Réttur - 01.10.1982, Blaðsíða 54

Nexö 1908.
Börge Houmann sá um útgáfu á og var
eitt bindi af þrem í greinasafni hans.
Komu ferðaminningarnar út 1954, árið
sem Nexö dó. Nexö hafði sagt mér frá
Isafoldargreininni í bréfi 1926. þegar ég
var að fá leyfi hans ti! að birta ofurlítið
úr riti hans „Auðu sætin“, sem Finnur
Jonsson hafði þýtt. (Réttur 1926, bls.
26-38).
Börge Houmann réðst nú í hvert
stórverkið á fætur öðru til að tengja
lífsverk og list Nexös sem allra best við
verkalýðshreyfinguna og síðari tíma.
Auk tuga fallegra, vel unninna smárita
um einstaka þætti í lífi þessa mikla
verkalýðsskálds, lagði hann í tvenn
stórrit, sem hér skal nánar sagt frá.
Annað stórritið var útgáfa bréfa Ander-
sen-Nexös í þrem bindum í stóru broti
(16x10 cm). Fyrsta bindið, tæpar 500
síður, geymir bréf frá Nexö á tímabilinu
1890-1921. Er þar m.a. að finna bréf til
Jónasar Guðlaugssonar, er leitar aðstoðar
Nexö og hafa þeir og síðar skipst á
bréfum. — Annað bindið nær frá 1922-
1936, er um 540 síður. Er þarna um miklar
heimildir að ræða til sögu og bókmennta-
rannsókna, því bréfaskriftir eru við menn
i fjölda landa allt frá Sovétríkjunum til
íslands. — Þriðja bindið nær frá 1937-54
að Nexö deyr. Er það tæpar 500 síöur.
M.a. eru þar bréfaskriftir við Björn
Fransson, er hann þýðir „Endurminning-
ar" Nexös. — En hið stórkostlega afrek
við þessa bréfaútgáfu cr að við hvert
einasta bréf eru upplýsingar um þann.
sem bréfaskriftir fara fram við. allar
aðstæður og skýringar. Hefur það verið
alveg óhemjuvinna að safna saman öllum
þeim upplýsingum.
Börge Houmann var sæmdur titli
heiðursdoktors af Hafnarháskóla fyrir
þetta afrek. Það var hinsvegar Gyldendals
246