Morgunblaðið - 09.06.2006, Qupperneq 42

42 FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Freddy Laust-sen fæddist í
Kaupmannahöfn 17.
ágúst 1916. Hann
lést á Hjúkrunar-
heimilinu Eir 28.
maí síðastliðinn.
Freddy ólst upp í
Kaupmannahöfn og
um fjórtán ára aldur
fór hann í læri í út-
skurði hjá meistara
sem hann vann síðan
hjá lengi vel.
Árið 1939 fluttist
Freddy til Íslands og
fljótlega eftir komuna hingað
kynnist hann konu sinni, Sigurlín
Andrésdóttur, f. 26. september
1924, d. 30. maí 2005. Börn Freddy
og Sigurlínar eru: 1) Sveinbjörg, f.
27. október 1946, maki Guðjón
Guðmundsson. Börn þeirra eru: a)
Guðjón Ingi, f. 1964, maki Ragn-
heiður Árnadóttir, sonur þeirra er
Árni Þór. Dætur Guðjóns Inga og
Evu Sóleyjar Sigurðardóttur eru
Gígja Sigríður og Karítas Sveina.
b) Eva Björk, f. 1966, maki Sveinn
Steinar Sveinsson, börn þeirra eru
Sveinn Orri og Erla Sif. c) Jónína,
f. 1969, maki Fjölnir Freyr Guð-
mundsson, börn þeirra eru Arnór
Freyr, Fannar Ingi og María
Björg. d) Birgir Örn, f. 1976, maki
Sara Helgadóttir, dóttir þeirra er
Karen Eva. 2) Fanný, f. 26. júlí
1948, maki Þórhallur Stefánsson.
Börn þeirra eru: a) Þór Fannar, f.
1970, maki Suzanne Bieshaar, son-
ur þeirra er Willum Stefán. b) Mel-
korka, f. 1978. c)
Freddý Friðrik,f.
1979, d. 10. mars
2005. Dóttir Fannýj-
ar og Jóns Tryggva-
sonar er Arnfríður
Eva, f. 1965, maki
Atli Örn Jónsson,
synir þeirra eru
Daníel Örn og Andri
Már. 3) Þórir Andr-
és, f. 6. febrúar
1953. 4) Matthildur,
f. 18. september
1954, maki Ólafur
Ólafsson. Dætur
Matthildar og Tryggva Sveins
Jónssonar eru: a) Elva, f. 1977,
maki Einar Ágústsson, dóttir
þeirra er Emilía. Dóttir Elvu og
Hauks Harðarsonar er Ásta
María. b) Ása Sif, f. 1979, maki
Þorsteinn Þór Traustason, sonur
þeirra er Tryggvi Trausti. 5)
Helgi Freddý, f. 24. júlí 1962.
Freddy lærði húsasmíði í Iðn-
skólanum upp úr 1950. Hann vann
við þá grein fram að eftirlauna-
aldri og var lengst af hjá Sam-
bandinu. Bæði Freddy og Sigurlín
voru mikið fyrir útivist og ferð-
uðust þau mikið saman um Ísland
bæði gangandi og á hestum.
Freddy var virkur félagsmaður í
ýmsum ferðafélögum en einnig
hafði hann mikinn áhuga á ljós-
myndun og var virkur í félagi
áhugaljósmyndara.
Útför Freddy verður gerð frá
Grensáskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Það er með söknuði sem ég kveð
núna merkasta mann sem uppi hefur
verið að mínu áliti. Allir hafa ein-
hvern tíma átt sér sérstaka hetju
sem þeir líta mikið upp til og í mínu
tilfelli er það án efa afi minn hann
Freddy og langar mig til að minnast
hans í fáeinum orðum. Það er nú ekki
auðvelt að lýsa honum afa, hann var
svo margslunginn, skemmtilegur og
fróður um alla hluti. Við áttum líka
saman góð áhugamál og þau helstu
voru að fara og vera einhvers staðar
úti í náttúrunni, ferðast um landið
okkar. Oft var farið í dagsferðir og
vorum við þá helst gangandi eða á
gönguskíðum, til dæmis upp á Esj-
una, farið í Krýsuvík, ótalmargar
fjöruferðir, farið um Bláfjallasvæðið
og farið inn í Heiðmörk. Í þessum
ferðum var ekki að spyrja að því að
afi þekkti öll fjöllin og alla hólana,
bæði með nafni og oftast af hverju
þessi eða hinn hóllinn hét því nafni. Á
leiðinni vorum við ætíð með nefið of-
an í hverjum hól og villtar blómateg-
undir voru skoðaðar sem og hinar
ýmsu steinategundir. Auðvitað fór-
um við alltaf með sýnishorn heim
enda átti afi stórt og glæsilegt steina-
safn og komum við því oft drekkhlað-
in til baka. Sátum við oft og hlust-
uðum á fuglana syngja og auðvitað
vissi afi hvað þeir allir hétu. Ef farið
var í lengri ferðir þá voru Tindfjöllin
þar efst á blaði, því afi smíðaði þar
skála með félögum sínum upp úr
1960. Þaðan á ég margar góðar minn-
ingar, til dæmis þegar afi, sem oftast
svaf í efri koju eins og ég, leyfði mér
og Ásu systur að nota fæturna á sér
sem rennibraut niður úr kojunni áð-
ur en hann fór úr svefnpokanum og
þegar við lágum tvö ein úti í snjónum
á vetrarnóttum og afi fræddi mig um
stjörnurnar og stjörnumerkin, enda
vissi afi bókstaflega allt sem merki-
legt er að vita.
Þegar við vorum að fara eitthvað
þá vorum við oft tvö saman að skoða
náttúruna en það ríkti nú ekki alveg
allan tímann gleði á leiðinni því
stelputetrið ég gat nú verið algjör-
lega lömuð af ótta þegar afi var að
keyra. Afi, sem tók bílpróf mjög seint
á ævinni eða upp úr 1960, var einn
mesti glanni í umferðinni sem umget-
ur, held ég bara. En hann var ekki
verstur að sínu mati heldur voru það
sko allir hinir sem voru snarvitlausir
bílstjórar. Sem dæmi þá vorum við
einu sinni á leið á Esjuna og þá
fannst afa allir keyra svo hratt og þá
gall í honum: „Sjáðu hvað þessi keyr-
ir hratt, hann er örugglega á 130, ég
er viss um það,“ og síðan stóð hann
Löduna sína í botni til að ná þeim bíl,
bara til að athuga hvort að hann hefði
ekki haft rétt fyrir sér og mældi
þannig iðulega á hvaða hraða aðrir
bílar væru.
Nestið á ferðalögunum var alltaf
mjög gott enda amma dugleg að
smyrja ofan í mann girnilegar kræs-
ingar, en stundum þegar afi smurði
þá komst maður í feitt. Daninn í afa
gerði það að verkum að ég fékk kæfu
með smá rúgbrauði og var það al-
gjört lostæti. Enda afi vanur alvöru
smörrebröd. Afi var nefnilega dansk-
ur og talaði sitt eigið tungumál, sam-
bland af dönsku og íslensku. Mörg-
um fannst einmitt erfitt að skilja afa
en mér fannst þetta svo eðlilegt að ég
skildi alveg það sem hann var að
segja.
Afi átti það til að vera frekar
furðulegur og eitt sinn uppgötvaði
hann kosti skúripúlvers eða White
Rose eins og margir þekkja það. Eins
og svo oft með afa þegar hann upp-
götvaði eitthvað þá var það að sjálf-
sögðu notað í allt og fyrr en varði
varð skúripúlverið það besta til að
gera gervitennurnar hvítari og svo
ekki sé talað um hvað sviðahausarnir
litu vel út eftir að hann hafði skrúbb-
að þá létt með efninu.
Afi var mikill hugvitsmaður og
nýtti alla mögulega hluti til að gera
alla mögulega hluti, ásamt pabba
mínum þá kenndi hann mér til dæmis
að hnýta flugur. Við það voru hinir
skrýtnustu hlutir notaðir og á ég til
dæmis margar flugur sem eru með
fjöðrunum úr páfagaukunum sem afi
og amma áttu. Afi notaði líka gömul
koparrör til að búa til öngla og spúna.
Hann smíðaði líka þá hluti sem vant-
aði á heimilið og var ljómandi góður
handverksmaður. Ljósmyndaáhug-
inn hjá afa var mikill og dýrmætustu
heimilisdjásnin sem ég á eru einmitt
ljósmyndir eftir hann. Helstu við-
fangsefnin hans voru nærmyndir af
hlutum í náttúrunni og fólki við hinar
ýmsu athafnir og við hinar ýmsu upp-
stillingar. Hann tók sig einnig til
stundum og málaði úr gömlum máln-
ingarafgöngum og litaði vatnslita-
myndir sem allar eru mjög fallegar.
Við afi vorum alltaf hinir mestu
mátar enda fékk ég oft að vera heima
hjá ömmu og afa. Afi átti alltaf svo
hlýjar hendur og því var gott að fá að
leiða hann í tíma og ótíma enda var
það pínu „okkar“ að leiðast mikið.
Afi hefur alltaf verið gamansamur
og spaugaði oft um marga hluti. Þó
að honum leiddist afskaplega að fara
til kirkju þá var hann alltaf á leiðinni
til himnaríkis, til dæmis þegar hann
flutti í Furugerði og þá upp á sjöundu
hæð þá sagði hann það til þess að það
væri styttra til himnaríkis. Og þegar
hann borðaði þá lék mér oft furða á
því að hann borðaði kjötið og góðmet-
ið á undan kartöflunum en það mátti
ekki heima hjá mér og þegar ég
spurði hann var skýringin einföld.
Nú, ef hann myndi hrökkva upp af í
miðri máltíð þá vildi hann ekki horfa
niður og eiga alla bestu bitana eftir.
Nú veit ég að afi er kominn á sinn
stað í himnaríki enda löngu búinn að
vinna sér inn margfaldan aðgangs-
eyri þangað og hann situr nú líklega
við hlið ömmu að gantast eitthvað í
henni og hún að skamma hann fyrir
það. Skilur afi eftir sig hafsjó af
minningum sem ég mun búa að alla
tíð. Í lokin langar mig að skilja við
uppáhalds hetjuna mína, sem ég mun
alltaf líta upp til, með ljóði, Langt af
fjöllum, sem ég valdi handa honum
með jólagjöf til hans árið 1997.
Langt af fjöllum hríslast lækirnir
og laða þig margir til fylgdar.
En vegurinn er einn, vegurinn velur þig,
hvert spor þitt er stigið.
Og frá upphafi allra vega
fór enginn þá leið nema þú.
(Snorri Hjartarson.)
Þín
Elva.
Já hann afi, þegar ég hugsa um
hann afa kemur alltaf fram stórt
bros.
Afi var alltaf hress og kátur sama
hvað var, nema þegar Danir töpuðu
leik í HM, þá var mikil spenna en að
leik loknum var mikið hlegið að öllum
æsingnum.
Ég komst alltaf í gott skap þegar
ég var með afa og þegar ég kom í
heimsókn til þeirra ömmu í Þórufell-
ið þar sem hann sat á sínum stað í
stofunni og las í blóma- og steinabók-
unum sínum. Afi vissi allt um blóm og
reyndar allt sem við kom náttúrunni
og ferðasögurnar sem hann sagði
voru alltaf jafnspennandi og
skemmtilegar. Hann ferðaðist um
allt landið og þekkti hvert einasta
fjall, blóm og stein og manni fannst
hann alltaf vita allt.
Þær eru margar minningarnar um
hann afa. Ég gleymi til dæmis aldrei
einni góðri fjöruferðinni sem við Elva
systir fórum í með afa, við fundum
svo mikið af sjókúlum að þær fylltu
bílinn og við ætluðum sko heldur bet-
ur að búa til ljósakrónur eins og
hann. Þrátt fyrir að helmingurinn
væri ljótur og ónýtur leyfðirðu okkur
að taka allt með og við héldum heim á
leið alveg í skýjunum með þetta allt
saman þótt mömmu hafi ekki litist
jafnvel á okkur þegar við komum
heim með fulla Lödu af dóteríi.
Já, minningarnar um hvítu Löd-
una eru sko margar og ég man eins
og það hafi gerst í gær þegar við afi
fórum tvö saman í bíltúr og ég var
svo stolt yfir því að fá að sitja í fram-
sætinu hjá honum þangað til hann
svínaði á einhvern kall, sem var
reyndar í rétti, og skrúfaði niður
gluggann og æsti sig vel við manninn,
sem skildi ekkert hvað hann hefði
gert, og ég fann hvernig ég lak hægt
og rólega niður í sætinu. En þegar
við héldum aftur af stað varð þetta
allt svo fyndið og við hlógum að þessu
í hvert skipti sem við töluðum um
þetta og ég mun alltaf gera það.
Svo má nú ekki gleyma fræga
dönskustílnum okkar sem við eydd-
um miklum tíma í að gera við eldhús-
borðið í Þórufellinu, ég svo montin að
eiga danskan afa og ég gæti nú ekki
fengið minna en 10 fyrir hann. Þótt
kennarinn hafi ekki verið á sama máli
þá fannst mér það sko alltaf og finnst
það enn. Ég mun alltaf vera þakklát
fyrir þig og fyrir að Tryggvi Trausti
skuli hafa fengið að kynnast þér.
Heimsóknin til þín á föstudeginum
fyrir andlát þitt mun alltaf vera með
okkur, þegar við komum var svo
gaman að sjá hvað þú lýstir upp her-
bergið við að sjá okkur, enda alger
barnakall. Og hláturinn sem fyllti
herbergið þegar Tryggvi Trausti gaf
þér rembingskoss á nefið eins og ég
var alltaf von að gera á yngri árum.
Alltaf einn á nebbann, varstu vanur
að segja með bros á vör.
Elsku afi, ég kveð þig með söknuði
og sorg í hjarta, ég veit að nú ertu
kominn í faðm ömmu sem tekur á
móti þér með bros á vör og þið vakið
saman yfir okkur með brosin ykkar
góðu.
Takk fyrir allar yndislegu stund-
irnar sem við áttum saman og minn-
ingarnar sem þú skilur eftir.
Þín
Ása Sif.
Þegar ég var lítill vissi ég alltaf að
ég ætti skemmtilegasta afa í heimi.
Ég var alltaf mjög montinn af því að
eiga svona fyndinn og skemmtilegan
afa og ég var líka alltaf svo montinn
af því að hann væri danskur. Ég man
eftir því að þegar hann og amma
komu í heimsókn norður til Akureyr-
ar að þá voru vinir mínir margir alltaf
mjög spenntir að fá að hitta afa. Þó
svo að þeir skildu ekki alltaf hvað
hann var að segja fannst þeim alltaf
jafngaman að því hvað hann var allt-
af hress og skemmtilegur.
Eitt af því sem gerði afa svona ein-
stakan var hvað hann var mikill grall-
ari og húmoristi. Mér fannst líka allt-
af svo magnað hvað hann var fróður
um allskonar hluti. Það var ósjaldan
sem við stóðum úti á svölum og hann
fræddi mig um allt sem viðkom fjöll-
unum, náttúrunni og veðrinu. Afi var
mikill náttúruunnandi og lýsti það
sér í mörgu. M.a. átti hann stórglæsi-
legt steinasafn. Fyrir lítinn strák var
það eins og að ganga inn í einhvern
ævintýraheim að koma í stofuna til
hans. Mest spennandi þóttu mér eld-
steinarnir hans. Hann fór stundum
með mér inn á baðherbergi og slökkti
ljósin og sló saman eldsteinunum, þá
kom blossi sem að lýsti upp herberg-
ið. Þetta fannst mér rosalega spenn-
andi.
Eitt sumarið sem ég heimsótti afa
og ömmu í Þórufellið eyddum við afi
miklum tíma saman úti í garði við
blokkina. Þá hafði afi ákveðið að
fegra aðeins umhverfið með því að
hlaða skeifu sem myndaði einskonar
skjólvegg. Ég var að sjálfsögðu ráð-
inn sem hans tryggi aðstoðarmaður
við verkið og tók ég starfi mínu að
sjálfsögðu mjög alvarlega. Svo unn-
um við afi saman á milli þess sem
amma kallaði í okkur úr eldhús-
glugganum og sagði okkur að koma
að borða.
Afi hafði alltaf mjög gaman af fólki
og þegar komið var saman til þess að
gera sér dagamun var hann alltaf
hrókur alls fagnaðar. Brandararnir
flugu og hann dansaði manna mest.
Ég man líka eftir einu skipti þegar ég
var lítill og við vorum í einhvers kon-
ar veislu. Hann pikkaði í mig og við
fórum bara tveir inn í herbergi þar
sem við félagarnir skemmtum okkur
saman og fórum í kappát. Það lýsir
líka húmornum hans afa að hann
gerði alltaf grín af sveipnum sem ég
er með. Hann hló alltaf og sagði að
það væri eins og belja hefði sleikt
mig í framan.
Ég man líka vel eftir Volgunni
hans afa. Ég man eftir því að setjast
inn í breitt framsætið þar sem búið
var að breiða rauðköflótt ullarteppi
yfir setuna. Ég man að mér þótti það
reyndar verst að vegna ullarteppis-
ins á sætinu var ekki hægt að spenna
á sig beltið. Ég hélt því samt stund-
um bara yfir mig og leið þá miklu bet-
ur.
Þetta er bara brot af þeim minn-
ingum sem ég á um hann afa. Menn
eins og hann búa nefnilega til safn af
minningum sem deyja aldrei þó svo
að þeir yfirgefi okkur. Takk afi fyrir
allar þessar minningar. Ég vona að
ég verði einhvern tímann jafn-
skemmtilegur afi og þú varst.
Birgir Örn.
Það eru margar skemmtilegar og
ljúfar minningar sem leita fram núna
þegar Freddy afi hefur kvatt þennan
heim. Í huga okkar barnabarnanna
var afi einfaldlega skemmtilegasti og
besti afi í heimi. Ef afi var á staðnum
þá var alltaf gaman. Það sást vel þeg-
ar við fórum í gegnum myndasafnið
til að finna mynd af honum. Nóg var
til af myndum. Afi dansandi með
bleikan hatt, eða hlæjandi og með
alls konar grettur, en erfiðara var að
finna eðlilega mynd af honum. Svona
var afi, alltaf að fíflast og skemmta
okkur hinum.
Ein yndisleg minning um afa er
þegar ég var sex ára. Ég fékk að fara
í veiðiferð með honum ásamt pabba
og Inga bróður. Ég þurfti að vakna
eldsnemma og læðast út úr herberg-
inu til að vekja ekki Níný litlu systir.
Afi var að fá sér kaffisopa og fagnaði
mér þegar ég kom fram. Mér fannst
við svo góðir vinir og hlýnar enn um
hjartarætur þegar ég minnist þessa
morguns. Þetta var frábær ferð og
afi var endalaus uppspretta af
skemmtilegum sögum um umhverfið
og náttúruna.
Það var ævintýraþráin sem rak afa
til Íslands frá Danmörku rétt rúm-
lega tvítugan. Hann tók strax upp á
því að ferðast um landið. Fyrst einn
og síðan með Evu ömmu þegar þau
kynntust. Afi þekkti landið okkar
betur en flest okkar. Hvert fjall og
hverja þúfu, hverja jurt, hvern fugl
og hvern stein. Svo þegar upp var lit-
ið þá þekkti hann hverja stjörnu og
öll stjörnumerkin. Hann átti mikið
steinasafn og það var gaman að fylgj-
ast með þegar börnin mín urðu jafn
hugfangin af safninu og við kynslóðin
á undan vorum. Einnig tók hann mik-
ið af ljósmyndum sem eru ómetan-
legar minningar.
Þegar ég kynntist Steinari mínum
þá urðu þeir afi strax góðir vinir enda
báðir óhemju skemmtilegir. Fóru
þeir saman í veiðiferðir og einnig til
Grænlands en það þótti afa frábært.
Þegar Íris systir hans afa kom í
heimsókn, fyrir nokkrum árum síð-
an, þá fór Steinar með þau í dags bíl-
ferð. Þau voru ótrúleg systkinin. Afi
talandi sína dönsk-íslensku og Íris
sína dönsk-sænsku. Þau hlógu og
skríktu allan tímann.
Já við eigum mikið til af minning-
um um afa og gætum haldið enda-
laust áfram.
Afi og amma bjuggu lengi í Furu-
gerði. Þangað var yndislegt að koma.
Afi settist í gamla leðursófann og
amma kom syngjandi með kaffið
hans og sykurkarið.
Það er eitt ár síðan Eva amma lést.
Þó að afa hafi liðið vel á Eir þá byrj-
aði hann nýlega að tala um það að
þetta væri ágætt og hann þyrfti að
fara heim. En alltaf var hann jafn
hress. Hann var alltaf á fullu á hjóla-
stólnum sínum og vakti mikla kátínu
hjá starfsfólki og gestum þó að sum-
um vistmönnum hafi stundum þótt
hann aðeins of ákafur. Hann var ein-
mitt á leiðinni eftir ganginum 28. maí
þegar hann allt í einu stoppaði og
kvaddi. Nú er hann kominn heim til
ömmu sem syngur og hlær og færir
honum kaffi.
Eva Björk.
Þær eru margar ljúfar minning-
arnar sem að afi Freddý gaf mér. Ég
var ávallt velkomin í Þórufellið og
nýtti ég mér það óspart. Helgarnar
voru okkar tími og var það íslensk
náttúra sem var rannsóknarefnið.
Afi var mikill náttúruunnandi og
hann var duglegur að fræða mig um
fjöll, grjót og vötn. Þær eru óteljandi
ferðirnar sem farnar voru á Esjuna
undir traustri stjórn afa, það kom
reyndar fyrir að lofthræðsla gerði
vart við sig.
Afi var góður veiðimaður og helst
var farið að veiða á stöng. Ég man
eftir einni eftirminnilegri veiðiferð,
sem var farin niður í Sundahöfn. Við
ætluðum að renna fyrir ufsa eða mar-
hnút, en það fór á annan veg þegar
margra punda lax beit á, sú orrusta
var stutt þar sem línan slitnaði fljót-
lega sem voru mikil vonbrigði.
Afi var með eindæmum heilsu-
hraustur og hefði orðið níræður í
sumar.
Mig langar til að þakka þér, afi
Freddý, fyrir allar þær góðu stundir
sem við áttum saman. Þú og Freddý
bróðir eruð nú sameinaðir og haldið
áfram ferðum út um fjöll og firnindi.
Þór Fannar, Suzanne og
Willum Stefán.
Hann Freddy afi var afar merki-
legur og skemmtilegur karl og eru
þær margar og skemmtilegar minn-
ingarnar sem hann skilur eftir sig nú
þegar hann kveður okkur.
FREDDY
LAUSTSEN