Réttur - 01.01.1975, Blaðsíða 28

jafnrétti konunnar, en hún sannaði með yfir-
burðum sínum í ævistarfinu það sem aðrir
reyndu að sanna með rökum.
CLARA ZETKIN
Clara Zetkin er einhver besti forvígismað-
ur í frelsisbaráttu kvenna, fyrst og fremst
kvenna af verkamannastétt, sem verklýðs-
hreyfing heimsins hefur eignast og hún var
samtímis einn af bestu og öruggustu foringj-
um þýskra kommúnista.
Clara Zetkin var fædd 1857 í Saxlandi og
gekk 1878 í Sósíaldemókrataflokkinn. Er hún
einn af fulltrúum flokksins við stofnun II.
Alþjóðasambandsins 1889 í París. Flutti hún
þar ræðu 19- júlí: „Fyrir frelsi konunnar"
um jafnréttisbaráttu konunnar í þjóðfélaginu
og lagði þar fram grundvallaratriðin í öllu
starfinu í frelsisbaráttu kvenna af verkalýðs-
stétt. Frá 1892 til 1917 var hún ritstj. að sósí-
alistiska kvennatímaritinu „Die Gleichheit”
(„Jöfnuður"), sem varð undir stjórn hennar
hið ágætasta marxistiska tímarit. Hún var
fulltrúi á öllum flokksþingum og alþjóða-
þingum á þessum árum. Það var fyrir tillögu
hennar að samþykkt var á alþjóðaþingi II.
Internationale í Kaupmannahöfn 1910 að
helga einn ákveðinn dag (8. mars) baráttu
kvenna fyrir jafnrétti, friði og sósíalisma.
Clara Zetkin tók eindregna afstöðu gegn
heimsstyrjöldinni og stóð við hlið Rósu Lux-
emburg, Karls Liebknechts o.fl. að tímaritinu
„Die Internationale" og var með í stofnun
„Spartacusar”. Hún sat þá um tíma í fangelsi
vegna starfs síns að því að skipuleggja kon-
ur til barátm gegn stríðinu. Hún tók ein-
dregna afstöðu með byltingunni í Rússlandi
og þrátt fyrir veikindi vann hún að undir-
búningi byltingarinnar í Þýskalandi 1918.
Clara Zetkin gekk 1919 í Kommúnista-
flokk Þýskalands og var lengst af í miðstjórn
hans, svo og í miðstjórn Alþjóðasambands
kommúnista. Stjórnaði hún kvennatímariti
Alþjóðasambandsins „Die Kommunistische
Franeninternationale.” Hún sá snemma hætt-
una á fasismanum og hvatti til hinnar víð-
feðmustu samfylkingar gegn honum.
Frá 1920 var hún þingmaður í þýska rík-
isþinginu. Var hún aldursforseti þingsins
1932 og setti ríkisþingið þá með frægri ræðu,
þar sem hún hvatti með allri sinni framsýni
og mælsku til baráttu gegn nasismanum, en
þá voru nasistar orðnir sterkasti flokkur
þingsins. Þá var Clara Zetkin 75 ára, orðin
all veik, en lét það ekki aftra sér. Hún dó
ári síðar 20. júní 1933 í Moskvu.
Clara Zetkin var ekki aðeins framúrskar-
andi baráttumaður, ritfær með afbrigðum og
hrífandi ræðuskörungur. (Ég minnist alltaf
ræðu hennar í Sportpalast í Berlín 1922).
Hún var og pólitískur leiðtogi, er mat að-
stæður allar af mikilli raunsæi, þegar ýmsum
forustumönnum karlkyns hætti við að láta
heift og ofstæki eða rétttrúnað stjórna gerð-
um sínum. Hún varð frá því hún í fyrsta
sinn kom til Sovétríkjanna mikill persónu-
legur vinur Leníns og konu hans, Krupskaju.
Lenín hefur vafalaust fundið hjá henni margt
af þeim eðliskostum, sem gerðu hann sjálf-
an að svo miklum leiðtoga.
Rit þessara þriggja, sem hér er getið og um þau:
August Bebel: Die Frau und der Sozialismus.
Margar útgáfur og þýðingar á þorra Evrópumála.
Rosa Luxemburg: Gesammelte Werke 1—4. —
(Fyrsta blndið í tvennu lagi). Dietz Verlag. Berlín.
1970—1974.
Peter Nette: Rosa Luxemburg. Oxford Unlversity
Press. London. 1969. (Um 500 síður, stytting úr
tveggja binda aevisöguriti hans).
Clara Zetkin: Ausgewahlte Reden und Schriften.
(Úrval af ræðum og ritum 1889—1933) Dietz Ver-
lag. Berlín 1957—1960. (Hvert bindi er með skýr-
ingum 600—800 síður).
Luise Dorncmann: Clara Zetkin. (Ein Lebens-
bild). Dletz Verlag. Berlín. (440 síður).
28