo fjarri voru þeir réttu lagi
í mati sínu á baráttuþreki andstæðinganna.
Þótt ankanalegt megi virðast, snerust Sovét-
ríkin einnig á sveif með sambandsstjórninni,
trúlega á þeirri forsendu að Biafra væri „leik-
soppur bandarísks imperíalisma". Ur sovézk-
um sprengjuflugvélum, sem egypzkir flug-
162