Morgunblaðið - 21.05.2006, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 21. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
’ Hvers vegna ætti ég að sankaað mér peningum. Hvað ætti ég
að gera við þá? Ég er að verða
áttræður og á enga erfingja.‘Fidel Castro , forseti Kúbu, vísaði á bug
staðhæfingum bandaríska tímaritsins
Forbes um að hann ætti 900 milljónir doll-
ara á bankareikningum.
’ Af hverju vill einhver setjaheila heimsálfu á axlir mér? Hún
er of þung.‘Söngkonan Miriam Makeba frá Suður-
Afríku á blaðamannafundi, sem haldinn
var af tilefni tónleika hennar á Listahátíð.
’ Vandamálið er auðvitað aðmeð þessari rannsókn minni á
því hver Silvía er – þá veit ég
það að hún er leikur. Það er
miklu erfiðara að koma heilli
Evrópu í skilning um hvers eðlis
hún er.‘Það tók breska fjölmiðlamanninn Paul Go-
mez , sem var staddur á Íslandi í kringum
undankeppni Evróvisjónkeppninnar,
fimm daga að átta sig á leikritinu Silvíu
Nótt.
’ Ég tel að áfengi hafi brenglaðdómgreind mína með alvar-
legum afleiðingum og hef í kjöl-
far þessa atburðar ákveðið að
fara í áfengismeðferð.‘Eyþór Arnalds , oddviti á lista sjálfstæð-
ismanna í Árborg, ákvað að draga sig í hlé
í kosningabaráttunni fyrir komandi sveit-
arstjórnarkosningar eftir að hann var
handtekinn í Ártúnsbrekku fyrir meintan
ölvunarakstur, en þá hafði hann ekið á
ljósastaur á Sæbrautinni.
’ Það eru 24 staðreyndavillurog yfir 20 fullyrðingar sem ekki
eru studdar heimildum.‘Anders Fogh Rasmussen , forsætisráð-
herra Danmerkur, um skýrslu nefndar á
vegum Evrópuráðsins, ECRI, þar sem
fram kemur að Danir mismuni ýmsum
minnihlutahópum, einkum múslímum.
’ Engu að síður var hún þaðómstríð að hún skapaði svo ann-
arlega stemningu að kynlífs-
atriðin virkuðu í það heila eins
og morðsenur. Að sitja í klukku-
tíma undir slíkri orgíu var á
köflum verulega erfitt.‘Jónas Sen tónlistargagnrýnandi Morg-
unblaðsins um Tár Díónýsosar, sem CA-
PUT-hópurinn flutti á Listahátíð í
Reykjavík, en undir tónlistarflutningnum
var sýnd kvikmynd, unnin upp úr argent-
ískum, þýskum og frönskum klámmyndum
frá þriðja áratug síðustu aldar.
’ Það er afbrýðisamt, ljótt oghæfileikalaust fólk, sem er að
reyna að bola mér út úr keppn-
inni. Ég nefni engin nöfn, þið
vitið hver þið eruð, skamm,
skamm – skammist ykkar!‘Úr yfirlýsingu Silvíu Nóttar á blaða-
mannafundi í Ólympíuhöllinni í Aþenu.
’ Ég er hreykinn af að verademókrati en hreyknari af að
vera Bandaríkjamaður.‘Mark Warner , demókrati og fyrrverandi
ríkisstjóri í Virginíu, sem þykir hampa
íhaldssömum gildum repúblikana og er
talinn stefna að forsetaframboði 2008.
’ Bygging góðs farsa er flókinog mikið verk að láta allt falla
saman svo að verkið takist á loft
og virki, fyrir utan hvað er of-
boðslega leiðinlegt að æfa
farsa.‘Eggert Þorleifsson leikari, í viðtali í
Morgunblaðinu um Viltu finna milljón?,
farsa sem frumsýndur var í Borgarleik-
húsinu í vikunni.
Ummæli vikunnar
Reuters
Fidel Castro, leiðtogi Kúbu, ávarpar mannfjölda á Byltingartorginu í Havana.
Vatnið er grænt í Vesturbæjar-lauginni. Og Ester Finnsdóttirbaðvörður vill ekki hafa þaðöðruvísi. Þess vegna drekkurhún ekki kaffi. En leiðir blaða-
mann engu að síður á kaffistofuna, svo hann
geti svamlað í því grugguga vatni. Leiðin
liggur um endalausa ranghala og hún tautar
fyrir munni sér:
– Þetta er skrítið hús.
Þó hefur hún komið hingað áður – nánast á
hverjum degi síðan 1. júní árið 1983, en þá
hóf hún störf sem baðvörður í kvennaböð-
unum. Í karlaböðunum vann eiginmaður
hennar, Jón Magnús Árnason, og byrjaði
þremur mánuðum fyrr. Hann er nú sestur í
helgan stein, enda tíu árum eldri en Ester.
– Hann var sjómaður en slasaðist 32 ára,
fékk blökk í höfuðið og höfuðkúpubrotnaði,
þannig að hann lamaðist öðrum megin og þó
að hann næði sæmilegri heilsu aftur mátti
hann ekki stunda sjóinn meir. Eftir það vann
hann lengst af í fiskbúð á Háaleitisbraut, áð-
ur en hann byrjaði hér. En hann verður allt-
af með sjómannsblóð í æðum, segir hún ást-
úðlega.
Blár sjórinn, stundum grænn, rann einnig
um æðar Finns Bjarnasonar, föður Esterar,
sem var sjómaður, fyrst á smábátum og síð-
an á togurum.
– Hann var bræðslumaður og síðar kokkur
á togurunum fyrir austan, Goðanesinu og
Gerpi. Þegar sá síðarnefndi var seldur suður
og nafninu breytt í Júpiter var pabbi áfram í
áhöfninni og því mikið fyrir sunnan. Við
sögðum alltaf að hann hefði verið seldur með
togaranum. Svo fór að mamma, Fanney Guð-
mundsdóttir húsmóðir, flutti með honum suð-
ur.
Ester fæddist í Skálavík á Fáskrúðsfirði
árið 1940 og bjó þar til sjö ára aldurs, en þá
flutti hún til Neskaupstaðar.
– Ég var svo heppin, eins og margir á mín-
um aldri, að geta farið í sveit á sumrin. Ég
fór upp á Fljótsdalshérað í Hjaltastaða-
þinghá sem krakki og var í sveit í Tjarn-
arlandi. Þetta var skemmtilegur staður og
tjarnir í kringum bæinn, sem ég sullaði mikið
í og hafði gaman af. Ég hef alltaf verið voða
mikið fyrir vatn. Fyrst þegar ég var að leika
mér við tjarnirnar var tekinn á mér vari að
fara ekki í tiltekna tjörn, Bolatjörn, sem þótti
mikið skaðræði og svo djúp að hún myndi
gleypa mig. Ég rétt prófaði að dýfa tánum
ofan í, sá hylinn og fann strauminn; það var
mikil hringiða og straumurinn lá milli nokk-
urra tjarna. Ég var fljót að forða mér. En
þetta voru mínar sundlaugar á þessum tíma
og ég hef alltaf haft gaman af því að vera í
vatni.
– Syntirðu í þeim?
– Já, og ég fór í Lagarfljótið þegar ég var
að sækja beljurnar. Ef þær fóru of langt, þá
fór ég í fljótið og skvettist þar líka.
– Þú hefur snemma verið synd?
– Ég lærði að synda í sundlauginni í Nes-
kaupstað hjá Stefáni Þorleifssyni, sem er enn
á lífi. Hann er mikill göngugarpur, fer á skíði
og gerir allt sem honum dettur í hug. Hann
býr enn fyrir austan með konu sinni. Ég las í
viðtali að þau að þau hefðu flutt í þjón-
ustuíbúð, en ekki kunnað við sig þar og flutt
þaðan aftur. Það finnst mér gott hjá þeim.
Ég er þeirrar skoðunar að á meðan eldra
fólk er við heilsu, þá sé að mörgu leyti öfug
þróun að safna því öllu á einn stað. En ef það
þarf á því að halda þá á það líka að fá þjón-
ustu.
Um tvítugt fór Ester í Húsmæðraskólann
á Laugalandi og það varð eftirminnilegur
tími.
– Þetta voru óskaplega skemmtilegir níu
mánuðir; hópur af fjörutíu stúlkum og þú
getur ímyndað þér hvort ekki hafi verið fjör í
skólanum. Enda höfum við haldið hópinn síð-
an, allar hist á fimm ára fresti og við sem bú-
um fyrir sunnan tvisvar á ári.
– Sátu ekki karlmenn um skólann?
– Það var heilmikið fjör, svarar Ester með
gáska í rómnum. En við vorum ekki vinsælar
hjá Akureyrarstelpunum. Þær álitu okkur
bölvaðar beyglur eins og aðra árganga af
stúlkum við skólann, sem kræktu í strákana
á Akureyri. Og stundum var svolítið stríð.
– Það hefur verið tekið upp á ýmsu?
– Stundum fengum við að fara eftir hádegi
á laugardegi og áttum að vera mættar um
kvöldmatarleytið á sunnudegi. Þá komumst
við á ball. Yfirleitt var hópnum skipt á hvor
sína helgina. En það var ekki nóg fyrir þær
kátustu, sem skriðu út um glugga þegar búið
var að bjóða góða nótt. Þær mæltu sér mót
uppi við gráa stein og löbbuðu upp á veg þar
sem þær voru sóttar. Ein var í sambandi við
leigubílstjóra sem sótti sína kærustu og hin-
ar flutu með. Þetta var ansi oft leikið.
En hið skrýtna var að það voru ekki nema
fáar stúlkur í því að stelast. Og alltaf þær
sömu. Okkur var sagður brandari af einni. Þá
hafði kennslukonan, lítil kona sem gleymdi
stundum því sem hún var með, einkanlega
gleraugunum sínum, lagt þvott í bleyti í
þvottahúsinu og sett balana undir gluggann.
Þegar stúlkurnar komu til baka datt ein
þeirra ofan í þvottabalann með þvílíkum lát-
um. Eftir þetta gættu allar stúlkur vel að því
að líta inn um gluggann, gaumgæfilega, til
þess að detta ekki ofan í balann.
Þó að kaffistofa Vesturbæjarlaugar sé nið-
urgrafin, þá er hún notaleg, enda var gufu-
baðið gamla þar áður, sturtur, gufubaðsklefi
og lítið klósett. En hvíldaraðstaðan var vest-
ar á ganginum og afar rúmt um menn þar.
– Hugsaðu þér lúxusinn að geta legið hér
og slakað á, segir Ester dreymin. Slík að-
staða er ekki lengur fyrir hendi þar sem
gufubaðið er núna, en upphaflega voru þar
þrjár kojur þar sem menn gátu hvílst. Sumir
karlarnir mættu snemma, höfðu með sér spil
og sóttu sér kaffi, en það er alltaf boðið upp
á það fyrir fastagesti fyrst á morgnana. Svo
voru þeir að dúlla hér fram undir hádegi.
Og mikið er um fastagesti. Sumar pottak-
líkurnar eru það þéttar að þær eru farnar að
hittast utan laugarinnar, fara saman út að
borða. Og menn halda fast í venjur og siði.
– Hér er fullt af sérvitringum eða sér-
þarfafólki skulum við segja – það er kurteis-
ara, segir Ester varlega. Þeir vilja jafnvel fá
vissan lykil, rétta út höndina og spyrja: „Er
126 laus?“ Þeir þurfa ekki einu sinni að segja
það sumir; við vitum það. Svo vilja allir vera
innst í hæstu númerunum. Og þegar mynd-
ast hefur stappa, þar sem allir eru hlið við
hlið, þá tauta þeir: „Alveg er þetta merkilegt
– af hverju er okkur öllum hrúgað hlið við
hlið?“ Þeir biðja um það sjálfir en verða samt
hissa, segir Ester kímin.
– Hvenær mæta flestir í sund?
– Þegar við opnum á morgnana þá er það
fastur kjarni sem stendur og bíður. Við segj-
um að þeir séu á húninum. Það eru tuttugu
til þrjátíu manns sem mæta hálf sjö og svo
koma nýir og nýir hópar á hálftíma fresti.
Áður fyrr var mestur fjöldi þegar sólin skein.
Þá fylltist allt af fólki. Og um leið og dró fyr-
ir sólina fóru allir upp úr. Þetta var þvílíkt
kraðak. Fólk mætti snemma á morgnana, tók
jafnvel með sér kaffibrúsa og nesti, og sat
hér í fleiri klukkutíma. Nú tíðkast þetta ekki
lengur.
– Hvernig er það, gleymir fólk ekki stund-
um að fara í sundfötin?
– Það kemur fyrir að fólk er stoppað, bæði
karlar og konur, og er þá komið af stað án
sundfata. Ég man eftir konu sem fór alltaf í
útiskýlið hinum megin við laugina, klæddi sig
í sundfötin og fór svo inn í sturtu. Á góðviðr-
isdegi kemur hún labbandi og er komin hálfa
leið meðfram lauginni þegar laugarvörðurinn
stoppar hana og segir: „Elskan mín, ég held
þú hafir gleymt að setja á þig sundfötin.“ Þá
hafði hún farið í brjóstahaldarann, en gleymt
skýlunni. Hún sló á lærið og sagði: „Bölvuð
vitleysa er þetta!“
Það hefur verið föst regla hjá Ester að
ætla sér alltaf klukkutíma í sundi fyrir vinnu.
– Ég kem hingað hálfsex á morgnana,
hvíslar hún laumulega. Það er átak að hafa
sig fram úr, en ég verð alveg veik ef ég
kemst ekki út í laugina og syndi áður en ég
byrja að vinna. Það versta sem hendir mig er
þetta eina skipti á ári sem vekjaraklukkan
svíkur mig, þá er batteríið búið. Það gerðist
einmitt á þessu ári, einhvern tíma í febrúar.
Þá hringdi sú sem er á kassanum og sagði:
„Ester mín, ertu að sofa yfir þig?“ Um leið
kveikti ég ljósið og leit á klukkuna. Mér varð
svo mikið um að ég vakti manninn minn með
hávaðanum í mér.
Upp á síðkastið hefur Ester verið í leyfi,
þar sem hún er með gláku og þurfti að fara í
augnaðgerð. Og í vikunni verður tekið ský
sem er á auganu.
– Ég hef ekkert mátt fara í sund síðan í
febrúar, segir hún alveg eyðilögð. Þú getur
ímyndað þér hvernig mér er farið að líða.
Þetta er alveg skelfilegt!
Alltaf verið mikið fyrir vatn
Morgunblaðið/Ómar
ESTER FINNSDÓTTIR BAÐVÖRÐUR
„Þeir vilja fá vissan lykil, rétta út höndina og spyrja: Er 126 laus?“
VIÐMANNINNMÆLT
Pétur Blöndal ræðir við
Ester Finnsdóttur