Réttur - 01.01.1975, Side 73

tækja eru litunarefni, meðul og hverskonar
efnavörur. Það átti að draga úr hættunni af
samþjöppun auðs á fáar hendur með þessum
ráðstöfunum, veikja þýska auðhringavaldið.
Nú er hvert af þessum þrem auðfélögum um
sig orðið margfalt (miðað við 1933 meir en
tífalt), sterkara en allur lGF-auðhringurinn
var fyrir valdatöku nasista. (Meðfylgjandi
mynd úr vesturþýska tímaritinu „Spiegel”
sýnir veltu þeirra í miljörðum marka, —
Markið er 64 ísl. krónur, — og velta IG-
Farben fyrir stríð og í stríðinu til saman-
burðar).
„Fortune", sjálft hið hákapítalistiska við-
skiptatímarit Bandaríkjanna, telur 60 auð-
félög með þúsund aðaleigendur ráða fjár-
málaheimi auðvaldslandanna. Forstjórar þess-
ara félaga eru voldugri en ríkisstjórnir
ýmissa iðnaðarlanda. Annarstaðar í þessu
hefti (á bls. 9) er birt velta nokkurra helstu
auðhringa til samanburðar við þjóðartekjur
allríkra iðnaðarlanda. Skammtímabundið
velmfé fjölþjóðahringa þessara 268 miljarðar
dollara 1971, er fjörutíu sinnum meira en
hinn æfintýralegi Euro-dollara-auður olíu-
fursta arabaríkja. Arið 1971 var talið að
bókfært verð erlendra eigna fjölþjóðahring-
anna væri 165 miljarðar dollara. Helming-
ur þessara eigna tilheyrði bandarískum félög-
um (86 miljarðar), 24 miljarðar breskum,
7,3 þýskum auðfélögum. En bókfært verð
gefur ranga hugmynd. Bandarísk stjórnvöld
telja utanlandseignir bandarískra auðhringa
vera 203 miljarða dollara. Samkvæmt því eru
utanlandseignir alþjóðlegu stóriðjujötnanna
um 400 miljarðir dollara, rúmlega 1000
miljarðar vesturþýskra márka, — stjarnfræði-
legar tölur.
Sterkastir eru fjölþjóðahringarnir í bíla-
framleiðslu, efnaiðnaði, hverskonar rafmagns-
iðnaði og matvælaframleiðslu. A hverju þess-
ara sviða drottna um það bil tólf iðnjötnar.
Utan þessara sviða eru svo „systurnar sjö",
olíuhringarnir Exxon (áður Standard Oil í
New Jersey), Shell, Mobil Oil, Texaco, Gulf
Oil, B.P. og Standard Oil of California. Og
þessir olíuhringir vinna allir vel saman. Höf-
uðpaurarnir í sterkustu amerísku olíuhring-
unum eru Rockefeller-arnir. Einn þeirra er
jafnframt aðalbankastjóri Chase Manhattan
bankans í New York, David Rockefeller,
annar varaforseti Bandaríkjanna o. s. frv.
Þýsku auðhringarnir er fyrr voru nefndir
hafa fært út kvíarnar. BASF og Bayer eiga
verksmiðjur á Spáni, þeir tveir og Hoechst
koparvinnslu í Duisburg. BASF á fyrirtæki
með bandarísku auðfélagi (Doiv Chemical)
og með svisnesku auðfélagi Sandoz, en það
og annað svissneskt risafyrirtæki Ciba-Geigy
eiga gróðavænleg lyfjafyrirtæki í Kanada,
Bandaríkjunum, Egyptalandi og Bretlandi. —
Þannig mætti telja í það endalausa tengsl
þessara auðfélaga og skal þeim, er náið vilja
með því fylgjast m.a. bent á grein um al-
þjóðahringana í „Spiegel" 29. apríl 1974,
sem hér er byggt á.
IBM ræður 70% af tölvukerfinu á Vesmr-
löndum. — Bandarískir auðhringar ráða með
dótturfyrirtækjum sínum 30% af markaði
auðvaldslandanna í Evrópu. I Englandi eiga
bandarísku auðfélögin Ford, Vauxhall (Gen-
eral Motors) og Chrysler þær bílaverksmiðj-
ur, sem eru aðrar, þriðju og fjórðu, í röð
þar í landi að stærð. Búist er við að 1985
hafi tíu fjölþjóðahringar skipt bílaframleiðslu
auðvaldsheimsins upp á milli sín.
I Kanada drottna dótmrfélög bandarísku
fjölþjóðahringanna. Jafnvel olíuauð Kanada,
olíusandlögin miklu og nýfundnu í Alberta
eiga dótturfélög bandarísku olíuhringanna
svo sem „Great Canadian Oil Sands Ltd.”
sem er dótturfélag Sun Oil (bandarískt) og
„Imperial Oil”, sem er dótmrfélag Exxon.
Talið er að 6.3% af iðnaði og námum Kan-
73