Morgunblaðið - 24.10.2006, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÁRNI Bjarnason skrifar grein í
Morgunblaðið í dag þar sem hann
talar um allt að því lífshættulegt við-
horf Sigurðar Jónssonar fram-
kvæmdastjóra SVÞ til
þungaflutninga á veg-
um landsins. Árni segir
m.a. „Það er öllum ljóst
sem ferðast akandi um
íslenska þjóðvegi að
vegakerfi okkar er
verulega fjarri því að
þola, hvað þá standast
þá geysilegu aukningu
sem orðin er staðreynd
varðandi þungaflutn-
inga.“ Og nokkru síðar
segir hann …„Sann-
leikurinn er sá að allt of
þungum farartækjum
er leyft að aka um vegi sem aldrei
voru byggðir til að þola neitt sem er í
líkingu við þá nauðgun sem fram fer
á degi hverjum á vegakerfi Íslands.“
Flest í grein Árna er fyllsta
ástæða til að taka undir. Það er ekki
nokkur vafi að íslenskt vegakerfi er
fjarri því að þola þá geysilegu um-
ferðaraukningu sem orðið hefur á
undanförnum árum, þá sérstaklega á
tilteknum svæðum. Þá er ekki síður
ástæða til að taka undir að íslenskir
vegir voru aldrei byggðir með til að
þola neitt í líkingu við þá umferð sem
nú er um þá. Það sem verður þó að
gera stórkostlegar athugasemdir við
í títtnefndri grein Árna er sú nið-
urstaða hans að gefa í skyn að upp-
taka strandflutninga muni breyta
stöðunni í þessum málum svo ein-
hverju nemur eða yfirhöfuð að kom-
ast þeirri niðurstöðu að lausnin á
þeim samgönguvanda sem við blasir
sé upptaka strandflutninga.
Hér er ástæða til að spyrja spurn-
inga og setja hlutina í samhengi. Ef
það er ósk manna að íslenska ríkið
leggi peninga í rekstur strandsigl-
inga hlýtur forsenda
þess að vera sú að við
vitum nokkurn veginn
hversu mikið slík að-
gerð mundi losa okkur
við af „þungaumferð“
af vegunum. Er það
ekki nokkuð augljós
krafa? Hversu stór
hluti heildarumferðar
um íslenska þjóðvegi
eru svokallaðir „þunga-
flutningar“? Hversu
stóran hluta þeirra
flutninga má áætla að
hægt sé að færa yfir í
strandflutninga og það sem meira er,
hversu mikil heildaráhrif hefðu
strandflutningar á umferð flutn-
ingabíla um vegina? Ljóst er að upp-
taka strandflutninga þýðir mun verri
nýtingu þeirra bíla sem eru á veg-
unum og því er engan veginn tryggt
þó að strandflutningar verði teknir
upp að umferð flutningabíla muni
minnka mikið við það. Áður en
strandflutningum var hætt var mikið
um það að bílar fóru vel hlaðnir út á
land en tómir til baka og ekki er ólík-
legt að sú myndi verða raunin ef
strandsiglingar hæfust að nýju.
Hér verður ekki öllum þessum
spurningum svarað en þó bent á eina
mikilvæga staðreynd málsins til að
átta sig nokkuð á því hvað um er að
ræða. Miðað við þær umferðarkann-
anir sem gerðar hafa verið á und-
anförnum árum má ætla að svokall-
aðir „þungaflutningar“ (sem vel að
merkja eru skilgreindir sem bílar
sem eru þyngri en 3,5 tonn) séu
u.þ.b. 8 10% af heildarumferðinni á
þjóðvegum landsins. Auðvitað er
þetta nokkuð breytilegt eftir árstíð-
um, tíma dags og vegaköflum en
breytileikinn er þó ótrúlega lítill.
Umferð bifreiða þyngri en 3,5 tonn
er á þessu bili, 8 10% af heildar-
umferðinni.
Halda menn eins og Árni Bjarna-
son að upptaka strandflutninga muni
hafa svo stórkostleg áhrif á þessa
tölu að landsmenn muni finna fyrir
því í akstri á þjóðvegum landsins?
Væri ekki nær að Árni og allir aðrir
sem taka undir þennan málflutning
með honum einbeiti sér nú að því
sem raunverulega skiptir máli, en
það er krefjast þess að verulegar úr-
bætur verði gerðar á vegakerfi okkar
og að í þær framkvæmdir verði ráð-
ist án tafar? Getum við öll ekki sam-
einast um það sem er kjarni málsins,
þ.e.a.s. að gera stórátak í því að end-
urbæta stofnbrautakerfið á Íslandi á
fáum árum? Málið þolir enga bið.
Hver er raunveruleikinn?
Signý Sigurðardóttir skrifar
um þungaflutninga » Getum við öll ekkisameinast um það
sem er kjarni málsins,
þ.e.a.s. að gera stórátak
í því að endurbæta
stofnbrautakerfið
á Íslandi …
Signý Sigurðardóttir
Höfundur er forstöðumaður flutn-
ingasviðs SVÞ-Samtaka verslunar og
þjónustu.
vaxtaauki!
10%
Frábært TILBOÐ! Kynntu þér málið á spron.is
A
RG
U
S
/
06
-0
47
2
UPPELDISHÆTTIR og leiðir
að góðu uppeldi eru þættir sem
hafa verið mikið til umfjöllunar
síðustu ár og jafnvel áratugi og
hefur mikið verið
skrifað og fjallað um
uppeldishætti og þær
leiðir sem vænleg-
astar eru til árangurs.
En hvað er upp-
eldi? Uppeldi eru
samskipti fullorðinna
og barna sem hafa
það að markmiði að
barnið nái að verða
þroskaður ábyrgur
einstaklingur. Þannig
á að nást með aga og
uppeldi að barnið læri
samskiptareglur, sið-
ræn gildi og sjálfsaga.
Sem betur fer þá
eru flestir foreldrar
þannig úr garði gerðir
að þeir vilja börnum
sínum aðeins það
besta en er það nóg?
Nei, það er ekki nóg
að vilja börnum sínum
aðeins það besta heldur verðum
við að gefa börnunum okkar aðeins
það besta. Þá er ég ekki að tala
um veraldlega hluti sem fást
keyptir fyrir peninga og mölur og
ryð eyðir, heldur er ég að tala um
mun dýrmætari hluti. Ég er að
tala um ást, kærleika, nærveru og
síðast en ekki síst tíma. Gefum við
börnunum okkar tíma?
Ég tel uppeldi snúast að stórum
hluta um að taka þátt. Taka þátt í
því sem börnin okkar og ungling-
arnir eru að gera. Sama hvert sem
litið er þá finnst mér eins og for-
eldrar hafi engan tíma
fyrir börnin sín leng-
ur, megi ekki vera að
því að hugsa um þau
og sinna þeim. Það er
t.d. sorglegt hve stór
hluti leikskólabarna
eru 9–9,5 klst. í vistun
á leikskólum. Ef að
barn vaknar klukkan
7 á morgnana og er
sofnað klukkan 20.30
á kvöldin (sem er
nokkuð eðlilegt að ég
tel) þá er barnið upp
undir 70% af vöku-
tíma sínum í vistun á
leikskóla. Svo er ekki
eins og tíminn eftir
leikskólann sé alltaf
einhver gæðatími hjá
fjölskyldunni. Það
þarf að hendast í búð-
ina og kaupa inn, búa
til matinn og slíkt. Á
meðan eru börnin oft annaðhvort
fyrir framan sjónvarpið eða í
tölvuleikjum. Svo má ekki gleyma
þeim börnum sem eru sótt á leik-
skólann, það er farið beint með
þau í pössun á líkamsræktarstöð-
inni þar sem þau eru næsta einn
Uppeldi
og árangur
Gunnar Einar Steingrímsson
fjallar um gildi samvist-
arstunda foreldra og barna
»Hvort erdýrmætara
veraldlegur auð-
ur eða börnin
okkar?
Gunnar Einar
Steingrímsson
MARGT hefur verið sagt í fjöl-
miðlum undanfarna daga um þann
gjörning yfirvalda að fórna landi
með þeim hætti sem nú er gert við
Kárahnjúka. Í því sambandi hafa
sumir tjáð sig þannig að augljóst er
að þeim hinum sömu er fyrirmunað
að horfa á þetta alþjóðar varðandi
stórmál frá öðru sjónarhorni en
harðsoðnum eiginhagsmunum. Það
gildisfellir málflutning slíkra manna
meira en lítið.
Það er nefnilega
eðlilegast og skyn-
samlegast að hugsa
um svona mál út frá
heildarhagsmunum
þjóðarinnar til lengri
tíma litið. Í því tilliti
bendir margt til að
farið hafi verið í Kára-
hnjúkavirkjun án eðli-
legra undanfarandi
rannsókna og tilgang-
urinn hafi verið látinn
helga meðalið. Allt
sem mælti á móti
virkjuninni virðist
hafa verið þaggað niður og Lands-
virkjunarandinn hefur síðan fengið
að svífa í gullnum gróðadraumum
yfir vötnum valdsmanna ríkisins í
allsráðandi ofurlíki.
En orkuverðið sem á samkvæmt
yfirlýsingum ráðamanna að vera
svo hátt og þjóðarvænt fæst ekki
gefið upp því einhvern veginn virð-
ast menn skammast sín fyrir að
láta þjóðina, kostnaðaraðila fram-
kvæmdanna, vita hvernig í pottinn
er búið.
Trúlegt er því að við séum enn
og aftur í því þrælafari að nið-
urgreiða orkuna okkar fyrir auð-
hringinn og aldrei verður með
sanni sagt að slíkt sé eða geti verið
farsældar-forsenda fyrir afkomu
þessarar þjóðar.
Ýmsir hafa að undanförnu séð
ástæðu til að gagnrýna Ómar
Ragnarsson fyrir að fara seint af
stað með fulla andspyrnu gegn
framkvæmdunum fyr-
ir austan. Það má vel
vera að Ómar hefði
mátt taka fastar á
málinu fyrr, en hitt er
vitað að hann hefur
alla tíð verið andvígur
því sem þarna hefur
verið að gerast og trú-
lega vonað fram undir
það síðasta að eitthvað
yrði til þess að breyta
málum. Það er eins og
hann hafi ekki viljað
trúa því að á yf-
irstandandi tæknitím-
um hefðu menn ekki aðra leið til
orkuframleiðslu en að tortíma að
fullu merkri náttúru sem margra
alda þróunarferli hefur þurft til að
skapa.
En hvaða skoðun sem menn ann-
ars hafa á tiltektum Ómars upp á
síðkastið, verður því ekki á móti
mælt að varla er til sá maður hér á
„Ísland er landið …“
Rúnar Kristjánsson skrifar
um Kárahnjúkavirkjun
Rúnar Kristjánsson
Í ÁLYKTUN um landbúnaðarmál
frá síðasta Landsfundi Sjálfstæð-
isflokksins segir í
kafla um ferðaþjón-
ustu að ferðaþjón-
ustan hafi skapað
aukna atvinnu til
sveita. Meðal tillagna
er að vinna þurfi
markvisst að lengingu
ferðamannatímans.
Einnig að breyta þurfi
lögum og reglugerðum
þannig að íslenskir
bændur geti unnið og
selt afurðir sínar
beint, enda séu þeir
ábyrgir fyrir fram-
leiðslu sinni.
Næstu árin væri hægt að leggja
meiri rækt við þessa atvinnugrein og
aðlaga kröfur framleiðslunnar að að-
stæðum. Eitt af þeim atriðum sem
geta stuðlað að auknum tekjum fólks
í landbúnaðarhéruðum landsins er
staðbundin framleiðsla á vörum og
þjónustu til ferðamanna og ekki síst
ef þessi framleiðsla getur farið fram
inni á heimilum. Hér kemur ýmiss
konar framleiðsla til greina, t.d. á
minjagripum og ekki síst á mat-
vælum. Það ferli sem framleiðand-
inn þarf að ganga í gegnum áður en
hann getur selt vöru sína er, eins og
sakir standa, óþarflega flókið og
viðamikið og á engan
veginn við þegar um er
að ræða heimilisfram-
leiðslu. Staðan í dag er
með þeim hætti að til
þess að mega framleiða
og selja matvæli þarf að
taka framleiðslustaðinn
út. Framleiðslunni
fylgir síðan ámóta eft-
irlit, strangt og íþyngj-
andi, líkt og væri um
verksmiðjuframleiðslu
að ræða. Ef kröfum um
ákveðna staðla er ekki
fullnægt fæst ekki leyfi
fyrir sölunni.
Á þessu sviði mætti gera end-
urbætur sem miða að því að stuðla
að og hvetja til heimilisframleiðslu.
Skilvirkasta eftirlitið felst í því að
bændur og aðrir þeir sem eru með
heimilisframleiðslu verði einfaldlega
ábyrgir fyrir sinni vöru. Það eina
sem skiptir máli í þessu sambandi er
að ef upp koma vandkvæði með vör-
una eða í tengslum við hana, verður
að vera hægt að rekja hana til selj-
andans.
Á mörgum heimilum er til mikil
þekking á hvernig á að framleiða
matvæli. Aðstaða er víða til staðar
og oft er hægt að komast af með ein-
faldan tækjakost. Ekki þarf mikið til
að búa til sem dæmi flatkökur, sult-
ur, pönnukökur, kökur eða brauð.
Þetta eru vörur sem eru eftirsóttar,
ekki hvað síst af því að um er að
ræða heimilisframleiðslu sem fram-
leidd er í smáum, fjölbreytilegum og
heimilislegum stíl. Markaðslögmál
munu í þessu sambandi virka vel.
Framleiðslan fylgir einfaldlega eft-
irspurn.
Ef þessi hefð nær að myndast
munu ferðamenn og aðrir njóta þess
enn frekar að sækja bændur heim.
Ásamt því að kynnast fólkinu á
staðnum og skoða náttúru landsins
geta gestir keypt framleiðsluvörur
þar sem þær standa til boða. Við það
að eftirspurn og vinsældir aukast má
búast við að þessi þáttur fari vaxandi
og fjölbreytni framleiðslunnar auk-
ist. Víða liggja möguleikar.
Heimilisframleiðsla hefur
hvetjandi áhrif á ferðaþjónustu
Kolbrún Baldursdóttir skrifar
um eflingu ferðaþjónustu
Kolbrún Baldursdóttir
» Á þessu sviði mættigera endurbætur
sem miða að því að
stuðla að og hvetja til
heimilisframleiðslu.
Höfundur er varaþingmaður og býður
sig fram í 6. sæti í prófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavík.
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111