Morgunblaðið - 07.02.2006, Síða 46

46 ÞRIÐJUDAGUR 7. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Sími - 564 0000Sími - 462 3500
VELJIÐ HÉR AÐ NEÐAN KVIKMYNDAHÚS OG SÝNINGARTÍMA SEM
400 KR.
Í BÍÓ
*
WALK THE LINE kl. 5.30. 8 og 10.30 B.i. 12 ára
FUN WITH DICK AND JANE kl. 8 og 10
MEMOIRS OF A GEISHA kl. 5.20
WALK THE LINE kl. 5, 8 og 11 B.I. 12 ÁRA
WALK THE LINE LÚXUS kl. 5, 8 og 11 B.I. 12 ÁRA
FUN WITH DICK AND JANE kl. 3.45, 5.50, 8 og 10.10
BROKEBACK MOUNTAIN kl. 5, 8 og 10.45 B.I. 12 ÁRA
THE FOG kl. 8 B.I. 16 ÁRA
CHEAPER BY THE DOZEN 2 kl. 4 og 6
HOSTEL kl. 10.10 B.I. 16 ÁRA
Epískt meistarverk frá Ang Lee
„... ástarsaga eins og þær gerast bestar -
hreinskilin, margbrotin og tilfinningarík...“

L.I.B. - Topp5.is
4
Golden Globe verðlaun
TILNEFNINGAR TIL ÓSKARSVERÐLAUNA
M.a. besta myndin, bestu leikarar, besta
handritið og besti leikstjórinn.8
BESTA TÓNLISTIN, JOHN WILLIAMS
GOLDEN GLOBE VERÐLAUN
walk the line
„Enginn ætti að láta Walk the Line
framhjá sér fara því myndin er auðgandi
fyrir augun, eyrun og hjartað.“
V.J.V Topp5.is
STÓRKOSTLEG VERÐLAUNAMYND UM ÆVI JOHNNY CASH.
NATIONAL BOARD OF REVIEW
GOLDEN GLOBE VERÐLAUN
BESTA MYND ÁRSINS, BESTI
LEIKARI OG LEIKKONA ÁRSINS F
U
N
VINSÆLASTA MYNDIN
á Íslandi í dag!
N ý t t í b í ó
NEW YORK FILM CRITICS´ CIRCLE
BOSTON SOCIETY OF FILM CRITICS
SCREEN ACTORS GUILD (SAG)
fjölskyldumynd...“
Óskarsverðlaunahöfunum Jamie Foxx og Chris Cooper.
DÖJ, Kvikmyndir.com
VJV, Topp5.is

H.J. MBL
BESTA TÓNLISTIN,
JOHN WILLIAMS
VERÐLAUN
Kvikmyndir.is
Rolling Stone

Topp5.is
VINSÆLASTA MYNDIN
á Íslandi í dag!

Kvikmyndir.is
Rolling Stone

Topp5.is
„…Walk the Line er eins og klettur, sterk ástarsaga
og mannlífsdrama sem lætur engan ósnortinn.“
S.V. Mbl.
„Í heild er Walk the Line frábær kvikmynd; vönduð, átakanleg og
bráðskemmtileg. Mynd sem ekki aðeins aðdáendur Cash ættu að
njóta heldur allir sem hafa gaman af fyrsta fl okks kvikmyndum.“
M.M.J Kvikmyndir.com
Eric Arthur Blair, sem síðartók sér nafnið George Or-well, fæddist á Indlandi
1903 en ólst upp á Englandi. Hann
átti enskan föður en búrmíska
móður. Þegar hann var nítján ára
gamall gekk hann í þjónustu kon-
unglegu lögreglunnar indversku
og óskaði sérstaklega eftir því að
fá að starfa í Búrma. Það var hann
næstu ár á ýmsum stöðum, en fékk
smám saman ógeð á starfinu og
nýlendustjórn Englendinga. Fyrsta
bók hans, Burmese Days, byggðist
á reynslu hans af lífinu í Búrma og
í henni koma fyrir margar persón-
ur sem voru samtíða honum í
Búrma. Er hann lá banaleguna
hugðist hann skrifa aðra bók sem
gerast átti í Búrma, stutta skáld-
sögu, en náði ekki að ljúka nema
við útlínu að söguþræði áður en
hann lést í janúarlok 1950.
  
Emma Larkin, blaðakona sembýr í Bangkok og hefur oft
komið til Búrma, fékk þá hugdettu
að reyna að rekja slóð Orwells inn-
an Búrma, fara á þá staði sem
hann hafði starfað á, reyna að
hafa uppi á fólki sem myndi eftir
honum og eins að skoða kennileiti
sem skilað hafa sér í bækur Or-
wells. Snemma í bók hennar, Find-
ing George Orwell in Burma, setur
hún fram þá tillögu að Orwell hafi
ekki bara skrifað eina bók um
Búrma, hann hafi í raun skrifað
þrjár: Burmese Days, sem rekur
söguna af nýlendutímanum, Ani-
mal Farm, sem segir frá árunum
eftir að Búrma fékk sjálfstæði, og
svo 1984 sem lýsi Búrma eins og
landið er í dag.
Það segir sitt um ástandið í
Búrma að Emma Larkin er dul-
nefni, enda vill hún ekki að skrif
bókarinnar bitni á henni eða vin-
um hennar í Búrma, en einnig er
nöfnum allra sem hún spjallar við
breytt til að forða þeim frá því að
vera pyntaðir eða hnepptir í varð-
hald. Málum er nefnilega svo hátt-
að að í Búrma, mesta lögregluríki
jarðar, má ekki tala neitt það við
ókunnuga sem varpað gæti rýrð á
ríkið eða herstjórnina. Kveður svo
rammt að þessu að á hverju strái
eru uppljóstrarar og stór hluti
þjóðarinnar hefur hlotið refsingu
fyrir að vera ekki á réttri skoðun
eða fyrir að virðast ekki vera á
réttri skoðun. Menn er hýddir og
pyntaðir, barðir til bana ef það
þykir henta, og lokaðir í fang-
elsum árum saman, iðulega án
þess að vita hvers vegna.
  
Í gegnum þetta ríki geðveikinnarfer Emma Larkin, reynir að
rekja slóðina af George Orwell og
tekst býsna vel upp, kemst til að
mynda að því að líklega á Orwell
afkomendur í Búrma, og hitti fyrir
fjöldann allan af landsmönnum
sem búa við kröpp kjör en taka líf-
inu með þolgæði, en algengt tíma-
kaup fyrir 45 stunda vinnuviku er
um 2,50 kr. á tímann.
Finding George Orwell in
Burma er þó ekki bók um Búrma
og ekki heldur bók um þá ótrúlegu
herforingjaklíku sem þar ræður
ríkjum heldur er þetta bók um
George Orwell og ferð hans um
Búrma, frá Mandalay, til árósa
Irrawaddy, Rangoon, Moulmein,
en þaðan var móðir Orwells, og
Katha. Larkin fetar slóðina, lýsir
aðstæðum í dag og getur sér til
um lífshætti á þeim árum sem hinn
ungi George Orwell var þar við
vinnu sem útsendari nýlenduveld-
isins.
Eins og getið er er landstjórnin í
Búrma ekki í aðalhlutverki í sög-
unni, en alls staðar skal hún skjóta
sér inn, eins og leiður ættingi sem
lætur sér ekki skiljast rekur hún
inn hausinn hvað eftir annað, treð-
ur sér að borðinu í öllum sam-
sætum. Kemur ekki á óvart í ljósi
þess að nánast allir sem Larkin
ræðir við hafa setið í fangelsi eða
verið hart leiknir fyrir skoðanir
sínar eða eiga ættingja eða vini
sem setið hafa inni.
  
Allt er öfugsnúið í Búrma, landisem er bæði gjöfult og fallegt
eins og Larkin lýsir því, en einna
verst við að eiga er hve her-
stjórnin er geðveikisleg, það virð-
ist ekkert skipulagt í æðinu. Það
er líka ekkert heilagt þegar valda-
sýkin er annars vegar; ef sagan er
til ama þá er henni breytt, saga
lands og þjóðar endurskrifuð og
þjóðþekktar persónur hverfa eins
og þær hafi aldrei verið til, heilu
hverfin eru rifin til að losna við
götur sem hafa sögulega tilvísun
ef sagan er mönnum ekki að skapi,
og svo má lengi telja.
Þannig skapaði það mikil vand-
ræði fyrir herstjórnina þegar
Aung San Suu Kyi sneri til Búrma
1988 og tók upp baráttu fyrir
mannréttindum, því faðir hennar,
frelsishetjan Aung San, sem myrt-
ur var 1947, var með helstu tákn-
myndum stjórnarinnar. Svar her-
foringjanna var einfaldlega að
fjarlægja allar myndir og styttur
af Aung San og endurskrifa sög-
una, smám saman hvarf hann úr
sögubókum og heil kynslóð veit
varla að hann hafi verið til.
Það segir sitt um stjórnmála-
ástandið að í gær var tekin í notk-
un ný höfuðborg Búrma, Pyin-
mama, sem er á hásléttunni um
3.000 kílómetra norður af Rango-
on, gömlu höfuðborginni. Í nóv-
ember síðastliðnum var nefnilega
tilkynnt að flytja ætti höfuðborg-
ina með hraði, en ekki kom fram
hvers vegna þótt spurnir séu af því
að það hafi verið að undirlagi
stjörnuspekings herstjórans sem
öllu ræður. Í höfuðborginni nýju
er ekki búið að setja upp síma-
kerfi, lítið er um húsnæði og raf-
orka af skornum skammti, en þess
má svo geta að bannað er að hafa
farsíma um hönd og horfa á gervi-
hnattasjónvarp.
Þessi bók Emmu Larkin er bráð-
fróðleg lesning þeim sem hafa
auga á George Orwell og gefur
óvænta innsýn í hugarheim hans,
hann var ekki síður breyskur en
við hin og upp fullur með mótsetn-
ingar, en maður fær líka að
skyggnast inn í óttalegt myrkur
verstu harðstjórnar heims.
’George Or-well var ekki
síður breysk-
ur en við hin
og upp fullur
með mótsetn-
ingar.‘
arnim@mbl.is
AF LISTUM
Eftir Árna Matthíasson
George OrwellFinding George Orwell
in Burma, eftir Emmu
Larkin.
Leitað að George Orwell
UM Grétar Magnús Grétarsson,
sem kallar sig Tarnús Jr. hef ég
aldrei heyrt, hvorki fyrir né eftir að
ég fékk heimabrugguðu plötuna
Original Cowboy í hendurnar. Þar
reynir hann sig við Radiohead-
kennt rokk í víðasta skilningi þeirr-
ar líkingar – hér má heyra rokkaða
tóna í ætt við The Bends en einnig
lög sem eru skyldari tilrauna-
mennskunni sem hefur einkennt
Radiohead á tuttugustu og fyrstu
öldinni. Fjölbreytnin er því umtals-
verð þótt gítarar, trommuheili í
stað trommara og söngrödd bindi
plötuna saman.
Dæmi um rokkaðri hlið Tarnúsar
yngri má heyra í hinu bráð-
skemmtilega og glettna „Pussycat“.
Þar nýtur mistækur söngvarinn að-
stoðar ónefndrar söngkonu svo úr
verður ágætis dúett. Lagið líður
hins vegar fyrir afspyrnu vondan
hljóm. Þessi ágalli hrjáir raunar
plötuna alla og maður hlýtur að
spyrja sig hvers vegna Tarnús Jr.
veitti þessum grunnþætti ekki
meiri athygli við gerð plötunnar.
Þótt trommuheilar geti oft verið
ágætir þá veit sjaldnast á gott að
reyna að líkja eftir raunverulegum
trommuleik með þeim. Það er hins
vegar margoft gert á Original
Cowboy. Fyrir vikið finnst hlust-
andanum að hér séu á ferðinni
ókláraðar prufuupptökur; upptökur
sem voru gerðar meðan auglýst var
eftir trommara. Slíkar upptökur
eiga því miður
lítið erindi við
almenning.
Tarnús Jr.
er ekki
hræddur við
að vísa í
áhrifavalda
sína eins og
heyra má í laginu „I Hear No
Sound“. Lagið er byggt á átta tökt-
um úr laginu „Contratempo“ með
þýsku hljómsveitinni Lali Puna (af
plötunni Scary World Theory).
Slíkt er vel þekkt í seinni tíð, sér-
staklega í hipphoppi, en Tarnús Jr.
bætir hins vegar afskaplega litlu
við taktana átta – hægir ögn á þeim
og syngur síðan yfir. Það er ekki að
heyra að neinu öðru sé bætt við eða
unnið úr á nokkurn hátt. Listrænn
tilgangur þess að nota hljóðbútinn
fer þ.a.l. út í veður og vind og mað-
ur spyr sig hvers vegna Tarnús Jr.
lék ekki hljómaganginn fremur inn,
svo einfaldur er hann.
Original Cowboy vekur þannig
fremur upp spurningar en svör.
Hugmyndirnar sem hér er að finna
eru ekki vondar, en ófagmannleg
úrvinnslan gerir plötunni af-
skaplega erfitt fyrir. Undirritaður
ráðleggur Tarnús Jr. annaðhvort að
fá sér trommuleikara eða snúa sér í
ríkara mæli að forrituðum töktum.
Eflaust myndi framkoma á tón-
leikum einnig gera honum gott og
hjálpa honum að finna eigin stíl –
en lagasmíðarnar eru ansi ósam-
stæðar. Taki hann sér síðan betri
tíma í hljóðverinu þegar kemur að
næstu skífu hlýtur maður að spyrja
sig hvort útkoman verði ekki önnur
og betri.
Maður spyr sig …
TÓNLIST
Geisladiskur
Öll lög eru eftir Tarnús Jr., Grétar Magnús
Grétarsson, en hann naut aðstoðar Jóns
Shcow í lögunum „The Key of Know-
ledge“ og „Taxi Costume“. Textar eru yf-
irleitt eftir Tarnús Jr., en Vilmar Pedersen
í „The Key of Knowledge“, Margréti Ástu
Guðmundsdóttur í „Pussycat“ og eftir
Tarnús Jr. og Pétur Jóhann Einarsson í „I
Hear No Sound“. Tarnús Jr. gefur út.
Tarnús Jr. – Original Cowboy

Atli Bollason
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Grétar Magnús Grétarsson, Tarnús jr., er ekki hræddur við að vísa í
áhrifavalda sína að sögn gagnrýnanda.