Morgunblaðið - 20.05.2006, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hvar í fjáranum hefur hann sett „góðærisgleraugun“? Ég ætla bara rétt að vona að hann
hafi ekki tekið þau með sér í bankann.
Meirihluti sveitarfé-laga með fleiri en250 íbúa dró úr
félagslegri heimaþjónustu
á milli áranna 2001 og
2003, að því er fram kemur
í skýrslu Ríkisendurskoð-
unar um þjónustu við aldr-
aða frá því í haust. Siv
Friðleifsdóttir heilbrigðis-
ráðherra hefur gagnrýnt
þetta og var haft eftir
henni í Morgunblaðinu í
vikunni að þessi staðreynd
ylli henni miklum von-
brigðum og væri umhugs-
unarefni.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
segir meðal annars að á undan-
förnum misserum hafi sums staðar
orðið til biðlistar eftir heimaþjón-
ustu, en þeim sem njóti hennar
hafi einnig fjölgað og 27% aldraðra
sem bjuggu heima hafi fengið slíka
þjónustu á árinu 2003. Það ár hafi
flestir notið þjónustunnar á Norð-
urlandi eystra (25%) og í Reykja-
vík (26%) en aðrir landshlutar hafi
verið rétt undir landsmeðaltali.
Árið 2003 hafi hvert heimili fengið
þjónustu í tæplega 2,4 tíma að
meðaltali. Þjónustan hafi farið
heldur minnkandi en árið 1999 hafi
sambærileg tala verið 2,9 tímar á
viku.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
segir einnig að meirihluti sveitar-
félaga hafi dregið úr þjónustutím-
um á milli áranna 2001 og 2003,
þar af tæplega helmingur um
meira en 10%. Fram kemur að
Reykjavíkurborg veitti óbreytta
þjónustu og sveitarfélög á borð við
Hafnarfjörð, Akureyri, Skaga-
fjörð, Árborg, Vestmannaeyjar og
Mosfellsbæ juku hana. Í Kópavogi,
Reykjanesbæ, Garðabæ, Seltjarn-
arnesi, Akranesi og Ísafjarðarbæ,
var hins vegar dregið úr þjónust-
unni. Þar kemur fram að sé miðað
við árin 1999–2003 komi enn meiri
munur í ljós. Um 70% sveitarfé-
laga hafi dregið úr þjónustu á
tímabilinu, þar af 54% um meira
en 10%.
Gunnar I. Birgisson, bæjar-
stjóri Kópavogs, segir að bærinn
sé alltaf að auka þá heimaþjónustu
sem fyrir hendi er og bæta við
starfsfólki til starfa í heimaþjón-
ustu. Öldruðu fólki hafi fjölgað á
síðustu árum og ætla megi að um
400–500 aldraðir einstaklingar
hafi flust úr Reykjavík í Kópavog á
tímabilinu. Hann bendir á að
Kópavogsbær vilji fá að taka yfir
heimahjúkrun við aldraða og að sú
þjónusta verði samþætt heima-
þjónustunni. „Það er eina vitið en
bæði verður þjónustan betri og
fjármunir sparast,“ segir Gunnar.
Heilbrigðisráðuneytið hafi hins
vegar ekki viljað taka þetta til
greina.
Kristján Þór Júlíusson, bæjar-
stjóri Akureyrar, segir ummæli
heilbrigðisráðherra ekki eiga við
um Akureyri. Félagsleg heima-
þjónusta sé hvergi betri en þar í
bæ. „Við höfum verið með þjón-
ustusamning við ríkið um þessi
málefni, heilsugæsluna og málefni
fatlaðra og það er á allra vitorði að
þessum málaflokki er hvergi betur
sinnt en á Akureyri,“ segir hann.
Að sögn Karls Guðmundssonar,
sviðsstjóra félagssviðs hjá Akur-
eyrarbæ, hefur bærinn sinnt allri
eftirspurn eftir félagslegri heima-
þjónustu í mörg ár. „Það er enginn
biðlisti og við höfum alltaf haft nóg
starfsfólk. Það hefur ekki dregið
úr því. Það er ákveðin stöðnun en
það er einfaldlega vegna þess að
það er ekki meiri eftirspurn eftir
þjónustunni í bili,“ segir hann.
Staðan í hjúkrunarmálum sé einn-
ig góð og nánast enginn á biðlista
eftir hjúkrunarrými. „Auðvitað
léttir það á heimaþjónustu í sjálfu
sér,“ segir hann. Akureyrarbær
hafi ekki lent í vanda vegna mann-
eklu en „við erum aðeins að byrja
að finna fyrir því núna hvað varðar
sumarafleysingar“, segir hann.
Aðspurður hvað megi þakka
góðri stöðu í þessum málaflokki á
Akureyri bendir Karl á að undan-
farin 10–15 ár hafi Akureyrarbær
verið með samvinnu heimaþjón-
ustunnar og heimahjúkrunar. Með
þessu hafi skynsamlegri vinnu-
brögð verið innleidd. „Fólk kemur
saman og skipuleggur heimsóknir
til viðkomandi eftir þörfum og
mæta kannski ekki báðir á sama
tíma,“ segir hann.
Regína Ásvaldsdóttir, sviðs-
stjóri þjónustu- og rekstrarsviðs
Reykjavíkurborgar, segir ummæl-
um heilbrigðisráðherra varla geta
verið beint gegn Reykjavíkurborg,
enda sýni skýrsla Ríkisendurskoð-
unar að í Reykjavík sé hlutfall
aldraðra sem nýtur félagslegrar
heimaþjónustu hæst. Á móti komi
að hlutfall heimahjúkrunar sé
lægst í Reykjavík, en heimahjúkr-
unin sé á hendi ríkisins. Regína
segir það stefnu Reykjavíkurborg-
ar að heimaþjónusta og heima-
hjúkrun verði samþætt og unnið
hafi verið að tilraunaverkefni á því
sviði undanfarin ár. Regína segir
að ekki skorti fólk til starfa í
heimaþjónustu um þessar mundir,
líkt og verið hafi í haust. „Það
vantar aðeins eitt og hálft stöðu-
gildi í heimaþjónustunni af 180
stöðugildum,“ segir Regína. Út-
gjöld til heimaþjónustu hafi ekki
verið lækkuð heldur frekar aukin
sem og þjónustan, en borgin sé nú
að byrja að bjóða kvöld- og helg-
arþjónustu. Hún segir að borgin
nái að sinna öllum sem óska eftir
þjónustunni.
Fréttaskýring | Þjónusta sveitarfélaga
við aldraða íbúa
Vilja sinna
heimahjúkrun
Skynsamlegri vinnubrögð með samvinnu
heimaþjónustu og heimahjúkrunar
Eldri borgarar í Ráðhúsi Reykjavíkur.
Svíar leggja áherslu á
þjónustu við elsta fólkið

Í Svíþjóð fengu árið 2004 að-
eins 8,5% heimabúandi Svía, 65
ára og eldri, sambærilega þjón-
ustu og félagsleg heimaþjónusta
veitir á Íslandi, en hér á landi var
hlutfallið 27% árið 2003. Í Sví-
þjóð er áhersla lögð á elsta ald-
urshópinn og þar í landi virðist
meiri áhersla en hér á að veita
fáum mikla þjónustu. Regína
Ásvaldsdóttir segir mjög áhuga-
vert að skoða þá leið sem Svíar
hafa valið.
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is