Morgunblaðið - 29.07.2006, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Það er verst Gísli minn hvað það er skrambi erfitt að finna út hver hefur hent hverju.
Gliðnun sprunguuppi á Óshyrnuvið Ísafjarðardjúp
þetta árið hefur mælst 5
mm eða helmingi meiri en
undanfarin ár samkvæmt
mælingum Veðurstofunn-
ar. Vekur þetta spurning-
ar um hrunhættu í fjall-
inu á þessum stað og
hvort hægt sé að grípa til
ráðstafana.
Í greinargerð um málið
eftir Gísla Eiríksson
verkfræðing hjá Vega-
gerðinni og Ágúst Guð-
mundsson jarðfræðing
segir að sett hafi verið lýsing að
mögulegri atburðarás með miklu
hruni úr fjallinu. Um sé að ræða
lýsingu á versta hugsanlega at-
burði og hafi starfsmenn Veð-
urstofunnar gert því skóna að
hann gæti orðið innan 10 ára.
Höfundar segja þetta þó að
mestu leyti ágiskanir og það liggi
t.d. ekki fyrir hugmyndir um það
hvaða kraftar séu til staðar til að
velta spildunni til hliðar og koma
þessu mikla hugsanlega hruni af
stað á stuttum tíma.
Í greinargerðinni er reifuð
önnur möguleg atburðarás sem
þeir Gísli og Ágúst telja miklu
líklegri og byggja þeir það m.a. á
langri reynslu af grjóthruni
þarna í hlíðinni.
Við þær jarðfræðiaðstæður
sem eru fyrir hendi, eru hallandi
brot eða skriðfletir með 30 til 45
gráða halla þvert á berglögin
taldir ómögulegir. Út frá burð-
arþolsfræðinni og jarðtækninni
telja höfundar erfitt að skilja
hvernig bergstykkið gæti komist
fram í einu lagi á stuttum tíma.
Áframhaldandi hrun
fyrirsjáanlegt
Sú mögulega atburðarás sem
höfundar telja hins vegar líklega
felur í sér áframhaldandi hrun úr
Óshyrnunni a.m.k. næsta áratug
með svipuðum hætti og verið hef-
ur síðustu áratugi. Það merkir að
þótt spilda við brúnina haldi
áfram að mjakast fram, verði
áfram hrun bæði úr brúninni og
klettabeltum neðar í fjallshlíð-
inni. Magn grjóts eða kletta sem
hrynja í hvert sinn er yfirleitt frá
broti úr rúmmetra upp í fáeina
rúmmetra en einstaka sinnum
getur hrunið numið tugum rúm-
metra. Höfundar segja hrunið
mismunandi frá ári til árs og
veðráttan hafi að öllum líkindum
áhrif og síðan er það eðli tilvilj-
anakenndra atburða yfir langan
tíma að hrunið er misjafnt bæði
hvað varðar tíðni og magn frá ári
til árs eða áratug til áratugar.
Þeir segja þá að öllum megi
ljóst vera að ekki sé hægt að úti-
loka stóratburð eða mjög stórt
hrun úr Óshyrnu en sama gildi
líklega um mörg fleiri brött fjöll.
Reynslan sýni þó að slíkir at-
burðir teljist frekar í árhundr-
uðum en áratugum.
Hvað um flóðbylgju?
Um þær hugmyndir jarðvís-
indamanna, að hrun úr Óshyrnu
sé líklegt til að valda mann-
skæðri flóðbylgju um Ísafjarðar-
djúp, gefa höfundar ekki mikið
fyrir. Molni Óshyrna niður smám
saman eins og þeir gera ráð fyrir
kemur engin flóðbylgja og finnst
þeim harla langsótt að flóðbylgja
geti orðið svo stór að hún valdi
umtalsverðum skaða við Ísafjarð-
ardjúp, þótt þeir segist ekki vera
sérfróðir um það atriði.
Í greinargerðinni rekja þeir
ennfremur að heyrst hafi hug-
myndir um að sprengja niður
umrædda fyllu eða kannski festa
hana. Telja þeir að sjálfsagt væri
hægt að flytja bora og loftpressu
upp á fjallið með stórri þyrlu og
bora og sprengja, ekki þó mjög
djúpt. Eðli sprenginga á bergi sé
þannig að bergið brotnar í steina
en færist lítið til og því myndi lík-
lega myndast stór hrúga af lausu
efni í fjallsbrúninni sem ekki
hryndi strax niður og það myndi
ekki bæta ástandið. Að auki séu
fjölmargir hrungjarnir staðir
þarna á bjargbrúninni sem öll
virðist mjög laus í sér og erfitt að
sjá hvar ætti að byrja og enda
varnir gegn hruni.
Mat höfunda, sem báðir vinna
að undirbúningi jarðgangagerðar
á svæðinu er að hrunið úr brún-
inni sé ekki líklegt til að breytast
umtalsvert til verri vegar á
næsta áratug og á sama sjón-
armið við um hrunhættu á öðrum
hluta Óshlíðarvegar.
Bæjarstjórn Bolungarvíkur
samþykkti á fundi sínum á
fimmtudag þá tillögu Önnu Guð-
rúnar Edwardsdóttur bæjarfull-
trúa að fela bæjarráði að afla
nánari upplýsinga um niðurstöð-
ur mælinga á gliðnun sprungunn-
ar og jafnframt að kannað verði
hvernig möguleg fjármögnun á
viðvörunarkerfi geti verið háttað.
„Vísindamönnum ber ekki saman
um málið og við krefjumst nánari
og stöðugra rannsókna e.t.v. með
sírita í stað þess að það sé labbað
þarna upp einu sinni á ári til að
mæla sprunguna,“ segir Anna.
„Það er hlutverk bæjarstjórn-
ar að gæta hagsmuna bæjar-
félagsins og bæjarbúa. Ef fram-
tíðin er sú að gliðnun
sprungunnar eykst kallar það á
skjóta lausn í samgöngumálum.
Við eins og aðrir landsmenn
hljótum að krefjast öruggra sam-
gangna.“
Fréttaskýring | Gliðnun sprungu í Óshlíð
stóreykst samkvæmt mælingum
Sjá ekki stór-
hrun fyrir sér
Ekki útilokað að stórhrun verði í fjallinu
en spáð er að þar verði frekari molnun
Er líklegt stórhrun úr þessari brún?
Hvað gæti gerst innan ára-
tugar í Óshyrnunni?

Kemur aukin sprungugliðnun
í Óshyrnu til með að valda stór-
hruni niður á Óshlíðarveg innan
10 ára? Og er rétt að sprengja
bergspilduna áður en hún mjak-
ast frá brúninni og steypist niður
með þeim afleiðingum að mann-
skæð flóðbylgja myndast í Ísa-
fjarðardjúpi? Um þessi atriði er
fjallað í nýrri greinargerð um
hrun í Óshyrnu eftir Gísla Eiríks-
son og Ágúst Guðmundsson.
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is