Réttur - 01.01.1975, Blaðsíða 8

þann hluta borgarastéttarinnar, er tengdastur
var framleiðslulífi þjóðarinnar. Og jafnframt
voru skapaðir möguleikarnir á stórfelldum
viðskiptum við lönd sósíalismans, nýir mark-
aðir opnaðir fyrir íslenskar útflutningsvörur.
Kaupmáttur tímakaupsins náði 1947 há-
marki, sem ekki var farið fram úr fyrr en
eftir 1971. Og sakir hinna stórvirku fram-
kvæmda nýsköpunarinnar tókst afturhaldinu,
er við völdum tók 1947, ekki að koma á
atvinnuleysi fyrr en þrem árum síðar — og
þá fyrst eftir að hafa bæði rofið viðskipta-
tengslin við Sovétríkin að undirlagi Banda-
ríkjastjórnar og bannað samkvæmt sama
valdboði Islendingum að byggja íbúðarhús
nema með leyfi nefndar í Reykjavík, er starf-
aði eftir bandarískum fyrirmælum. (Sjá nán-
ar um þessi atriði í „Rétti" 1973, bls. 43 og
247—250).
Það var erlent vald, er tók í taumana 1947
í þeim tilgangi að svifta íslenska alþýðu þeim
lífskjörum, er hún hafði aflað sér, og beygja
íslenska þjóð svo undir vald sitt að það gæti
ráðið landi voru eftir þörfum sínum.
III.
DROTTNUNAR-
KERFI AUÐ-
VALDSINS
íslenska nýsköpunarstjórnin var ekki ein
um það að hyggja á heildarstjórn á þjóðar-
búskap og alþjóðlega verkaskiptingu og sam-
vinnu um framleiðslumál. I stríðslok hugðu
þau öfl, er forustu höfðu með þjóðum Evrópu
og sárasta reynslu höfðu af heimskreppunni
og stjórn svikulla auðmannastétta á stríðs-
tímum, á gerbreytta stefnu í efnahagsmál-
um: áætlunarbúskap og samstarf þjóða.
En þjóðir Evrópu voru hungraðar og fram-
leiðslukerfi í molum að stríði loknu, — en
ameríska auðvaldið, er safnað hafði ofsagróða
á stríðinu, átti nægar birgðir af öllu — og
hugðist nota þær ásamt atombombu sinni til
að ná heimsdrottnun sér til handa. Þessvegna
beygir ameríska auðvaldið þjóðir Vestur-
Evrópu með Marshallsamningunum um mat
og lán til uppbyggingar undir þá efnahags-
stefnu að í atvinnu- og viðskiptalífi skuli
drottna „frelsi" peninganna en ekki skipulag
og skynsemi mannanna, með öðrum orðum:
að ríkustu og voldugustu auðhringarnir
skyldu fá að sölsa völdin undir sig, drepa
hina smærri í samkeppninni — og þessir
auðhringar voru fyrst og fremst bandarískir.
Marshallg/^/zr og Marshall-lán urðu sá
töfralykill sem opnaði bandarísku auðvaldi
leiðina að fjármáladrottnun í Vestur-Evrópu
og jók auð og völd einokunarhringanna í
auðvaldsheiminum svo hræðilega að þeir eru
nú orðnir þær ófreskjur, sem gera allt tal um
efnahagslegt frelsi og lýðræði að banvænum
blekkingum:
Einokunarhringirnir ráða nú áttunda hluta
alþjóðaverslunar, en 1980 munu þeir drottna
yfir fjórðungi hennar. Það er óttast að 1985
muni 300 risafyrirtæki fjölþjóðahringanna
ráða þrem fjórðu hlutum af framleiðslu auð-
valdsheimsins. „Fortune", bandarískt fjár-
málatímarit, áleit 1907 að innbyrðis sam-
bönd þessara auðhringa væru slík að raun-
verulega réðu 1000 einstaklingar þessum
kjarna auðvaldskerfisins. Fjölþjóðahringarnir
eru orðnir flestum ríkjum sterkari. Þannig
eru árstekjur hinna stærstu, — General
Motors, Exxon, Ford, Shell, General Electric,
Chrysler, IBM, Mobil Oil, Unilever og
Texaco, — meiri, og það hvers þeirra um sig,
en tveggja þriðju (eða um 100) þeirra ríkja,
sem eru í Sameinuðu þjóðunum. Arstekjur
fjölþjóðahringanna eru einnig meiri en fjöl-
margra háþróaðra landa, svo sem meðfylgj-
8