Réttur - 01.01.1975, Qupperneq 10

hús voru að stöðvast. En með sex vikna verk-
falli 1955 hafði verkalýðurinn sýnt þessum
flokkum að hann ætlaði ekki að láta óstjórn
þeirra bitna á sér.
Fyrir forgöngu sósíalista tókst með til-
komu vinstri stjórnarinnar 1956 að gerbreyta
því ófremdarástandi, sem hlýðnin við Mars-
hallstefnuna hafði skapað. Sósíalistisku
markaðirnir voru opnaðir aftur, Sovétríkin
ein keyptu í árslok 1956 32 þúsund smá-
lestir freðfisks, framleiðslan á honum náði
hámarki með 85 þúsund smálesta fram-
leiðslu á ári og sósíalistísku löndin keyptu
30% af útflutningsvörum Islands, — at-
vinnuleysið var afnumið, litlu austur-Jiýsku
togararnir fluttu nýtt líf í fjórðunga, sem at-
vinnuleysið áður hrjáði. — En Framsóknar-
afturhaldið hindraði framkvæmd þess áætl-
unarbúskapar, er lofað var. (Sjá nánar í
„Rétti” 1971. bls. 212 etc.).
Framsókn sprengdi vinstri stjórnina í des.
1958 og setti sjálfa sig í 12 ára „útlegð”, en
„viðreisnarstjórn” verslunarvaldsins tók við,
amerísk „frelsis"-fyrirmæli giltu að nýju, at-
vinnuleysi og landflótti hrjáðu verkalýð,
gengislækkanir urðu meiri en dæmi voru til
áður, viðskipti við sósíalistisk lönd voru skor-
in niður í 10% utanríkisviðskiptanna. (Sjá
nánar um þetta er „Rétti" 1973, bls. 249
etc.).
„Viðreisnar"-herrarnir trúðu jafnvel sjálfir
blekkingaráróðrinum um „frjálsu verslun-
ina". Það sást best Jsegar viðreisnarstjórnin
lagði fram frumvarp um ríkisverksmiðju til
framleiðslu á kísilgúr við Mývatn, og kvaðst
mundu láta selja hann á hinum fína, frjálsa
markaði í Evrópu — og fékk frumvarpið
samþykkt 1964. En á árinu á eftir kom þessi
sama stjórn til Alþingis — rétt eins og hala-
klipptur hundur — og kvaðst hafa rekið sig
á það að markaðurinn fyrir J)essa vöru væri
einokaður í hinum „frjálsa heimi" af banda-
rísku fyrirtæki, Johns-Manvilleú’ Það yrði
Joví að gerbreyta lögunum, gera Jsetta einok-
unarfyrirtæki að meðeiganda í hlutafélagi
með ríkinu og fela því að annast alla sölu
kísilgúrsins fyrir góða borgun. Og viðreisnar-
meirihlutinn á Alþingi Islendinga heyrði og
hlýddi: lög er tryggðu meðeign og einokun
voru samþykkt 1966: Bandaríska verslunar-
frelsið hafði sýnt sína sönnu ásjónu: auð-
valdseinokun.
Nú var búið að kenna Jæssum viðreisnar-
herrum að beygja sig fyrir erlenda hringa-
valdinu. Smánarsamningurinn við svissneska
álhringinn var gerður og kostar Island 1000
miljónir króna á ári í tap vegna of lágs verðs
á rafmagninu auk þess að gefa þessum hring
sérréttindaaðstöðu utan við íslensk lög og
rétt.
Þannig hefði verið haldið áfram að ofur-
selja Island í helgreipar erlends gróðavalds,
ef alþýða hefði ekki kippt í taumana í kosn-
ingunum 1971 og knúð fram myndun vinstri
stjórnarinnar síðari.
Það hafði verið táknrænt undir „viðreisn-
ar"-stjórn verslunarvaldsins að sjávarútvegur-
inn hafði staðnað og ýmsum greinum íslensks
iðnaðar verið stofnað í hættu með EFTA-
samningnum, en útlent auðvald tekið að
hreiðra um sig og þjarma að landi og lands-
mönnum sem forðum.
Það þurfti enn einu sinni sósíalista í ríkis-
stjórn Islands til Jsess að tryggja íslensku
atvinnulífi sinn sess, útrýma atvinnuleysi
og skapa aðstöðu til þess að verklýðshreyf-
ingin gæti knúið fram bestu launakjör, sem
enn höfðu náðst.
Magnús Kjartansson sannaði þjóðinni það
sem iðnaðarráðherra að hægt var að beygja
erlend auðfélög undir íslensk lög og rétt, láta
þau greiða fullt gjald fyrir orku, undirgang-
ast íslensk mengunarlög og vera í minnihluta
í íslensku hlutafélagi, ef Islendingar álitu
10