Morgunblaðið - 02.05.2006, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. MAÍ 2006 29
MINNINGAR
Pantanir í síma 562 0200
Á fallegum og notalegum
stað á 5. hæð Perlunnar.
Aðeins 1.350 kr. á mann.
Perlan
ERFIDRYKKJUR
Guðmundur
Jóhannsson
f. 10. 6. 1932
d. 8. 3. 1989
Minning þín lifir
Hvíl í friði
LEGSTEINAR
SteinsmiðjanMOSAIK
Hamarshöfða 4 – sími 587 1960
www.mosaik.is
✝ Adolf Smithfæddist á Ísa-
firði 4. ágúst 1912.
Hann lést á hjúkr-
unarheimilinu
Skjóli 20. apríl síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Kristján
O. Smith, f. 1871, d.
1929 og Karoline
Paulsdatter Smith,,
f. 1872, d. 1965,
bæði fædd í Noregi.
Systkini Adolfs voru
Óskar, f. 1897,
Astrid, f. 1899,
Sverre, f. 1902, Karen, f. 1905 og
Axel, f. 1910. Þau eru öll látin.
Adolf kvæntist eftirlifandi konu
sinni, Guðbjörgu Björnsdóttur
Smith 31. desember 1938 og eiga
þau fjórar dætur, Kötlu Smith
Henje, maki Jan
Henje, hún á þrjú
björn, Heklu Smith,
maki Björn Sigurðs-
son, hún á tvær dæt-
ur, Hrefnu Smith,
maki Hilmar Heið-
dal, látinn, hún á
þrjú börn, og Birnu
Smith, maki Guð-
mundur Lárusson,
hún á þrjú börn.
Adolf vann sem
vaktmaður á Land-
spítalanum til ársins
1946 að hann stofn-
aði Þvottahús A. Smith og rak það
þar til hann lét af störfum vegna
aldurs.
Útför Adolfs verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Látinn er í Reykjavík öðlingur að
nafni Adolf J. Smith. Hann fæddist
á Ísafirði 4. ágúst 1912, af norskum
foreldrum þeim Karoline og Christi-
an Olafsen Smith, sem komu til Ís-
lands upp úr aldamótunum 1900 og
settust hér að. Þau voru reyndar á
leið til Norður-Ameríku eins og svo
margir aðrir á þeim tímum, en dvöl
þeirra á Íslandi ílengdist þar sem
vinnu var hér að fá. Til að byrja með
settust foreldrar Adolfs að í Hafn-
arfirði og átti Christian m.a. þátt í
rafvæðingu Hafnarfjarðar.
Það var fyrir um tuttugu árum að
ég hitti Adolf í fyrsta sinn eða um
það leyti sem ég kynntist dóttur
hans og eiginkonu minni Heklu.
Fljótlega fann ég fyrir því að milli
þeirra feðgina var afar sterkt sam-
band. Skýring kom fljótlega á því en
Hekla hafði frá unga aldri starfað
við hlið föður síns við rekstur fyr-
irtækis hans sem Adolf stofnaði um
1950 eftir að hafa starfað um skeið á
Landspítala Íslands.
Við störf sín á Landspítalanum sá
hann tækifæri sem átti eftir að
verða honum og fjölskyldu hans
heilladrjúgt. Hann stofnaði Þvotta-
hús A. Smith og útheimti það mikla
vinnu og útsjónarsemi sem var hon-
um í blóð borin og stóð Guðbjörg
eiginkona hans ætíð þétt við hlið
hans. Honum tókst að gera hag-
kvæma samninga við hótel og veit-
ingastaði og aðra þá sem á þessari
þjónustu þurftu að halda. Þar má ef-
laust þakka vinsældum hans og
kunningsskap við marga mæta
menn enda var hann vinmargur.
Adolf var meðlimur í Oddfellow
reglunni um árabil og var einn af
stofnfélögum Kiwanisklúbbsins
Heklu.
Í gegnum starf sitt á Landspít-
alanum var hann ætíð vinsæll í leik
og starfi. Oftlega var hann fenginn
til að sjá um akstur fyrir yfirlækni
spítalans Gunnlaug Classen. Þá
myndaðist á þessum árum ævilang-
ur vinskapur við ýmsa mæta menn
svo sem Úlfar Þórðarson augnlækni,
Pétur Snæland forstjóra og Lárus
Blöndal bóksala.
Adolf var einn af stofnendum
byggingavöruverslunarinnar A. Jó-
hannsson & Smith sem var til húsa
fyrstu árin í húsi hans að Bergstaða-
stræti. Hann seldi hlut sinn í því fyr-
irtæki nokkrum árum síðar og réðst
í byggingu stórhýsis á Bergstaða-
stræti 52.
Sem vott um framsýni og fram-
takssemi Adolfs skal nefna að fljót-
lega eftir lok seinni heimsstyrjaldar
réðst hann ásamt mági sínum Har-
aldi Ólafssyni skipstjóra í byggingu
sumarhússins Bræðratungu í Mos-
fellssveit. Síðar eignaðist Axel bróð-
ir Adolfs hlut Haraldar í bústaðnum,
en afar kært var á milli þeirra
bræðra og dvöldu þeir ásamt fjöl-
skyldum sínum sumarlangt í bú-
staðnum á hverju ári og áttu margar
góðar stundir saman. Adolf var mik-
ill áhugamaður um skógrækt og má
sjá um það ríkuleg merki við sum-
arhúsið að Bræðratungu.
Adolf lét sér annt um starfsfólk
sitt í þvottahúsinu og hélst honum
vel á því og var margt þeirra við
störf hjá honum um árabil. Hann
var einstaklega hjálpsamur og lipur
og gott til hans að leita.
Ég vil að leiðarlokum þakka
tengdaföður mínum samfylgdina í
þau tuttugu ár sem ég naut vinskap-
ar hans og ljúfmennsku sem mér
mun seint úr minni líða.
Höndin, sem þig hingað leiddi,
himins til þig aftur ber.
(Sigurður Kr. Pétursson.)
Björn Sigurðsson.
Við kveðjum í dag mikinn höfð-
ingja og öðling, Adolf Smith,
tengdaföður minn og vin, tæplega 94
ára, saddan lífdaga.
Foreldrar hans sem voru norskir
komu hingað ásamt 4 börnum sínum
á leið til fyrirheitna landsins Am-
eríku. Ferðin til Ameríku varð aldr-
ei að veruleika því hér voru næg
verkefni fyrir pípulagningameistara
og var Christian Smith gripinn glóð-
volgur frá Ameríku-hugleiðingum í
að leggja pípur í Landspítalann sem
þá var í byggingu. Þetta var mikið
happ því þetta sómafólk hefur allt
alla tíð verið harðduglegt og sérlega
vel liðið.
Á Íslandi fæðist síðan Adolf Smith
1912. Skólaganga var oft ekki löng í
þá daga enda takmarkaðir aurar til
slíks. Adolf var eitthvað viðriðinn
pípulagnir ásamt bræðrum sínum en
réðst síðan sem vaktmaður á Lands-
spítalann og gat sér þar gott orð
eins og reyndar alls staðar allt sitt
líf, enda óvenju greiðvikinn og ósér-
hlífinn að eðlisfari og stutt í brosið.
Á Landspítalaárunum kynntist
Adolf þvottahúsi spítalans og í fram-
haldi af því stofnaði hann sitt eigið
þvottahús á lóð sinni á Bergstaða-
stræti 52 og er það starfandi enn.
Þótt ekki gæfist tóm til viðskipta-
menntunar þá voru viðskipti hans og
þjónusta frábær alla tíð. Adolf kunni
að gera viðskiptavini sína ánægða og
það var síðan lykillinn að velgengni
hans í lífinu því Adolf kom víða við
og hefur hans ljúfa framkoma við
háa sem lága átt drjúgan þátt í því
hvað honum vegnaði vel í öllu sem
hann tók sér fyrir hendur.
Adolf byggði stórhýsi á horni
Bergstaðastrætis og Bragagötu fyr-
ir fjölskyldu sína til að búa í, jafn-
framt fyrir þvottahúsið sem dafnaði
hratt og einnig leigði hann út nokkr-
ar hæðir fyrir skóla og fyrirtækja-
rekstur. Samdóma álit þeirra sem
leigðu hjá Adolf var að það ríkti góð-
ur andi þar sem hann réð ríkjum og
vel að öllu staðið, enda leigðu flestir
í áratugi. Færi ég honum hér með
þakkir okkar allra.
En þótt Adolf væri oft stórhuga
og djarfur gengu hlutirnir ávallt
honum í hag enda mikill vinnuþjark-
ur og kunni að fara vel með hluti og
ekki síst peninga. Þar kemur sterkt
inn gamla hagfræðiformúlan að það
auðgast enginn sem á eyðslusama
konu. Og enn var Adolf í góðum mál-
um því Guðbjörg P. Smith, hans
heittelskaða eiginkona, kunni að
fara vel með fé. Þar var hagsældin
meðfædd. Hún var og er óvenju út-
sjónarsöm og nýtti allt vel og var
sönn listakona í allri handavinnu og
afkastamikil.
Guðbjörg vann með Adolfi langa
daga í þvottahúsinu, hélt glæsilegt
heimili og saumaði t.d. flest föt á 4
dætur sem gerðu miklar kröfur auk
þess að halda heimili fyrir Carolinu
tengdamóður sína. Efins er ég um
að nútímakonan léki þetta eftir. En
Adolf og Guðbjörg voru samhent og
heppin með allt sitt og gerðu gott úr
öllu enda vel liðin jafnt í leik sem
starfi.
Sumarhús reistu þau í Mosfells-
sveit með Axel bróður Adolfs og
hans konu og undu þau sér þar öll
sumur í áratugi. Adolf sýndi af sér
mikla skógræktarhæfileika því ekki
var jarðvegur upp á það besta. Enn-
fremur voru laxveiðar yndi þeirra
hjóna og Norðurá í Borgarfirði þar
efst á blaði. Einnig var Adolf mjög
liðtækur í Oddfellow-reglunni og
Kiwanis.
Seinni árin fór Alzheimer sjúk-
dómur að gera vart við sig og naut
hann þess þá að vera í fallegu íbúð-
inni sinni á Bergstaðastræti og
horfa á hið mikla útsýni þar. Guð-
björg hugsaði afar vel um hann alla
tíð og fór með hann í göngutúra um
101 Reykjavík enda Adolf alltaf mik-
ill göngugarpur.
Loks lá leiðin á Skjól og naut
hann þar góðs útsýnis út á Flóann
sem og frábærrar aðhlynningar
starfsfólksins þar og var alltaf að
þakka Guði fyrir hlýhug þeirra og
umhyggju.
Þegar hans nánustu komu í heim-
sókn þá brosti hann og ljómaði allur
og að öðrum ólöstuðum töfraði
Hekla dóttir hans trúlega oftast
fram þetta bros því hún sýndi hon-
um einstaka ræktarsemi.
Um leið og ég kveð þennan mikla
öðling og þakka samfylgdina og alla
velvild og hjálpsemi,ekki aðeins við
mig og mína heldur fjölda fólks sem
naut hans í erfiðleikum og sorgum
sínum. Guðbjörgu tengdamóður
minni og fjölskyldunni allri votta ég
djúpa samúð.
Guð blessi þig og varðveiti, höfð-
ingi og heiðursmaður!
Guðmundur Lárusson.
Nú við upphaf sumars kveðjum
við afa okkar Adolf eða Adda afa
eins og við kölluðum hann. Vor í lofti
og lóan við það að senda sínu fyrstu
tóna sem óneitanlega minna okkur á
Adda afa. Afa uppi í sumarbústað í
brúnu peysunni sinni með útprjón-
uðum löxum og Tiny í fanginu, flaut-
andi farfuglatóna. Afi var jú alltaf að
flauta, bæði við leik og störf.
Við áttum margar stundir með afa
bæði í þvottahúsinu og uppi í sum-
arbústað. Hann hafði ótakmarkað
umburðarlyndi gagnvart okkur
systrunum sem þreyttumst ekki á
að skottast í kring um hann og
sníkja far með bílnum, þvottakörf-
um eða jafnvel hjólbörum, því afi var
jú alltaf að keyra.
Hann var líka mikið úti að ganga
og var einn af þessum herramönn-
um sem tóku ofan hattinn þegar við
átti. Ungur stofnaði hann Þvotta-
húsið og vorum við svo heppnar að
búa í sama húsi og þar með varð
Þvottahúsið okkar fyrsti leikvöllur
og síðar fyrsti vinnustaður. Heilu
söngleikirnir voru settir á svið fyrir
afa og annað starfsfólk. Ekki urðum
við systur frábærar söngkonur upp
úr þess en að strauja og stífa lærð-
um við snemma undir handleiðslu
afa og ömmu.
Við kveðjum Adda afa með virð-
ingu og stolti og höfum að leiðarljósi
hans jákvæða viðhorf til alls og allra.
Hvíli hann í friði.
Kristín og Karolína.
Létt fótatak fylgir sérstökum
skellinum í þvottahúshurðinni og afi
skokkar upp stigann, ótrúlega léttur
á sér. Það er hádegi á Bergstaða-
stræti og fiskurinn kominn á borðið.
Afi sest og kveikir á útvarpinu. Dán-
arfregnir og jarðarfarir fylla eldhús-
ið og síðan taka fréttirnar við. Mat-
urinn borðaður í þögn. Húsbóndinn,
þvottahúseigandinn og afinn Adolf
Smith hlustar af athygli um leið og
hann borðar.
Afi er fyrir mér holdgervingur af-
ans sem nánast er horfinn úr okkar
þjóðfélagi. Afi með hatt. Alltaf
virðulega klæddur, jafnvel þegar
hann þvoði bílinn sinn úti í porti.
Ekki síst á sunnudögum þegar hann
fór með okkur barnabörnin í bíltúr
niður á höfn á svörtum Renault með
H-límmiða á mælaborðinu til að
minna ökumanninn á hægri umferð.
Ef heppnin var með var jafnvel boð-
ið upp á ís.
Afi var af uppbyggingarkynslóð-
inni, þeirri sem skapaði þjóðfélagið
sem við njótum í dag. Af miklum
dugnaði byggði hann upp blómlegt
fyrirtæki og talsverðar eignir. Veitti
fjölda manns atvinnu og sá vel fyrir
fjölskyldu sinni. Allar fjórar dætur
hans hófu búskap sinn á Bergstaða-
stræti. Þar nutum við elstu barna-
börnin þeirra forréttinda að hafa
greiðan aðgang að afa og ömmu auk
þvottahússins. Þvílíkur undraheim-
ur til að leika sér í. Stórar þvotta-
vélar, þurrkarar og rullur út um allt.
En það gat líka verið ógnvekjandi
fyrir lítinn snáða að þræða leiðina
frá Stínu frænku og yfir í gamla
húsið í myrkrinu. Þá urðu vélarnar
allt í einu að skrímslum. Þá var gott
að vita af afa í hinum endanum að
flokka þvott og undirbúa næsta dag.
Það var einmitt fyrsta lexían sem
maður fékk í þvottahúsfræðum, að
flokka þvott. Við barnabörnin hófum
flest okkar feril á vinnumarkaðnum
við að aðstoða í þvottahúsinu. Þar
lærðum við að brjóta saman hand-
klæði og sængurver og að rulla lök
og dúka. Ekki skemmtilegasta vinna
í heimi, en mikið höfðum við gott af
því að kynnast henni snemma.
Afi var gamaldags á góðan hátt.
Hann var maður þess tíma þegar
handaband jafngilti undirrituðum
samningi. Hann sagði mér oft að það
verðmætasta sem maður ætti væri
mannorðið. Þess vegna skyldi mað-
ur ætíð standa við orð sín. Góð ráð,
líka á þessum tímum. Og það var
alltaf hægt að sækja góð ráð hjá afa,
eða bara sögur um hvernig lífið var
á uppvaxtarárum hans. Sérlega hollt
þeim sem alinn er upp við allsnægtir
að heyra mann sem fæddur var árið
1912 segja frá heimi sem virðist svo
fjarlægur í dag, en er það þó ekki.
Ég er þakklátur fyrir þá arfleifð
sem afi skildi eftir sig og og þann
þátt sem hann átti í uppeldi mínu.
Hann reyndist mér, eins og öðrum í
kringum hann, stoð og stytta. Ég
vona að ég hafi erft fleira frá honum
en nafnið og litla fætur.
Adolf Ingi.
Sumardaginn fyrsta lauk langri
lífsgöngu afa Adda. Á efri árum
hafði hann oft orð á því hve hann
hefði upplifað stórkostlegar breyt-
ingar og hve allt væri nú orðið betra
en það var þegar hann var að alast
upp á Lindargötunni og húsnæðis-
skortur og atvinnuleysi voru
ríkjandi. Það sem vakti þó sérstaka
ánægju afa var allur gróðurinn í
borginni en hann var mikill áhuga-
maður um trjárækt eins og sum-
arbústaðurinn í Mosfellssveitinni
ber fagurt vitni um. Skýringuna á
þessum trjáræktaráhuga má e.t.v.
rekja til uppruna afa en foreldrar
hans voru norskir og settust að hér
á landi í upphafi síðustu aldar.
Reyndar var stefnan sett á Ameríku
og ættarnafnið Smith því tekið upp,
þar sem heimilisfaðirinn var smiður.
En örlögin höguðu því svo að fjöl-
skyldan fluttist til Íslands sem að
þeirra mati var land tækifæranna.
Upphaflega settust þau að í Hafn-
arfirði þar sem verið var að setja
upp trésmiðju en síðan lá leiðin til
Ísafjarðar þar sem Adolf Jakob
fæddist, yngstur af sex systkinum.
Dvölin á Ísafirði var stutt og flutti
fjölskyldan til Reykjavíkur þar sem
afi ólst upp.
Ungur hugðist afi leggja fyrir sig
pípulagningar sem faðir hans og
bræður stunduðu við góðan orðstír
en fljótlega kom þó í ljós að hann
hafði ekki líkamlega burði í þá erf-
iðisvinnu og gerðist hann vélgæslu-
maður á Landspítalanum. Líkaði
honum það vel þó að vinnan væri
mikil og viðveran oft meiri en góðu
hófi gegndi, jafnvel þannig að ekki
fékk hann frí á sjálfan brúðkaups-
daginn. Afi og amma hófu búskap í
gömlu timburhúsi á Bergstaðastræti
sem þau festu kaup á og var það
mikið gæfuspor að sögn afa enda
gerði það þeim mögulegt að hýsa
fjölskyldu og vini og einnig að stofna
eigið fyrirtæki, Þvottahús A. Smith,
árið 1946. Þvottahúsið starfar enn
og byggist á þeim trausta grunni
sem afi lagði.
Afi var óvenju kvikur í spori og
hafði yndi af gönguferðum auk þess
sem hann var fastagestur í sund-
laugunum til margra ára. Í minning-
unni var afi alltaf að, annaðhvort í
þvottahúsinu eða í sumarbústaðnum
og eru margar ánægjulegar æsku-
minningar mínar tengdar þessum
stöðum því alltaf tók hann fagnandi
á móti okkur krökkunum. Minning-
arnar um afa tengjast einnig jóla-
böllum hjá Oddfellow og afa í kjól-
fötum á leið á fund eða sólbrúnum
og sælum að koma úr utanlandsferð.
Því þó afi væri iðinn kunni hann
einnig að njóta lífsins og gleðjast í
góðra vina hópi. Afi var sannkall-
aður herramaður og mikill fagurkeri
eins og sjá mátti bæði á klæðaburði
hans og heimili þeirra ömmu. Per-
sónuleg kynni þeirra af nágranna
sínum Jóni Stefánssyni urðu til þess
að þau eignuðust ágætt safn af mál-
verkum sem ég dáðist oft að sem
barn og átti vafalítið þátt í að vekja
áhuga minn á myndlist.
Síðustu árin voru afa erfið þar
sem hann þjáðist af heilabilun. Eftir
sem áður var hann þó léttur á fæti
og tók öllum fagnandi. Að leiðarlok-
um þakka ég afa fyrir allar þær
ánægjulegu minningar sem honum
tengjast og eiga eftir að létta mér
sporin á lífsleiðinni.
Dagný Heiðdal.
ADOLF
SMITH