Morgunblaðið - 28.07.2006, Page 28

28 FÖSTUDAGUR 28. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
A
ukin tjónatíðni, vaxandi óþol í öku-
mönnum gagnvart umferðartruflun-
um auk hraðaksturs og fleira eru
málefni sem lögregla og trygginga-
félagið Sjóvá-Almennar hefur
áhyggjur af nú þegar umferð um þjóðvegi lands-
ins stendur sem hæst og framundan eru gríðar-
stórar umferðarhelgar.
Lögreglan verður með aukið eftirlit á vegum í
samstarfi við ríkislögreglustjóra sem til viðbótar
mun leggja meiri þunga en áður í fíkniefnaeftirlit
með hundasveitum um verslunarmannahelgina.
Að sögn Þóru Hallgrímsdóttur framkvæmda-
stjóra tjónasviðs hjá Sjóvá leynir það sér ekki hve
tjónatíðnin hefur aukist á undanförnum misser-
um. „Á sumrin er tjónatíðnin talsverð og sérstak-
lega höfum við orðið vör við það nú í júlí,“ segir
Þóra. „Fólk notar í auknum mæli húsbíla, stór
hjólhýsi og fellihýsi sem oft er erfitt að gera við
þegar tjón verður.“
Svokölluðum kaskótjónum hefur þá fjölgað
töluvert, en þar er um að ræða tjón þar sem fólk
ber sjálfsábyrgð. „Maður veltir því fyrir sér hvort
góðærið geri ökumenn hugsanlega kærulausari
við aksturinn. Fólk er komið á mjög verðmæta
bíla og viðgerðarkostnaður er því töluverður. Við
höfum áhyggjur af minnkandi meðvitund fólks
fyrir akstri í umferðinni og að nú sé það ekki eins
veigamikið atriði að lenda í tjóni eins og áður var.“
Unga fólkið og svefnvana ökumenn
Tjónin sem koma til skoðunar hjá tjónasviðinu
eru af ýmsum gerðum, en ófáir árekstrarnir
verða þegar ökumenn með eftirvagna eru að
reyna að mætast á þröngum vegum en rekast á.
„Og hraðaksturinn er okkur mikið áhyggjuefni og
við verðum vör við aukna tíðni tjóna þar sem
grunur er um hraðakstur. Ennfremur sjáum við
aukna tíðni tjóna hjá ungu fólki og sömuleiðis
þegar fólk hefur hugsanlega dottað við stýrið eða
ekki verið nógu vel upplagt í aksturinn. Hæsti-
réttur hefur dæmt í einu máli sem varðar bana-
slys þar sem ökumaður var talinn hafa sýnt stór-
kostlegt gáleysi með því að fara yfir á öfugan
vegarhelming eftir að talið var að hann hefði dott-
að við stýrið. Og ölvunarakstur er okkur alltaf
áhyggjuefni.“
Þóra segist vonast til þess að komandi umferð-
arhelgar komi ekki illa út þótt búast megi við þó-
nokkrum tjónum en á hinn bóginn eru jákvæðar
hliðar á þessum stóru helgum. „Þá er fólk oft bet-
ur meðvitað þannig að það eru ekki endilega þess-
ar helgar sem leiða af sér óheyrilega mörg tjón.
Og þetta þýðir að umræðan og forvarnarstarfið
skiptir gríðarlega miklu máli.“
Þyngsti tjónamánuðurinn það sem af er árinu
hjá Sjóvá var janúar með rúmlega 2.000 tjón. Í
júní sl. voru tjónin 1.638 sem er meira en í júní-
mánuði undanfarin tvö ár þegar þau voru í kring-
um 1.570 til 1.580 talsins.
Afar þungar umferðarhelgar
Lögreglan á Blönduósi, sem líklega er þekkt-
asta umferðarlögga landsins, verður með bæði
d
h
u
o
h
a
o
s
l
s
s
f
a
f
u
a
j
a
s
a
a
f
a
v
g
e
h
i
s
d
g
f
r
g
g
m
ö
v
á
v
R
v
l
s
R
s
f
R
e
m
í
i
g
þ
h
i
B
skipulagt og tilviljanakennt umferðareftirlit um
næstu helgar eins og verið hefur í sumar og segir
hún að allar helgar í júlímánuði séu afar þungar í
umferð. Kristján Þorbjörnsson yfirlögregluþjónn
segir sína menn einbeita sér að því að hraða sé
stillt í hóf og að umferð gangi sem best. „Áhyggju-
efni okkar er það sem allir eru að tala um, þ.e.
þröngir vegir, bilaðar vegaxlir, stórir og þungir
bílar sem langan tíma tekur að taka fram úr,“ seg-
ir hann. „Síðan eru það útlendir ferðamenn sem
aka mjög hratt og eru stór hluti þeirra sem eru
stöðvaðir fyrir hraðakstur. Þeir ráða illa við mal-
arvegi og nú síðast gerðist það á Kjalvegi á mið-
vikudag að bíll þriggja útlendinga hentist langt út
fyrir veg og gjöreyðilagðist. Þeir sluppu samt
ótrúlega vel. Allt er þetta sambland af aðstæðum
og hugarfari ökumanna.“
Kristján segist nú taka eftir breyttri aksturs-
hegðun fólks sem lýsir sér best í einu orði: Óþoli.
„Fólk lætur helst ekkert stoppa sig, hvort sem
það eru blá blikkandi ljós hjálparbifreiða eða ann-
að. Fólk er haldið þessu óþoli og þarf að komast
burt frá vinnunni eða einhverju í eitthvað annað.
Og allt er þetta gert með sama viðhorfinu og dags
Eftirlit lögreglu fer fram bæði með skipulögðum og tilviljanakenndum hætti en markmiðið er að aðstoð
Hert eftirlit lögreglu á vegum úti og hát
Búa sig un
gríðarlega um
Sífellt meira um eigna-
tjón og skemmdir
Morgunblaðið/ÞÖK
Tjónatíðni í umferðartjónum hefur aukist
mjög á undanförnum misserum, að sögn
Þóru Hallgrímsdóttur, framkvæmdastjóra
tjónasviðs hjá Sjóvá.
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
VAXANDI ATVINNUGREIN
Athyglisverðar tölur birtust íMorgunblaðinu í gær umvöxt hugbúnaðargeirans. Út-
flutningur hugbúnaðar- og tölvu-
þjónustu óx um meira en fimmtung í
fyrra og nam þá um 4,3 milljörðum
króna. Á fimm árum jókst útflutn-
ingurinn um 88% og nam um 1,37%
af heildarútflutningi frá Íslandi í
fyrra, en um einu prósenti árið 2000.
Þá hefur velta fyrirtækja í hug-
búnaðargeiranum 20-faldazt að
raungildi síðastliðin 16 ár, á sama
tíma og velta annarra atvinnugreina
tvöfaldaðist. Starfsmenn í greininni
voru þrefalt fleiri í fyrra en árið
1990, en á sama tíma fjölgaði starfs-
fólki í öðrum atvinnugreinum um
15%.
Hugbúnaðargeirinn er þannig
ekki enn orðinn sú undirstöðuat-
vinnugrein, sem sumir hafa spáð að
hann gæti orðið, en hann er aug-
ljóslega í aukinni sókn. Segja má að
árið 2001, eftir að netbólan sprakk,
hafi verið árið, sem væntingar í
greininni urðu raunhæfar á nýjan
leik og síðan hefur vöxturinn verið
góður og stöðugur.
Íslenzk hugbúnaðarfyrirtæki hafa
bæði náð árangri með eigin vörur og
átt gott samstarf við erlend stórfyr-
irtæki á þessu sviði, t.d. Microsoft-
risann og fjarskiptafyrirtæki á borð
við Nokia. Það sem hugbúnaðariðn-
aður þarf til að vaxa og dafna er
ekki sértækar aðgerðir eða fyrir-
greiðsla stjórnvalda, heldur stöðugt
efnahagsumhverfi, eins og Hilmar
Veigar Pétursson, framkvæmda-
stjóri CCP og framkvæmdastjórn-
armaður í Samtökum upplýsinga-
tæknifyrirtækja, bendir á í
Morgunblaðinu í gær. „Við erum í
alþjóðlegri samkeppni og keppum
við fyrirtæki í löndum sem þurfa
ekki að takast á við þessi vandamál.
Að þurfa að glíma við þessar gjald-
eyrissveiflur sem bætast ofan á all-
an aðstöðumuninn er fullmikið af því
góða,“ segir hann.
Í nýrri skýrslu Viðskiptaráðs Ís-
lands um gengismál er einmitt tekið
dæmi af hugbúnaðargeiranum þar
sem rætt er um að alþjóðavæðing
atvinnulífsins hafi aukið sveigjan-
leika þess og framleiðendur geti
flutt framleiðsluna úr landi ef
rekstraraðstæður krefjast þess.
Hugbúnaðariðnaðurinn skapar vel
launuð störf fyrir vel menntað fólk.
En eins og ýmsar aðrar atvinnu-
greinar nýtir hann auðlind, sem er
eingöngu til í kolli starfsmannanna.
Þess vegna geta bæði störfin og
fólkið farið annað, ef hinar efna-
hagslegu kringumstæður eru ekki
réttar.
INNFLUTTIR SKATTGREIÐENDUR
Framteljendum til skatts fjölgaðium 6.900 á síðasta ári. Viðlíka
fjölgun hefur aldrei sézt áður. Skýr-
ingin er sú, eins og fram hefur komið í
fréttum, að sífellt fleiri útlendingar
telja fram til skatts hér á landi.
Þetta er eitt af því, sem varpar ljósi
á að innflytjendur á Íslandi efla ís-
lenzkt samfélag og efnahagslíf. Þeir
vinna störf, sem Íslendingar geta ekki
mannað, og stuðla þannig að hagvexti
og tryggja rekstur bæði einkafyrir-
tækja og opinberra stofnana, ekki sízt
umönnunarstofnana. Og þeir leggja
líka sitt af mörkum til samfélagsins
með því að greiða skatta og skyldur.
Sums staðar í nágrannalöndum okkar
eru stórir hópar innflytjenda án at-
vinnu og á framfæri skattgreiðenda.
Það er ekki tilfellið hér. Fólk kemur til
Íslands til að vinna, er skattgreiðend-
ur og veitendur, ekki þiggjendur. Síð-
ast en ekki sízt auðga innflytjendur ís-
lenzkt samfélag með menningu sinni.
Við vitum hins vegar líka að fjölgun
innflytjenda geta fylgt vandamál. Og
við eigum að læra af reynslu nágranna-
landa okkar og leitast við að koma í veg
fyrir slík vandamál. Til þess þarf
stuðning samfélagsins, ekki sízt við ís-
lenzkukennslu, bæði fyrir börn og full-
orðna, til að hjálpa innflytjendum að
aðlagast íslenzku þjóðfélagi.
Við höfum ekki staðið okkur nógu
vel í stuðningi við innflytjendur að
þessu leyti. En tilkoma þeirra og fram-
lag til hagkerfisins og sameiginlegs
sjóðs landsmanna er ein ástæðan fyrir
því að við höfum efni á slíkum stuðn-
ingi.
ÍSLENZKT SJÓNVARP?
Benedikt Bogason, formaður út-varpsréttarnefndar, skrifar grein
í Morgunblaðið í gær og gerir athuga-
semd við leiðara blaðsins síðastliðinn
þriðjudag. Þar var því haldið fram að
innan ramma núverandi útvarpslaga
mætti veita sjónvarpsstöðvum meira
aðhald varðandi innlenda og evrópska
dagskrá en gert hefur verið, m.a. með
því að útvarpsréttarnefnd nýtti heim-
ildir í lögunum til að sannreyna
skýrslur stöðvanna um hlutfall inn-
lends efnis í dagskrá.
Benedikt segir: „Í leiðara Morgun-
blaðsins er réttilega bent á að útvarps-
réttarnefnd hafi eftirlit með fram-
kvæmd útvarpslaga. Í lögunum er
einnig að finna heimildir fyrir nefndina
til að grípa til úrræða ef starfsemi út-
varpsstöðva er í ósamræmi við lögin,
en þessi úrræði eru stjórnvaldssektir
og afturköllun útvarpsleyfis. Ekki er
öðrum úrræðum til að dreifa fyrir
nefndina í þessu skyni. Heimild til að
beita stjórnvaldssektum snertir ekki
dagskrárefni. Þá er ekkert minna en
fráleitt að viðurhlutamiklu úrræði eins
og sviptingu útvarpsleyfis verði beitt í
tilefni af rýru framboði á innlendu dag-
skrárefni. Til að slíkt kæmi til greina
þyrfti, ef vilji stendur til, að leggja með
lögum mun afdráttarlausari skyldur á
sjónvarpsstöðvar að þessu leyti og
veita útvarsréttarnefnd skýrar vald-
heimildir til að bregðast við.“
Ef formaður útvarpsréttarnefndar
telur að nefndin þurfi skýrari heimild-
ir til að tryggja hlut íslenzk efnis í dag-
skrá hlýtur spurningin að vera: Eru al-
þingismenn reiðubúnir að setja slíkar
heimildir í lög? Telja þeir ekki ástæðu
til að reyna að tryggja að á Íslandi sé
rekið íslenzkt sjónvarp? Hvað segja
t.d. menntamálaráðherra og þing-
menn, sem láta sér annt um vernd
tungunnar, um þetta mál?