Réttur - 01.10.1982, Blaðsíða 13

Hér er það sem leiðir liggja frá Ossetiu tii Georgiu.
Ossetar eru lítil þjóð, eitthvað um 450
þúsundir sálna, búsettir í miðjum Káka-
susfjöllum í hlíðunum beggja vegna og
ofan á sléttlendið, nokkurn veginn á þeim
stöðvum þar sem leið hefur legið um frá
fornu fari norðan af grasheiðunum milli
Kaspíhafs og Svartahafs suður í hin
frjósömu akurlönd og víngarða Georgíu.
Alanaskarð — Daríal á georgisku —
kennt við ættfeður Osseta Alani, kannast
margir við úr sögum Lérmontofs og ann-
arra rússneskra höfunda á öldinni sem
leið; mun þarveraeinhverhæsturfjallveg-
ur á jarðríki og hefur stundum þótt
allagasamlegur. Að menningu og lífernis-
háttum eru Ossetar líkir öðrum Kákasus-
þjóðum og þá einkanlega nágrannaþjóð-
unum fyrir norðan fjall, Tsérkessum,
Tsétsénum og ýmislegum tyrkjaþjóðum.
Allmargt manna hefur þó smátt og smátt
tekið sér bólfestu sunnan l'jalls í Georgíu,
og búa þar við sjálfstjórn í innanhéraðs-
málum. Ein ættkvísl Suður-Osseta eru
Dzugungar eða Dzúgatá —, sú ætt er
Georgíumenn kalla Dzjúgasjvílí, og er
hún sumum fróðleiksmönnum kunn úr
mannkynssögunni. Tungumál Osseta er
aftur á móti íranskt að uppruna, og svo
nákomið t.a.m. persnesku, kúrðnesku og
afgönsku (pasjtú). Þótt orðaforði hafi
mjög breyst í langri sambúð við óskyldar
þjóðir — hér á þessum slóðum er almenn-
ingur víðast hvar mæltur á tvær tungur
hið fæsta og þykir engum merkilegt — þá
hefur þó málkerfið sjálft haldist með
furðulitlum breytingum, svo ossetiska er
í sumum greinum nákomnari írönsku
fornmálunum — fornpersnesku, avestisku
(málinu á fornum guðsorðabókum Persa)
— en flest önnur hinna nýrri mála.
Á fornöldum gengu írönsk mál allt
austan úr Túrkestan og um gervallt Suður-
Rússland vestur í Dónárlönd. Þjóðir þær
sem hér bjuggu, nefndu Grikkir Skýþa,
Sauromata, Sarmata, Alani og fleiri nöfn-
um; fornt persneskt heiti er Sakar. Þeim
205