Réttur - 01.10.1982, Blaðsíða 15
tíma nefnst Aríar. Aðrar merkingar sem
þessu orði hafa verið fengnar, eru óðra
manna rugl. Þess þarf vonandi ekki að
geta að ekkert verður um það af Aría-heit-
inu ráðið hvernig fólk þetta hefur verið í
hátt.
Á ofanverðum fornöldum og langt fram
á miðaldir voru Alanir allmiklir fyrir sér
í löndunum milli Tanakvíslar (Donar) og
Volgu, og voru þá nágrannaþjóð Gota þar
sem þeir sátu fyrir norðan Svartahaf.
Hvorir tveggja guldu mikið afhroð við
herhlaup Húna seint á 4ðu öld. Margt
alanskra kynkvísla hrökklaðist þá vestur í
lönd, sumar í liði Húna, sumar í félagi við
germanskar þjóðir. Vandala-konungar
þeir sem um hríð áttu sér ríki í Norður-Af-
ríku, kenndu sig við Alani: rex Vandalor-
um et Alanorum. Enn sér Alana stað í
örnefnum víða í rómönskum löndum;
Alaincourt, Alain, Allaines, Allainville
o.m.fl. eru víða til á Frakklandi, og
svipuð örnefni eru auðfundin á Spáni og
í Portúgal. Allt til skamms tíma mun hafa
verið siður í héruðunum við Loire að
skíra sveinbörn Goar, en svo nefndist
einn af konungum Alana á þjóðflutninga-
tímunum (síðar einnig dýrlingsnafn). Á
öndverðum ríkisstjórnartímum Meróvinga
hafa alanskir höfðingjar enn nokkurt
sjálfsforræði við Loire. Allt fyrir það hafa
kynkvíslir Alana á þessum stöðum
snemma samlagast því fólki sem þær tóku
sérbólfestu hjá, germönskuogrómönsku,
og glutrað bæði tungu og þjóðerni.
Allur þorri Alana bjó áfram í heim-
kynnum sínum fornum fyrir austan Tana-
kvísl og norðan Kákasusfjöll. Smátt og
smátt urðu þeir þó að þoka og láta í minni
pokann fyrir tyrkneskum þjóðum sem
snemma á miðöldum tóku að flytja
búferlum vestur yfir Volgu. Frá því á
7ndu öld og fram yfir árið 1000 réðu
Kazarar víðlendu stórveldi á grasheiðun-
um milli Kaspíhafs og Svartahafs, og voru
margsinnis jafnokar bæði Miklagarðs-
manna og Araba. Fyrir norðan þá, upp
með Volgu, áttu Búlgarar sér lönd og ríki,
tyrknesk þjóð. Enn í dag ganga tyrknesk-
ar tungur um öll þessi lönd. Konungar
Kazara voru gyðingatrúar og mikill hluti
landslýðsins, en bæði kristinn siður og
íslam voru fjölmennir, og svo forn heiðni.
Um þessi lönd urðu norrænir menn að
sækja ef þeir þóttust eiga einhver erindi
austur í heim. Seint á 9ndu öld tókst
sænskum mönnum að brjótast til ríkis á
Rússlandi svo sem kunnugt er, og jukust
við það drjúgum viðskipti norrænna
manna við þjóðir í Austurvegi. Snemma
á lOndu öld gerðu sænskir ribbaldar,
kallaðir Rússar á serkneskum bókum að
þeirrar tíðar sið, herhlaup á lönd Kazara
við Volguósa, og lögðust síðan í víking á
Kaspíhafi og rændu og rupluðu með
ströndum fram, en borgir lítt varðar
sjáfarmegin. Þetta þóttu mikil tíðindi í
Austurvegi, því sigling var löngum lítil á
Kaspíhafi, enda mun vera erfitt um
skipavið á þeim slóðum. Síðan lét Kazara-
konungur uppræta þetta illþýði. Pessir
atburðir munu hafa gerst um líkt leyti og
íslendingar voru að myndast við að koma
á hjá sér þjóðfélagi og settu Alþingi.
Við hernað Mongóla á 13du öld urðu
geysileg umskipti í sögu Austurlanda,
bæði í Evrópu og Asíu, og líklega bæði
meiri og í flestum greinum verri en sögur
fara af fyrr og síðar. Georgía, fornt
menningarland — svo dæmi sé tekið —
bar ekki sitt barr aftur fyrr en í tíð þeirra
manna sem nú lifa. Sömu sögu er að segja
úr Mið-Asíu, en þar höfðu allt síðan
snemma á fornöldum staðið auðug ríki og
einhver hin fegurstu menntaból í heimi
og verður best jafnað til Parísar og
207