Réttur - 01.01.1980, Qupperneq 58

AUt andófið á þessum árum, ekki síst
innan æskulýðssamtaka Framsóknar-
flokks og Alþýðuflokks, varð smám sam-
an til þess, að ráðamenn þessara flokka
tóku mjög að ókyrrast. Og að því kom
28. mars 1956, að Alþingi samþykkti
ályktun um brottför Bandaríkjahers.
Kosningar fóru fram um sumarið, og eft-
ir þær var mynduð ríkisstjórn Framsókn-
arflokks, Alþýðubandalags og Alþýðu-
flokks, sem hafði brottför hersins á
stefnuskrá sinni.
Friðlýst land — 1957 — 60
Því miður voru ekki til nein skipuleg
samtök hernámsandstæðinga utan Al-
þingis til að veita fyrrnefndri „vinstri"
stjórn aðhald, þegar hún tók að ganga á
bak orða orða sinna í herstöðvamálinu
með ótíðindi í FJngverjalandi og Mið-
jarðarhafsbotnum að yfirvarpi.
Ekki leið þó nema tæpt ár, þar til aftur
var haldið af stað. Nú var það Rithöf-
undafélag íslands, sem reið á vaðið í
október 1957. Ásamt Félagi ísl. mynd-
listarmanna leituðu þe'ir samstarfs við
aðra listamenn, menntamenn og stúd-
enta. Fíinn 8. desember var haldinn al-
mennur fundur, sem troðfyllti Gamla
Bíó, anddyri þess og ganga. Þar var þess
krafist, að stjórnin stæði við loforð sitt
um brottflutning hersins og gengu fund-
armenn fylktu liði heim til forsætisráð-
herra, Hermanns Jónassonar, og afhentu
honum ályktun sína.
20. mars 1958 voru uppúr þessari hreyl-
ingu stofnuð samtökin Friðlýst land. Þau
byrjuðu á að halda fjölmennan fund í
Gamla Bíói 28. mars, á tveggja ára afmæli
ályktunar Alþingis um uppsögn her-
stöðvasamningsins. Sumarið og haustið
1958 héldu samtökin svo fundi víðsvegar
um land og kom nú í ljós, að þar var síst
minni andstöðu að finna gegn herset-
unni en á Reykjavíkursvæðinu.
Samtökin Friðlýst land höfðu 15
manna stjórn og framkvæmdaráð, sem
hélt fundi öðru hverju. Einhverntímann
á útmánuðum 1960 tók sú hugmynd að
þróast, að nú væri nóg komið af hefð-
bundnum fundum og ályktunum um
herstöðvamálið. Grípa þyrfti til stórtæk-
ari aðgerða, sem eftir yrði tekið. Og nið-
urstaðan varð Keflavíkurganga 1960, sem
mörgum þótti þá fífldjarft fyrirtæki.
En Keflavíkurgangan 19. júní tókst
með þvílíkum ágætum, að hún vakti her-
námsandstæðinga um land allt af dvala.
Talsmenn hreyfingarinnar fóru um flest-
ar byggðir landsins sumarið eltir og stofn-
aðar voru héraðsnefndir í öllum sýslum
ogkaupstöðum og fjölmörgum hreppum.
Síðan var efnt til Þingvallafundar í sept-
ember, og þar voru stofnuð Samtök her-
ndmsandstceðinga.
Niðuiiag þessarar greinar birtist l næsta hefti — og
fylgja þ<i heimildir hinna merktu tilvísana og fleiri
myndir.
58