Réttur - 01.10.1982, Qupperneq 10

Karitas Skarphúðinsdóttir.
birti þau leyndarskjöl, er sýna hvernig
dönskum stjórnmálamönnum kom til hug-
ar, — þó eigi yrði á fallist í þeirra hóp,
— að reyna 1864 að fá haldið einhverju
af Slesvíkurlandi með því að bjóða Bis-
marck ísland. — Þeim fannst a.m.k. að
þeir hefðu vald til að farga því, sem þeir
ekki áttu. — Það færu margir íslendingar
að hugsa öðruvísi og sjá óhugnanlega
raunsæju utanríkismálanna, ef þeir læsu
þessar greinar Sverris vel.
Þá er ekki að spyrja að snilldinni, er að
greinum hans um verkalýðsbaráttuna
kemur, (Dagsbrún 60 ára o.s.frv.) Lýsing
hans, t.d. á bls. 104 á fátæktinni í Reykja-
vík, líka löngu fyrir kreppuna miklu, væri
holl lesning mörgum þeim, sem gera sér
ekki ljóst hvílíka gerbyltingu í lífskjörum
verkalýðshreyfingin hefur gert á íslandi.
Það yrði of langt mál að rekja alla þá
þekkingu setta fram með snilld, sem menn
geta sótt í þessa bók. Eftirmælin skipa hér
sérstakt rúm ólík öllu því, sem almennt
heyrir undir þann flokk. — Ritgerðirnar
um Pétur Benediktsson, Katrínu Thor-
oddsen, Ársæl, Otto og fleiri eru perlur
— og þó er ein, sem sker sig svo úr að
vekja verður á henni sérstaka eftirtekt,
því hún er að öllu leyti einstæð í hópi
íslenskra „eftirmæla“ — og sprengir raun-
ar þann flokk.
Það er greinin um Karitas Skarphéðins-
dóttur, þessa tígulegu verkakonu, sem
kratarnir ráku úr verkalýðsfélaginu á ísa-
firði ásamt Eyjólfi Árnasyni, Jóni
skreðara og Halldóri Ólafssyni auðvit-
að fyrir kommúnisma. Lýsing Sverris
á þingmálafundinum þar sem þessi
kona birtist frambjóðendum Reykjanes-
kjördæmis sem einskonar huldukona er
slfk listasmíð húmors og háðs, aðdáunar
og alvöru að enginn sem ann ritsnilld og
spennandi frásagnarhætti ætti að láta hana
fram hjá sér fara. Að geta gert einn
þingmálafund spennandi sem leynilög-
reglusögu eftir Agöthu Christie — það er
aðeins á færi snillinga sem Sverris — og
enda hana svo að Agöthu hætti eins og
engum hefði komið til hugar.
Sverrir las þessa grein í handriti fyrir
mig, er við dvöldum báðir saman á Borg-
arspítalanum og gleymi ég aldrei hrifn-
ingunni, ergreip mig við þann upplestur.
Það er sem Ijós í myrkrinu að fá þetta
bindi af ritsafni Sverris. Og eftir allt, sem
hér hefur verið sagt um hvílík nautn ritlist
hans er, þá er rétt að láta þessa grein enda
með síðustu aðvörunarorðum lians, þeim
202