Réttur - 01.01.1975, Side 51

um dregur. Hinn sósíalíski heimur þarf ekki a8
óttast kreppur og styrkur hans vex a8 sama skap:.
Og me8 vaxandi styrk hans ættu a8 verSa meiri
möguleikar til hamingjusamara, farsælla, frjálsara
og fegurra mannlifs I löndum hans. A8 sama skapi
sem tekst a8 beina þróuninni I þá átt, vex líka aS-
dráttarafl hins sósíalíska he:ms. Þá fer lika a8
verSa raunhæft a8 tala um þa8 sem m ki8 bylting-
arafl. Þa8 er líka mjög mikilvægt stjórnlistaratriSi
fyrir sósíalista hvar sem er I heiminum, a8 vinna
a8 því, a6 svo geti orSiS, me8 þeim ráSum, sem
best duga og liklegust eru til árangurs.
V 8 höfum enga tryggingu fyrir þvi, a8 friSsam-
leg leiS til sósíalismans sé tiltæk i nokkru landi
fyrr en hinn sósíaliski heimshluti og byltingaröfl
auSvaldsheimsins hafa svo mikla yfirburS’, aS
sta8a andbyltingaraflanna er or8in vonlaus me8
öllu. Þá fyrst er gatan greiS til friósamlegra um-
skipta. Vi8 þurfum ekki a8 vera svartsýn á horf-
urnar I þeim efnum. Þegar lit 8 er til baka á þró-
unina i hálfa öld. Ef auSvaldiS í Vesturevrópu gæti
til dæmis ekki noti8 stu8nings Bandaríkjanna, gæti
þa8 heldur ekki staSist sameinuSum öflum sósial-
ismans snúning.
En þessar breytingar á styrkleikahlutföllunum
gerast ekki af sjálfum sér. Ég lit svo á, aS eitt
allra mikilvægasta stjórnlistarverkefni okkar tima,
sé a8 tryggja þau valdatæki í höndum byltingar-
aflanna, sem gera þeim kleift a& gersgra hina
hervæddu yfirráSastétt landa sinna, þegar ástandiS
er kom;S á þa8 stig, a8 byltingin er eina lausnin,
en fasísk ógnarstjórn er vís a8 öSum kosti. Þetta
er erfitt verkefni og hugsanlegar a8fer8ir til þess
hljóta aS miSast vi8 stöSuna i hverju einstöku landi.
Þar koma fyrst og fremst til gre na áhrif i hern-
um og svo hagnýting allra möguleika til a8 geta
vopnaS byltingaröfl n me8 þeim búnaöi, sem dugar,
þegar á þarf a8 halda. Þa8 er of seint a8 hugsa
fyrir slíku, þegar úrslitaátökin eru a8 hefjast. Hnit-
miSuS áætlun, traust skipulag og kunnátta eru úr-
slitaatriSi. SamstarfiS milli bylt'ngaraflanna í heim-
inum þarf a8 verSa a6 minnsta kosti jafnnáiS og
áhrifarikt og alþjóSlegt samstarf andstæSinganna.
Þa8 er mlkill ábyrg8arhluti a8 leggja stein í götu
þessa samstarfs vegna minni háttar ágreinings
e8a af annarlegum ástæSum. Því betur sem bylt-
ingarflokkarnir eru I stakkinn búnir til þess a8 tak-
ast á vi8 gagnbyltingaröflin, þe m mun meiri eru
likurnar til þess, a8 byltingin geti gerst me8 til-
tölulega friSsamlegum hætti.
I umræSunum, sem fram fóru milli kinverska
kommúnistaflokksins og annarra kommún'staflokka
á sjötta áratugnum, Iög8u kínverjar áherslu á, a8
kommúnistaflokkarnir yrSu a8 vera viSbúnir hvoru-
tveggja: friSsamiegri Iei8 og ekki fri8samlegri
valdatöku. Ég held a8 þetta hafi veri8 raunhæf
stefna. ÞaS er ákaflega hættulegt aS st nga höfSinu
í sandinn og veigra sér vi8 a8 horfast í augu vi8
vanda, sem leysa þarf, enda þótt lausn hans sé
ef til vill ekki í sjónmáli. I þessum efnum virSist
Kommúnistaflokkur Portúgals hafa staSist prófiS
me8 ágætum. Hann hefur lengst af veriS bannaSur
og bú:8 vi8 fasíska ógnarstjórn, eina hina lifseig-
ustu í Evrópu. En þessum ólögleyfSa flokki og
vopnabræSrum hans, sem litlar spurnir hafa fariS
af til þessa, hefur tekist a8 ná slíkum áhrifum I
hernum og meSal fólksins, a8 dugaS hefur til sig-
ursællar uppreisnar og ósigurs fasískrar valdstjórn-
ar, sem studdist vi8 ákaflega öflugan og háþróaöan
vopnabúnaS, sem NATO hefur lagt t'l a8 mestu.
Hins vegar verSur timinn a8 leiSa I Ijós hvernig til
tekst um framhaldiS.
Stjórnlistarvandamál sósíalískra byltingarflokka
I iSnvæddum au8valdslöndum nú um stundir eru
í stuttu máli þessi: A8 taka þátt í stétta- og stjórn-
málaátökum landa sinna me8 raunhæfum hætti á
löngu timab'li, þegar sósialísk bylting er ekki á
dagskrá, en tengja allt þetta starf undirbúningi
byltingarinnar og miSa þa8 vi8 aS skapa þau skil-
yr8i, sem nauSsynleg eru til þess aS hún verSi sig-
ursæl.
STJÓRNLISTARVANDAMÁL
ÍSLENSKRA SÓSÍALISTA
Um þetta hefSi þurft a8 segja miklu me'ra, en
þess er enginn kostur a8 sinni. En nú skulum vi8
snúa okkur a8 hinum sérstöku vandamálum ís-
lenskra sósíalista. Ég get raunar stytt mál mitt
nokkuS vegna þess, a8 flest af því sem ég hef
þegar sagt um sósialíska stjórnlist almennt á
einnig vi8 um okkur.
Er þá fyrst aS athuga sérkenni íslenskra a8-
stæ8na. Islenskur þjóSarbúskapur er mjög ósjálf-
stæSur, framleiSslan einhæf og mjög há8 erlendum
mörkuSum. Island hefur fram til þessa veriS fyrst
og fremst hráefnaframleiSandi og útflutningsvör-
urnar lítt unnar. ÞjóSarbúskapurinn er því ákaflega
viSkvæmur fyrir hverskonar efnahagssveiflum i
51