Réttur - 01.10.1977, Side 50

stjórn flokksins falin 7 manna fram-
ltvœmdaráði er aftur fól þriggja rnanna
jramkvœmdanefnd daglega stjórn (þ. e.
formaður, ritari, gjaldkeri). Miðstjórnar-
vald var rnikið í flokknum og agi harður.
Eftir að æðsta stjórn flokksins hafði tekið
ákvörðun bar flokksmönnum að styðja
ákvörðun en rétt höfðu menn áður til
að láta aðrar skoðanir í ljósi í grunn-
einingum inn á við. Grunneiningar
flokksins voru ,jellur“ er átti að mynda
á vinnustöðum, en í reynd urðu sellurn-
ar í KFÍ bústaðasellur, en verkalýðs-
hreyfingarstarfið var skipulagt þannig,
að kommúnistar í einstökum verkalýðs-
félögum mynduðu lið er skipulögðu starf
kommúnista og undirbjuggu aðgerðir i
félögunum. Mikil áhersla var lögð á
marxíska fræðslu og stöðugt starf. Segja
má, að KFÍ hafi verið fyrsti þrælskipu-
lagði stjórnmálaflokkurinn á Islandi er
gat gengið snöggt og skipulega til verks,
komið andstæðingnunr i opna skjöldu og
haft tiltölulega mikil áhrif miðað við lít-
ið fylgi og ekki háa félagatölu. Ýmis hlið-
arsamtök skipulagði KFÍ m. a. ASV (Al-
þjóðasamhjálp verkalýðsins, Islands-
deild), Ungherjadeild, IJrróttafélag verka-
manna, Varnarlið verkalýðsins, Sovét-
vinafélagið, Félag byltingarsinnaðra rit-
]i()funda o. fl.42
Þar sem kommúnistar voru í minni-
liluta t. d. í Reykjavík í verkalýðsfélög-
unum, var verkefni liðanna (fraktiona)
að afhjúpa stéttasvik sósíaldemókrata (er
um skeið voru taldir „höfuðstoð auð-
valdsins“) skipuleggja andóf gegn þeim,
taka forystu fyrir skyndiaðgerðum o. fl.
Þetta reyndist m. a. árangursríkt í at-
vinnuleysisbaráttunni árið 1932, Jrar sem
KFÍ tókst að vissu leyti að ná frumkvæð-
inu í viðureigninni við atvinnurekendur
er reyndu að knýja fram kauplækkun
einnig í atvinnubótavinnunni.
Sú barátta rís liæst í stéttaátökunum
9. nóv. 1932 við Góðtemplarahúsið er
reykvísk aljrýða leggur lögregluliðið að
velli og hindrar kauplækkunartilraun
Reykjavíkuríhaldsins í atvinnubótavinn-
unni.43
Þar sem kommúnistar voru ráðandi
afl innan verkalýðssamtakanna eins og á
Norðurlandi, en Verkalýðssambandi
Norðurlands (VSN stofnað 1925) réðu
Jreir, Jrar horfðu málin öðruvísi við. T. d.
á Akureyri og Siglulirði stofnuðu sósíal-
demókratar ný verkamannalélög er
reyndu að ná samningum og samnings-
réttinum til sín og annars staðar á Norð-
urlandi neitaði ASÍ að styðja verkfalls-
baráttu félaga er voru í VSN. Segja má,
að úrslitaátökin innan verkalýðshreyfing-
arinnar hvað Jretta snerti hafi staðið í
tveim veigamiklum átökum, Nóvudeil-
unni og Borðeyrardeilunni (Dettifoss-
slagnum). I þessurn átökum tekst þeim
félögum er kommúnistar ráða og VSN
að halda samningsréttinum og viður-
kenningu, en tilraun verkamannafélaga
er sósíaldemókratar höfðu stofnað og
buðu samninga á lægri taxta (Jr. e. mættu
kauplækkunarkröfum atvinnurekenda)
urðu undir. I báðum Jressum átiikum
kom til handaliigmála á Akureyri og
Siglufirði. Sigrar kommúnista á Norður-
landi gera Jreim kleyft að brjótast út úr
fyrrgreindri herkví og halda rétti sinna
félagsmanna í ójrökk Aljrýðusambands-
ins. Áhrif kommúnista í atvinnuleysis-
baráttunni og í baráttunni gegn sveita-
flutningum skapaði J)eim einnig orðstí
meðal verkafólks er gerði þeim kleyft að
sækja á brattann í verkalýðsbaráttunni og
vinna að samfylkingu verkalýðsins er Jrað
258