Réttur - 01.01.1975, Blaðsíða 44

miss!r stjórn á þjóðfélagsöflunum og fær ekki
hamið þau. Til þess að bylting verði, þarf hvort-
tveggja að koma til: Að lágstéttirnar vilji ekki una
því llfi, sem þær lifa, og að yfirráðastéttirnar geti
ekki lifað lífi sínu með sama hætti og áður.
2. Neyð og örbirgð lágstéttanna hefur aukist til
stórra muna og náð þvi marki, sem alþýðan fær
ekki að reyna við venjulegar aðstæður.
3. Af þessum ástæðum kemst fjöldinn i uppnám,
fólk sem á venjulegum tímum unir arðráninu, verður
v rkt og rís upp, knúið til þess, ekki aðeins vegna
hins óþolandi ástands, heldur líka af hinum ráð-
andi stéttum sjálfum.
[ sem fæstum orðum: Framvindan stefnir á bylt-
ingu, þegar hin ráðandi stétt er úrræðalaus, kemst
i sjálfheldu, og sívaxandi ólga er meðal lágstétt-
anna. Til þess að skapa slíka ólgu getur vissulega
fleira komið til en örbirgð n ein. Þar geta margar
oft samverkandi orsakir verið að verki svo sem
erlend Ihlutun, styrjaldlr, fasískar ráðstafanir af
hálfu ráðandi stétta o. s. frv.
En fleira þarf að koma til en þessi skilyrði,
sem venja er að kalla hlutveruleg, til þess að úr
verði sigursæl bylting. Byltingarástand leiðir ekki
alltaf til bylt ngar eins og fjölmörg dæmin sanna.
Bylting gerist ekki af sjálfu sér og auðvaldsskipu-
lagið deyr heldur ekki af sjálfu sér. Það er nauð-
synlegt að greiða því líknarhöggið.
Auk þeirra efnahagslegu og þjóðfélagslegu
skilyrða, sem áður eru talin, verða eft rfarandi for-
cendur að koma til:
Vald til að framkvæma byltinguna, vald, sem ekki
aðeins hefur i fullu tré við valdatæki ráðandi stétt-
ar, heldur lika þá yfirburði, sem tryggja s'gurinn.
Sömuleiðis styrkleika til að halda völdunum. Þetta
vald er margþætt, þar á meðal vopnavald meðan
yfirstéttin er vopnuð eða hefur tök á stuðningi
erlends vopnavalds. Þetta gildir alveg án t'llits
til þess, hvort til vopnaviðskipta kemur í raun og
veru eða ekki.
Til þess að halda völdunum og til þess að fram-
kvæma umskipt n frá kapítalisma til sósíalisma
þarf byltingarstéttin á eigin rikisvaldi að halda,
sem hún verður að byggja upp frá grunni. Þetta
hafa allar fyrri byltingar sýnt og sannað svo ræki-
lega, að ekk1 ætti lengur að vera neitt deilumál,
og þróun hins kapítalíska ríkisvalds á löngu tíma-
bili siðkapítalismans gerir þetta enn augljósara.
Hitt er svo annað mál hvaða mynd þetta ríkisvald
tekur á sig. Það getur orðið með ýmsum hætti.
Eftir alla hina margþættu reynslu hálfrar aldar er
það líka mik ð vandamál, hvernig á að koma i
veg fyrir, að þetta riki einangrist frá fjöldanum eins
og dæmin sanna, hvernig á að tryggja að það
verði verkfæri fjöldans á meðan þessa rikisvalds
gerist þörf. Þetta er líka mjög mikilvægt stjórn-
l'starvandamál. En það er utan þeirra marka, sem
við höfum sett umræðuefninu hér í kvöld.
Og loks þurfum við á flokki að halda, sem er
fær um að hafa forustu á aðfarartimabili bylt ngar-
innar og i sjálfri byltingunni til þess að leiða hana
farsællega til lykta.
E tt allra mikilvægasta atriði stjórnlistarinnar er
að gera sér grein fyrir gerð flokksins og hlutverki.
I dálitlu kveri um stefnu og starfshætti Sósíal-
istaflokksins, sem út kom 1952, lýsti ég hlutverki
flokksins í mjög stórum dráttum á þessa leið:
„Flokkurinn er . . . samtök um málstað stéttar-
innar sem heildar. Verkefni hans er að standa við
stýrisvölinn á vandrataðri siglingu, móta stefnuna
á hverju tímabili, ákveða baráttuaðferðir þær, sem
vænlegastar eru til sigurs, annast fræðslu- og upp-
lýsingastarf og boðun fræðikenningar sósíalismans,
v nna að þroskun verkalýðsstéttarinnar i hugmynda-
legum efnum, leggja til mannval með næga reynslu
og þekkingu til að hafa forustu og framkvæmdir
á hendí á hinum ýmsu sviðum, beina baráttunni að
einu marki, samræma h na ýmsu þætti hennar með
lokatakmarkið, valdatöku hins vinnandi fólks og
framkvæmd h'.ns sósíaliska þjóðskipulags fyrir
stafni."
Til þess að geta gegnt þessu hlutverki verður
flokkurinn að vera tengdur verkalýðsstéttinn' og
öðrum byltingaröflum þjóðfélagsins ótal böndum,
eiga sér djúpar rætur meðai fjöldans svo að hann
sé viss um fulltingi hans, hvenær sem til meiri-
háttar átaka eða úrslitaátaka kemur.
Hann verður að hafa þá marxisku þekkingu til
að bera, sem nauðsynleg er 11 þess að visa stétt-
inni leiðina og kunna skil á þeirri stjórnlist, sem
verður að beita i þvi landi, sem hann starfar í,
og við þær tilteknu sögulegu aðstæður, sem um
er að ræða hverju sinni.
Hann verður að vera einhuga í öllum me riháttar
athöfnum, ein skipulagsheild með óskiptum vilja
i öllum stórátökum til þess að geta stjórnað bar-
áttunni og beint henni að einu marki.
Sterkt miðstjórnarvald er nauðsynlegt hverjum
byltingarflokk til þess að geta stjórnað baráttunni
á öllum þróunarskeiðum, innan auðvaldsskipulags-
44