Morgunblaðið - 08.11.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. NÓVEMBER 2006 31
MINNINGAR
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÍSLENSKIR fjárfestar keyptu á
skömmum tíma mörg þekkt dönsk
fyrirtæki og í kjölfarið vöknuðu
spurningar. Hvernig stendur á
þessu? Hvaðan koma þessir pen-
ingar?
Erlend lán, mikill hugur í íslensk-
um fjárfestum og gott bankakerfi á
Íslandi? Það verður að teljast ólík-
legt að danskir fjölmiðlar fari þá leið-
ina. Slíkar fréttir seljast ekki eins vel
og yrðu ekki vinsælar hjá öllum Dön-
um, síst hjá þjóðernissinnuðum Dön-
um.
Magasinet Penge
Danski sjónvarpsþátturinn Magas-
inet Penge birti hinn 12. des. 2005
umfjöllun um Baug Group og aðra ís-
lenska fjárfesta. Áhugasamir biðu
spenntir eftir þættinum en til lítils,
því ekkert nýtt eða marktækt kom
fram. Stórum spurningum var varp-
að fram en svarað með myndum af
flottum bifreiðum og glæstu líferni
hinna íslensku fjárfesta. Magasinet
Penge tók viðtal við manninn á bak
við Baug, Jón Ásgeir Jóhannesson,
og úr vopnabúrinu var dregið fram
skakkt sjónarhorn myndarvélar. Að-
ferð sem dregur úr trúverðugleika
viðmælanda.
Dagsbún og Nyhedsavisen
Dagsbrún skýrði frá fyrirhugaðri út-
gáfu á dönsku fréttablaði. Þetta voru
miklar fréttir fyrir lesendur dag-
blaða í Danmörku, en ekki síður frétt
sem varðar danskra fjölmiðla og
þeirra framtíð. Helstu keppinautar
Nyhedsavisen hafa síðan kappkostað
að birta neikvæðar fréttir um Ny-
hedsavisen. Það er í sjálfu sér ekki
athugunarefni, það er allavega ekki
ólöglegt.
Ekstra Bladet
Nú seinast er Ekstra Bladet mætt á
sviðið með umfjöllum um íslenska
fjárfesta og bankastarfsemi. Blaðið
selst í smásölu og þar skiptir öllu
máli að forsíðan fangi augað.
Athygli vekur að Ekstra Bladet er
fyrst allra danska fjölmiðla sem kaf-
ar ofan í málið með ítarlegri og
kostnaðarsamri rannsókn, fjárfest-
ing sem mun sennilega margborga
sig fyrir Ekstra Bladet því þeir munu
fjalla um málið á komandi vikum og
selja ófá blöð fyrir vikið. Innihaldið í
greinum Ekstra Bladet skiptir ekki
öllu máli. Greinarnar eru fyrst og
fremst skrifaðar með skemmtigildi í
huga og þar að auki er alið á for-
dómum fólks og það einfaldlega selur
blöð. Ef Ekstra Bladet skýrir frá lög-
brotum eða siðleysi með öruggum
hætti er tekið mark á því en það virð-
ist ekki vera tilfellið í umfjöllun
þeirra á íslensku útrásinni. Öllum er
ljóst hlutverk Ekstra Bladet og þess
vegna er ekki hægt að segja að blaðið
hafi brugðist sínum lesendum.
Ímynd Íslendinga og hvalveiðar
Fjölmargar erlendar þjóðir telja það
rangt að veiða hval og hafa haft í
frammi mótmæli vegna nýhafinna
hvalveiða Íslendinga. Það er hægt að
hunsa mótmælin eða taka upp um-
ræðu en það má hins vegar ekki líta
fram hjá þeirri staðreynd að ímynd
okkar Íslendinga er nú á viðkvæmu
stigi. Er ekki óþarfi að landa og
verka hval beint framan nefið á al-
menningi og fjölmiðlum?
Aðalbáturinn í hvalveiðiútgerðinni
er Hvalur 9 en hann er svartur að lit.
Það getur ekki talist heppilegt litaval
á hvalveiðibát og styður einungis
hugmyndir útlendinga að Íslend-
ingar stunda rányrkju.
Erlendir fjölmiðlar birta nú í gríð
og erg fréttir um hvalveiðar Íslend-
inga og nú er ímynd okkar í mótast.
Það vill enginn að útlendingar líti á
okkur sem tillitslaust fólki sem rænir
auðlindum. Til að styðja þessa full-
yrðingu gætu fjölmiðlar jafnvel beint
athygli sinni að Kárahnjúkavirkjun.
Sitt sýnist hverjum þegar fjölmiðlar
leggja í veiðar.
HANNES BERGMANN
EYVINDSSON,
búsettur í Danmörku.
Ímynd Íslendinga
Frá Hannesi Bergmann
Eyvindssyni:
✝ Einar Jónssonfæddist í Ytra-
Kálfskinni á Ár-
skógsströnd 12. nóv-
ember 1922. Hann
lést á Landspít-
alanum við Hring-
braut 27. október
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Jón Einarsson, f.
12.10. 1892, d. 21.11.
1981 og Rósa El-
ísabet Stefánsdóttir,
f. 12.7. 1888, d. 2.2.
1929, bændur í Kálf-
skinni. Móður sína missti Einar
þegar hann var á 7. ári.
Seinni kona Jóns, Jóhanna Mar-
grét Sveinbjarnardóttir, f. 4.12.
1893, d. 16.12. 1971, gekk Einari í
móðurstað. Einar ólst upp í Kálf-
skinni í hópi 6 systra og seinna
bættist við einn bróðir. Systurnar
eru: Brynhildur, f. 24.6. 1916,
Gunnhildur, f. 24.6. 1916, látin,
Helga, f. 2.2. 1921, Bergrós, f. 2.2.
1921, og Þórey, f. 30.8. 1927.
Sveinn Elías, sonur Jóns og Mar-
grétar, fæddist 13.1. 1932.
Einar kvæntist 29. 9. 1948
Huldu Jóhannsdóttur, f. 12.4.
1927, dóttur Önnu Maríu Ein-
arsdóttur, f. 6.10. 1899, d. 10.8.
1972 og Jóhanns Jóhannssonar, f.
7.6.1899, d. 15.12.
1964. Einar og
Hulda eignuðust
tvær dætur: a) Mar-
íu, f. 2.11. 1945,
maður hennar Karl
Gunnar Gíslason og
eiga þau tvö börn,
Huldu, f. 12.1. 1969
og Karl Gunnar, f.
12.8. 1975 og b) Mar-
grét, f. 17.11. 1953,
maður hennar var
Guðjón Erlendsson,
f. 14.6. 1952, þau
slitu samvistum.
Synir þeirra eru Einar, f. 25.5.
1971 og Árni Þór, f. 2.10. 1980.
Seinni maður Margrétar er Guð-
mundur Þ. Gíslason, f. 22.10. 1945.
Einar ólst upp við almenn
sveitastörf, fór svo ungur að
stunda sjómennsku og verka-
mannastörf. 1948 réðst hann 26
ára gamall í þjónustu Kirkjugarða
Reykjavíkurprófastdæma og vann
þar í upphafi við útivinnu ýms-
skonar en fór svo í útfararþjón-
ustu Kirkjugarðanna og var þar
útfararstjóri mörg síðustu ár-
in.Hann lét af störfum vegna ald-
urs í árslok 1992.
Einar verður jarðsunginn frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Þau unnu bæði hann og hún
uns holtinu var breytt í tún.
Þau ristu sundur brunabörð
og breyttu þeim í græna jörð.
Svo kvað Davíð Stefánsson um
landnemana, sem mér finnst minna
nokkuð á lífshlaup Huldu og Einars.
Bóndinn stakk og bóndinn hlóð,
uns bærinn þar í hvammi stóð.
Í þeim bæ hefur þeim vegnað vel
um langa hríð og við sem til þekktum
höfum dást að ástúð þeirra og elsku
hvort til annars, sama á hverju gekk.
Alltaf erum við óviðbúin þegar
kemur að endalokum og erfitt að
sætta sig við aðskilnað ástvina. Við
trúum og treystum á það góða og
viljum fá að halda í það sem okkur
þykir vænst um, en allt hefur sín
endalok, þar ræður hinn hæsti höf-
uðsmiður.
Nú við leiðarlok hrannast upp
minningarnar allt frá bernskudögum
til nútímans. Við bræður ólumst upp
í 5 systra hópi og stutt á milli bæja
þar sem einnig voru hópar barna og
unglinga svo oft var kátt á þeim ljúfu
æskudögum. Allir urðu snemma að
taka til hendinni. Einar var fljótt
laghentur og útsjónarsamur að leysa
hin ýmsu heimilisverk þótt ekki
væru áhöldin alltaf stórbrotin, þá
reyndi á að geta bjargað sér.
Hann fór ungur til sjós og undi sér
vel á hinum ýmsu gerðum báta. Á
sjómannsárum sínum gekk hann að
eiga sína einstöku og mikilhæfu
konu Huldu Jóhannsdóttur sem alist
hafði upp í Reykjavík en þó dvalið á
sumrum tíma og tíma í Kálfsskinni.
Á fyrstu búskaparárunum fluttu
þau í Kópavoginn og áttu þar mikinn
yndisreit sem ætíð stóð opinn ætt-
ingjum og vinum, alltaf nóg pláss,
þótt ekki þætti sú íbúð stór í dag, en
hjartarýmið var þeim mun meira.
Ég á þeim hjónum margt að þakka.
Ósjaldan fór ég þangað til að fá
mér gott að borða á námsárum mín-
um í borginni. Hulda var slíkur lista-
kokkur, en ekki síður með innsæi sín
og næmi var hún einstök hjálpar-
hella þegar eitthvað bjátaði á.
Þau voru samhent og samstiga
hjónin í verkum sínum og gjörðum,
innan dyra sem utan. Garðurinn að
Melgerði 8 naut sömu umhyggju og
annað á heimilinu, fallegu dæturnar
tvær og fjölskyldur þeirra, ættingjar
og vinir, svo og málleysingjar.
Einar varðveitti ætíð sveitadreng-
inn í sjálfum sér, þrátt fyrir að eiga
heima og starfa í annasömu um-
hverfi höfuðborgarinnar í meir en
hálfa öld. Hann starfaði sem útfar-
arstjóri í rúm 30 ár.
Hann átti til léttan húmor og
æðruleysi þótt hann kæmi oft að erf-
iðum úrlausnarefnum samborgar-
anna í blíðu og stríðu. Hann lofaði
samstarfsmenn sína og sagðist einn-
ig hafa haft einstaka „viðskiptavini“
sem aldrei kvörtuðu. Ekki svo hann
heyrði! Hann átti ýmis áhugamál;
söng í kór, starfaði í Félagi frí-
merkjasafnara, byggði sumarhús í
Borgarfirði. Þar áttu þau hjón ynd-
isstundir í ró og næði og nutu þess
einnig að taka á móti gestum þar.
Hann hafði fastmótaðar skoðanir
og þorði að halda þeim fram. Með
honum er genginn góður drengur og
vammlaus.
Elsku Hulda mín, Magga, Mæja
og fjölskyldur, við Ása sendum ykk-
ur hlýjar samúðarkveðjur og biðjum
Guð að vera með ykkur.
Sveinn Jónsson.
Hvernig annaði hann þessu öllu?
Eg minnist hans, þar sem hann
sat við skrifborð sitt með penna í
hönd og ritaði á laus blöð sér til
minnis: óskir syrgjenda; óskir
presta; óskir organista; óskir söng-
fólks. Síðan felldi hann óskirnar
saman, færði til bókar lausnir, sem
allir sannfærðust um, að væru þær
beztu er næðust um stund og stað og
umgjörð, því að af kunnáttu – virð-
ingu og fádæma dugnaði hefði þeirra
verið leitað.
Já, það fundu þeir, er á skrifstofu
útfararstjórans áttu erindi, að þar
sat sá er góðvildin og hlýjan höfðu
tamið til verka, maður sem hafði
tíma til að ljá erindi þínu eyra – mað-
ur sem kunni að gefa þér ráð. Hreinn
og beinn – heiðarleikinn einn.
Já, hann kunni sitt fag, gerði mikl-
ar kröfur til sjálfs sín, minni til ann-
arra.
En yrði fella á því er hann hafði
tekið að sér að leysa, ráðið aðra til,
þá ólgaði skap hans, því stutt var í
kviku, og hann því auðsærður, en
eins og hjá mörgum slíkum, þá var
sáttarviljinn að baki allra hvassra
orða.
Enn er spurt: Hvernig annaði
hann þessu öllu?
Nú er fyrrverandi vinnustaður
hans breyttur: sérfræðingar með
tölvur teknir við, og starfsvangi hans
skipt. Já, kröfur okkar aukast og
aukast, fínna og fínna skal tilstand
okkar landanna vera. Einar gladdist
yfir mörgu er hann sá, fylgdist glað-
ur með, en um annað notaði hann
orðin: „Æ, æ vinur, eg skil það ekki!“
Í eðli sínu var hann mikill grúskari,
unni garði sínum og landi; unni fróð-
leik um fólk og byggð – las fræði-
bækur, og gæfist tími til spjalls, þá
logaði hann af áhuga við að bera
saman skoðanir, kryfja til mergjar.
Þökk til skaparans, er gaf mér
Einar að vini, lífið er svo miklu betra
eftir. Kveðja okkar Kristínar til
Huldu og barna þeirra, hvort sem
eru af holdi eða tengdum.
Sig. Haukur.
Einar Jónsson
Í FORYSTUGREIN Moggans 6.
nóvember sl. er vitnað í Véstein
Lúðvíksson rithöfund og spurt hvort
Íslendingar geti verið þekktir fyrir
að auka álvinnslu, því að það komi
til með að drepa fjölda manna í
Bangladesh og víðar vegna út-
streymis á gróðurhúsaloftteg-
undum.
Í faggreinum sem ég hef lesið um
gróðurhúsavandann er hvatt til að
framleiða sem mest af vistvænni
orku.
Aukning í notkun áls er nú hvað
mest í Kína og sjálfsagt fylgir Ind-
land á eftir og jafnvel Bangladesh
innan tíðar. Við framleiðum ál á eins
vistvænan hátt og hægt er. Halda
menn að Kínverjar sem framleiða
rafmagn að miklu leyti með kolum
muni gera það líka? Er ekki nokkuð
augljóst að það dregur úr fram-
leiðslu þeirra ef við framleiðum ál á
samkeppnisfæru verði?
Röksemdafærsla Moggans og Vé-
steins minna mig á Mikka ref þegar
hann var ásakaður fyrir að elta mús-
ina og hann sagði að músin hefði
verið að elta sig og ætlað að éta sig.
Nú reynir á hvort Íslendingar eru
trúgjarnari en dýrin í Hálsaskógi.
Hitt er svo annað mál að við Ís-
lendingar sóum orku óspart, við
ökum á eyðslufrekum bílum, þvæl-
umst út um allan heim í flugvélum
og göngum svo nærri fiskistofn-
unum að miklu meiri orku þarf til að
veiða fiskinn en annars væri. Af
hverju er ekki meira fjallað um það,
er það ef til vill af því að þeir sem
eru að skrifa um náttúruvernd eru
eins eigingjarnir og við hinir?
HARALDUR
SVEINBJÖRNSSON,
verkfræðingur.
Um Moggann og Mikka ref
Frá Haraldi Sveinbjörnssyni:
Jóhann Sigurjónsson skrifar um
hrun fiskstofna, fiskvernd og miðl-
un upplýsinga í Morgunblaðið sl.
mánudag. Tilefni
hans er að eigin sögn
leiðaraskrif Morg-
unblaðsins 5.11.
vegna greinar í vís-
indatímaritinu
Science um hrun fisk-
stofna og stutt við-
talsgrein við hann
sjálfan á síðum blaðs-
ins af því tilefni. Í
orðum forstjórans
kemur fram misskiln-
ingur, eða röng túlk-
un, varðandi ástæður
þess að rætt er um
þann möguleika, að algjört hrun
fiskstofna geti verið framundan. –
Í grein forstjórans segir orðrétt:
„Höfundar hennar (þ.e. vís-
indagreinarinnar) gerðu athugun á
afmörkuðum þáttum málsins og
komust að þeirri niðurstöðu, að of-
veiði og mengun hefði leitt til þess
að gengið hefði verið á fjölbreyti-
leika lífríkis sjávar undanfarna
áratugi.“ Þetta er rangt. Hvergi
er minnst á ofveiði í vísindagrein-
inni. Ástæður fyrir ástandinu í
höfunum skipta afgerandi máli og
það er vont, að forstjóri Hafrann-
sóknastofnunar skuli mistúlka
skýringar höfunda á þeim. Þeir
ræða ítrekað um missi á fjöl-
breytileika í lífríkinu
(declining biodiver-
sity) og þar sé skýr-
inganna að leita. Á fá-
einum stöðum kemur
fram í greininni sá
skilningur höfunda, að
líffjölbreytileiki sé
tegundafjöldi eða
erfðafræðilegur fjöl-
breytileiki sbr. „mar-
ine diversity (genetic
or species richness)“.
Þannig getur fjöl-
breytileiki minnkað
innan einnar fiskteg-
undar án þess að hún hverfi af
sjónarsviðinu. Þetta er sér-
staklega umhugsunarefni þar sem
undirstofnum íslenska þorsksins
við Ísland getur hafa fækkað og
að hver undireining getur hafa
breyst til hins verra vegna fækk-
unar á góðum erfðaeiginleikum.
Erfðamengi þorsksins er að sjálf-
sögðu flókið, en fækkun á „góðum
genum“ er þá minnkun á líffjöl-
breytileika og um leið ástæða fyrir
versnandi eiginleikum fiskstofns-
ins í heild eða hnignun hans; með
nýtingu stofnsins getur orðið
minnkun á líffjölbreytileika. Þar
sem einmitt erfðabreytingar
þorsksins eru nú umfjöllunarefni
sífellt fleiri vísindamanna, þá er
villa forstjórans um ástæður fyrir
minnkandi líffjölbreytileika sér-
staklega bagaleg. Hann segir
sjálfur, að ábyrgð vísinda- og
fræðimanna í samfélaginu sé mik-
il. Þar sem höfundur þessarar at-
hugasemdar hefur lesið umrædda
vísindagrein telur hann sig knúinn
til að koma þessu efni á framfæri.
Misskilningur forstjóra
Hafrannsóknastofnunar
Jónas Bjarnason gerir at-
hugasemd við skrif Jóhanns
Sigurjónssonar um hrun fisk-
stofna
»Erfðamengi þorsks-ins er að sjálfsögðu
flókið, en fækkun á
„góðum genum“ er þá
minnkun á líffjölbreyti-
leika og um leið ástæða
fyrir versnandi eig-
inleikum fiskstofns-
ins …
Jónas Bjarnason
Höfundur er efnaverkfræðingur.