Morgunblaðið - 24.10.2006, Blaðsíða 27

en að vetri loknum fer að lyftast á mér
brúnin og ég tel að við eigum að hafa alla
möguleika, í ljósi þess að hér er farin að
byggjast upp mikil reynsla í þyrludeildinni
sem getur vonandi skilað sér til nýja fólks-
ins. Ég lít því mjög björtum augum til
framtíðar í þyrlubjörgunarmálum Íslend-
inga.“
Skipulag enn í þróun
Að sögn Geirþrúðar Alfreðsdóttur flug-
rekstrarstjóra hefur gengið mjög vel að að-
lagast breyttum aðstæðum eftir að varn-
arliðsþyrlurnar fóru og unnt hefur verið að
skipuleggja starfsemi þyrludeildar Gæsl-
unnar með tilliti til hins nýja veruleika.
„Skipulag starfseminnar er enn í þróun en
öll samhæfing hefur gengið mjög vel.
Í hverju björgunarflugi eru fimm manns
í áhöfn að lækni meðtöldum. Núna eru
ávallt tvær áhafnir á vakt en þó hefur ekki
verið gengið frá samningi um tvöföldun
lækna á vakt en það mál er enn í vinnslu.“
Geirþrúður bendir á að húsnæðismál
Gæslunnar við Reykjavíkurflugvöll séu enn
ekki í nægilega góðu lagi og þröngt sé um
starfsfólkið. „En við erum að reyna allt
sem í okkar valdi stendur til að bæta að-
stöðuna.“
erminni að fá
nýjar áhafnir
Morgunblaðið/Eyþór
naður íslenska ríkisins er ríflega 200 milljónir króna.
Morgunblaðið/Eyþór
gt er að þjálfa vel nýjan mannskap á þyrluna og fara að öllu með gát.
ur var þyrlusveit
slunnar eins og ein
lda en nú er hún orðin
alt stærri deild.
r nýir koma inn
ni er þörf.
á þjálfunaraðstöðu og flughermi
tafið þjálfunarferlið dálítið. „En
llt á réttri braut,“ bendir hann á.
nn ekki sjá fram á skort á þyrlu-
um á Íslandi enda hafi það sýnt
fsemi þyrlusveitarinnar hafi vak-
ikinn áhuga hjá ungu fólki að
fi lagt á sig þyrlunám.
hafnarmeðlimir þurfa að vera
hvora þyrlugerð fyrir sig, stærri
TF-LIF af Super Puma gerð, og
TF-SIF af Dauphin gerð.
nýju flugmenn Gæslunnar eru
nn og segir Benóný að næsti vet-
rlítið vandasamur „því við erum
plega mikið af nýju fólki og fjór-
sem ekki eru allar nákvæmlega
nar,“ segir hann. „Á vetri kom-
fólk að fara afskaplega gætilega
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 2006 27
Íslensk stjórnvöldhafa um áratugaskeið lagt um-talsvert fjármagní landkynningu.
Slík kynning hefur þann
tvíþætta tilgang að
byggja upp ímynd Ís-
lands og koma landinu
sem áhugaverðu ferða-
mannalandi á framfæri
við almenning erlendis.
Ferðamálastofa hefur
að mestu séð um skipu-
lagningu þessara kynn-
ingarmála og seinustu
árin hefur í auknum
mæli verið lögð áhersla
á skipulegt samstarf við
fyrirtæki á sviði ferða-
þjónustu, verslunar og
matvælaframleiðslu.
Þannig er unnið að því
að sameina kraftana og
samræma þann boðskap
sem við viljum koma á
framfæri.
Landkynningarstarf
er enn frekar áríðandi
nú þegar blásið hefur
verið til hvalveiða Íslendinga. Ferða-
þjónustan er sterk atvinnugrein en
hún stendur í mikilli samkeppni. Við
erum í samkeppni við önnur lönd og
erlend fyrirtæki um athyglina og við
þurfum að leita allra leiða til að
standa okkur í þeirri samkeppni. Ég
hef fulla trú á að við getum áfram
vænst þess að erlendar þjóðir hafi
áhuga á að heimsækja okkur hér eft-
ir sem hingað til.
Færa má ýmis rök fyrir því að yf-
irvöld leggi fjármagn í landkynningu.
Alþjóðleg samkeppni eykst og okkur
er lífsnauðsynlegt að tefla sem mest
fram jákvæðri ímynd lands og þjóð-
ar. Í samskiptum þjóða, ekki síst á
sviði ferðamála og verslunar, felast
efnahagsleg verð-
mæti. Þekking meðal
erlendra þjóða á land-
inu og þau samskipti
sem hún getur leitt af
sér verða seint verða
metin til fjár. Við
myndum hins vegar
strax finna fyrir því ef
eitthvað vantaði uppá
í þeim efnum.
Árið 2001 var stofn-
að til samstarfsins
Iceland Naturally í
Norður-Ameríku.
Markmið þess er al-
menn kynning á því
sem Ísland hefur uppá
að bjóða og er þar
bæði teflt fram nátt-
úru landsins og ekki
síður góðri þjónustu
og viðurgjörningi við
hinn erlenda ferða-
mann. Með Ferða-
málastofu í þessu
verkefni starfa fulltrú-
ar ferðaþjónustufyrirtækja og mat-
vælaframleiðenda. Eftir góða reynslu
af þessu fyrirkomulagi í Norður-
Ameríku var ákveðið að halda því
áfram. Jafnframt er nú blásið til hlið-
stæðrar sóknar í Evrópu. Verkefnið
er þegar komið í gang í Þýskalandi
og Bretlandi og verður gangsett í
Frakklandi í nóvember.
Áður en Iceland Naturally verk-
efninu var hleypt af stokkunum í
Bandaríkjunum fór fram viðhorfs-
könnun og síðan aftur í ár eftir fimm
ára starf. Könnunin sýndi ótvírætt
aukinn áhuga í Ameríku fyrir Íslandi
og íslenskum málefnum. Í fyrri
könnun höfðu um 13% áhuga á að
ferðast til landsins en í ár var þessi
tala komin í 18% og um leið hafði
fækkað úr 55% í 35% þeim sem töldu
ólíklegt að þeir myndu ferðast til Ís-
lands.
Einnig kom fram að þeim hefur
fækkað sem tengja ís, snjó og kulda
við landið úr 62% í 52% og þeim
fjölgað sem finnst landið áhugavert
vegna náttúru eða menningar. Í fyrri
könnun höfðu 12% áhuga á landinu
fyrir sakir náttúru þess en í ár voru
þeir orðnir 29%. Þá hefur þeim
fækkað úr 44% í 17% sem töldu Ís-
land lítið höfða til sín.
Fleiri ferðamenn vor og haust
Allt þetta markaðs- og kynning-
arstarf hefur því borið árangur.
Hingað koma fleiri ferðamenn. Æski-
legt væri hins vegar að geta stýrt
aukningunni inná vorið og haustið.
Yfir háannatímann höfum við ekki
undan og getum því varla bætt við
okkur þar nema með meiri fjárfest-
ingum. Fjárfestingin er hins vegar
ekki nærri fullnýtt að hausti, vetri og
vori. Þar eigum við sóknarmöguleika
og þá eigum við að nýta. Ferðamenn
vilja líka heimsækja okkur þegar
myrkur grúfir yfir og norðurljósin
njóta sín og þeir vilja líka upplifa vá-
lynd veður og þá reynslu sem óblíð
náttúra getur stundum sýnt af sér.
Í lokin vil ég minna á að við hugs-
um ekki of þröngt í þessum efnum.
Allt markaðs- og kynningarstarf
kemur öllum til góða. Og þótt stjórn-
völd leggi fram stærstan skerf til að
standa straum að þessum kostnaði er
mikilvægt að fyrirtæki í ferðaþjón-
ustu og öðrum greinum sem sinna
erlendum ferðamönnum eins og
menningarstofnanir leggi einnig
fram sinn skerf. Með sameinuðu
átaki margföldum við áhrifin og
náum lengra.
Náum lengra með
sameinuðu átaki
Eftir Sturlu Böðvarsson
Sturla Böðvarsson
» Í samskiptumþjóða, ekki
síst á sviði ferða-
mála og verslun-
ar, felast efna-
hagsleg
verðmæti.
Höfundur er samgönguráðherra.
Niðurstöður viðamikillarrannsóknar um launa-myndun og kynbundinnlaunamun sem Capacent
vann fyrir félagsmálaráðuneytið
benda til stöðnunar í launajafnrétt-
ismálum og þess að kynbundinn
launamunur sé tæplega 16% á Íslandi.
Þessar niðurstöður hljóta að vekja
okkur öll til umhugsunar.
Fyrir 45 árum samþykktu alþing-
ismenn lög um launa-
jöfnuð kvenna og karla,
þar sem kveðið var á um
að á árunum 1962–1967
skyldu laun kvenna
hækka til jafns við laun
karla fyrir sömu störf. Í
greinargerð sem fylgdi
frumvarpinu sagði m.a.
að baráttan fyrir jöfnum
launum kvenna og karla
væri ekki einvörðungu
kjarabarátta af hálfu
kvenna, heldur engu að
síður barátta fyrir full-
komlega jöfnum mann-
réttindum og að augljóst
væri að launajöfnuður
yrði ekki tryggður á ann-
an hátt hér á landi en
með löggjöf.
Ég er sannfærður um
að forvera mína á Al-
þingi hefur ekki órað
fyrir því að lögin sem
þeir samþykktu árið
1961 og þau lög sem síð-
ar hafa verið sett um
jafna stöðu kvenna og karla hefðu
ekki meiri áhrif en raun ber vitni. En
eru breytingar í sjónmáli nú? Hin
nýja rannsókn sem félagsmálaráðu-
neytið lét vinna sýnir að umtalsverðar
breytingar hafa orðið á starfsum-
hverfi og starfsháttum, vinnutíma og
viðhorfi kynjanna á síðasta áratug og
vísbendingar eru um að frekari breyt-
ingar séu í sjónmáli meðal þeirra kyn-
slóða sem nú eru að hasla sér völl á
vinnumarkaði hér á landi. Konur virð-
ast duglegri að sækjast eftir stöðu-
hækkunum og stjórnendur mun lík-
legri en áður til að hvetja konur til
þess að sýna frumkvæði í starfi og
koma fram fyrir hönd fyrirtækisins.
Þessi jákvæða þróun virðist þó ekki
skila sér í launaumslagið. Það er
áhyggjuefni.
Fram kemur í rannsókninni að
áhrif fjölskylduaðstæðna og hjúskap-
arstöðu hafi gjörbreyst. Þá er það
samdóma álit meirihluta þeirra sem
tóku þátt í könnuninni
að nýlegar breytingar
á fæðingarorlofslögum
hafi bætt stöðu kvenna
á vinnumarkaði til
muna. Það er ánægju-
efni. Fyrir liggur að
önnur lönd horfa til
þessarar löggjafar
sem tækis til þess að
styrkja jafnrétti
kynjanna á vinnu-
markaði og að því er
varðar fjölskyldu-
ábyrgð. Félagsmála-
ráðuneytið og Jafn-
réttisstofa vinna nú að
ítarlegri athugun á
framkvæmd laga um
foreldra- og fæðing-
arorlof og áhrifum
þeirra á samfélagið.
Við verðum að beita
slíkum vinnubrögðum í
auknum mæli ætlum
við að hafa raunveru-
leg áhrif.
Lögin um jafnan
rétt og jafna stöðu kvenna og karla
hafa þróast mjög á þeim þrjátíu árum
sem þau hafa verið í gildi en þau hafa
verið endurskoðuð á árunum 1985,
1991 og 2000. Gildandi lög leggja
skýrt bann við mismunun í launa-
kjörum en þau lög sæta nú endur-
skoðun í þverpólitískri nefnd undir
forystu Guðrúnar Erlendsdóttur,
fyrrverandi hæstaréttardómara, sem
m.a. mun nú nýta sér niðurstöður
hinnar nýju rannsóknar.
Stefna stjórnvalda hefur verið skýr
um áratuga skeið. Við viljum útrýma
kynbundnum launamun þar sem störf
kvenna og karla eiga að vera metin
eftir sömu viðmiðum. Þessi stefna
kemur skýrt fram í lögum sem virðast
þó ekki vera virt. Stjórnvöld hafa jafn-
framt beitt sér fyrir ýmsum verk-
efnum á þessu sviði og hvatningu til
fyrirtækja og stofnana. Það virðist
ekki hafa skilað tilætluðum árangri að
því er varðar kynbundinn launamun.
Við eigum að líta á rannsóknarnið-
urstöðurnar nú sem mikilvæga hvatn-
ingu óháð stjórnmálaskoðunum og
óháð því hvort við erum fulltrúar hins
opinbera eða einkamarkaðarins. Ég
vil ekki skorast undan minni ábyrgð
enda þótt mér virðist ljóst að tæki til
breytinga liggi fyrst og fremst hjá
þeim sem taka launaákvarðanir, hvort
sem er á almennum vinnumarkaði eða
hjá hinu opinbera. Þeir sem taka
ákvarðanir um laun þurfa einfaldega
að tryggja að sömu viðmið liggi að
baki ákvörðunum varðandi laun
kvenna og karla á íslenskum vinnu-
markaði eins og jafnréttislögin kveða
á um að gert skuli.
Ég mun nú þegar kalla aðila vinnu-
markaðarins til samstarfs við stjórn-
völd, bæði atvinnurekendur og stétt-
arfélög. Ég hef tekið málið upp í
ríkisstjórn og lagt áherslu á að ég ætl-
ast til þess að hið opinbera sýni gott
fordæmi. Nýjum kjarasamningum var
ætlað að auka gagnsæi m.a. til þess að
stuðla að launajafnrétti. Ég vil sjá það
gerast í raun. Ég hef jafnframt ákveð-
ið að kalla til liðs við mig hóp fólks á
ýmsum sviðum samfélagsins sem hef-
ur þekkingu til að takast á við kyn-
bundna mismunun á vinnumarkaði.
Ég vil tryggja að öll verkfæri sem
hugsanlega mega nýtast séu í notkun.
Það er ekki eftir neinu að bíða.
Markmið okkar allra er einfalt: að
tryggja launajafnrétti kvenna og
karla á íslenskum vinnumarkaði.
Hvernig getum við haft raunveru-
leg áhrif á launamun kynjanna?
Eftir Magnús Stefánsson
Magnús Stefánsson
» Við viljum út-rýma kyn-
bundnum launa-
mun þar sem
störf kvenna og
karla eiga að
vera metin eftir
sömu viðmiðum.
Höfundur er félagsmálaráðherra.