Réttur - 01.04.1987, Blaðsíða 4

nafn: Dagsbrún. Orörétt segir Eövarð:
„Það skal ekki fullyrt hér að hve miklu
leyti þessum frumherjum Dagsbrúnar
var ljóst hið sögulega hlutverk sitt, en
vafalaust endurspeglar nafngiftin von-
irnar, sem bundnar voru viö þetta nýja
félag og hlutverk þess, vonina um að
nýr dagur væri að rísa fyrir lítilmagn-
ann í þjóðfélaginu. í 50 ár hefur þetta
nafn, og félagið sem það ber, verið
stolt íslensku verkalýðshreyfingarinn-
ar. Þúsundum verkamanna hefur þetta
nafn orðið einkar hjartfólgið og ands-
tæðingar alþýðunnar hafa lært að bera
virðingu fyrir því — og ekki alltaf ótta-
lausa.“
Stofnskráin, sem þessi fundur gekk frá
er svohljóðandi:
„Vér sem ritum nöfn vor hér undir,
ákveðum hér með að stofna félag með
oss, er vér nefnum „Verkamannafélagið
Dagsbrún“. Mark og mið þessa félags
•vors á að vera:
1. Að styrkja og efla hag og atvinnu
félagsmanna.
2. Að koma á betra skipulagi að því er
alla daglaunavinnu snertir.
3. Að takmarka vinnu á öllum sunnu-
og helgidögum.
4. Að auka menningu og bróðurlegan
samhug innan félagsins.
5. Að styrkja þá félagsmenn eftir
megni, sem verða fyrir slysum eða
öðrum óhöppum.“
Þessi stofnskrá með eiginhandar undir-
skrift 384 manna, er höfðu undirritað
hana áður en næsti fundur var haldinn, og
teljast stofnendur félagsins, hefur varð-
veist algerlega ósködduð.
Stofnfundur Dagsbrúnar
26. janúar 1906 var næsti fundur og
hinn eiginlegi stofnfundur haldinn í Báru-
búð við Vonarstræti. Ekki er vitað hve
margir sóttu þennan fund, en við eina at-
kvæðagreiðslu á fundinum þar sem töiur
eru tilfærðar koma fram 240 atkvæði.
Fundarstjóri var kosinn Sigurður Sigurðs-
son búfræðingur, en fundarritari Sigurður
Jónsson og aðstoðarritari Pétur G.
Guðmundsson. Fundurinn samþykkti lög
fyrir félagið og kaus því stjórn. Og þar
með var lokið stofnun Verkamannafé-
lagsins Dagsbrúnar, sem ætíð síðan hefur
verið aðal forustufélag í íslenskum verka-
lýðssamtökum.
Fyrstu stjórn hins nýstofnaða félags
skipuðu þessir menn:
Sigurður Sigurðsson, búfræðingur, for-
maður.
Ólafur Jónsson, búfræðingur, ritari.
Þorleifur Þorleifsson, verkamaður,
fjármálaritari.
Árni Jónsson, verkamaður, dróttseti.
Stefna sú er mörkuð var með stofn-
skránni var tekin óbreytt í 2. grein félags-
laganna. Á fundinum var félaginu skipt í
deildir og skyldu 20-30 félagsmenn vera í
hverri deild og kusu þær sér deildarstjóra.
Deildarstjórar skyldu hafa fund með
stjórninni þegar henni þætti við þurfa. í
öllum aðalatriðum hélst þetta skipulag til
ársins 1937 að trúnaðarráðið var stofnað.
Eftir að Eðvarð hefur sagt frá stofn-
fundinum, hverjir voru kosnir í stjórn og
hvernig félaginu var skipt í deildir, segir
hann:
„Ekki þarf neitt að efast um að það
voru hin bágbornu kjör og nauðsyn á
samtökum sem fylkti verkamönnum í
Reykjavík svo fjölmennum um Dagsbrún
þegar í upphafi. Tímakaup var óákveðið
og hið sama hvenær sólarhringsins sem
unnið var og vinnutíminn ótakmarkaður.
Það var þetta sem átt var við í tveimur
fyrstu töluliðum stofnskrárinnar að bæta
52