Morgunblaðið - 29.12.2006, Qupperneq 6

6 FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
Kárahnjúkavirkjun | Til stendur að
setja rafmagn á Fljótsdalslínur 3 og
4 í janúarbyrjun á nýju ári. Línurnar
munu veita rafmagni frá Kára-
hnjúkavirkjun til álvers Alcoa
Fjarðaáls í Reyðarfirði.
Búið er að reisa öll möstur undir
línurnar, nema fyrsta mastrið við
Fljótsdalsstöð. Línur hafa verið
dregnar og vírar strengdir og er
stefnt að því að setja bráðabirgða-
rafmagn á línuna til álversins 8. jan-
úar nk.
Endanleg tenging kemur fljótlega
upp úr því og verður rafmagnið tekið
af byggðalínu frá Kröflu og Hrygg-
stekk til að prófa búnað álversins. Í
apríl verður full orkuafhending af
landsnetinu uns skipt verður yfir á
rafmagn frá Kárahnjúkavirkjun og
þá byrjað að koma kerum álversins í
gang einu af öðru.
Fyrsta vélin í launaflskeyrslu
Guðmundur Pétursson, yfirverk-
efnisstjóri Kárahnjúkavirkjunar hjá
Landsvirkjun, segir að fyrsta vél
virkjunarinnar verði gangsett eftir
áramót í svokallaðri launaflskeyrslu,
án vatns. „Hún mun snúast með og
vera drifin af landsnetinu þannig að
hún segulmagnar, heldur uppi
spennu og styður við kerfið. Hún
bætir öryggið á orkuafhendingunni
til álversins þar til við verðum komn-
ir inn með vél í fulla orku,“ segir
Guðmundur.
Álverið verður komið í fulla
keyrslu í október á næsta ári. Bæði
vélar virkjunarinnar og ker álvers-
ins verða tekin hraðar inn en gert
var ráð fyrir til að standast áætlanir.
Beðið eftir fjórum spennum
Það er ekki aðeins þjónustustöð
Kárahnjúkavirkjunar sem komin er
í gagnið heldur hefur undanfarið
verið unnið í tengivirkishúsi virkj-
unarinnar í Fljótsdal. Þar er m.a.
háspennutengivirki fyrir allar sex
aflvélar virkjunarinnar og milli-
spennar. Að auki er þar tengivirki til
að taka orku af Kröflu- og Hrygg-
stekkslínum.
Tveir spennar af sex sem færa
raforku af vélum Kárahnjúkavirkj-
unar í háspennulínur eru komnir á
sinn stað í sérstökum spennahellum
í stöðvarhúsinu í Valþjófsstaðarfjalli
og er mjög tryggilega um þá búið.
Úr þeim er tenging upp á háspennu-
strengi sem liggja síðan út 1 km löng
strengjagöng í tengivirkishús.
Um 220 manns eru að jafnaði við
vinnu í Fljótsdal en 1.800 manns alls
vinna við Kárahnjúkavirkjun að
sögn Guðmundar Péturssonar.
Rafmagn á
Fljótsdalslín-
ur í janúar
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Stöðvarhússmenn F.v. Árni Benediktsson, yfirvéla- og rafmagnsverkefn-
isstjóri, Joseph Mosman frá VA Tech, Guðmundur Pétursson yfirverkefn-
isstjóri Kárahnjúkavirkjunar, Sveinn Ólafsson vélahönnuður VST og Helgi
Þór Helgason rafmagnsverkfræðingur hjá Rafteikningu.
Strengjagöng Göngin sem leiða rafmagn frá aflvélum Kárahnjúkavirkj-
unar út í háspennumöstur Fljótsdalslína eru 1 km löng.
Fyrsta vél Kárahnjúkavirkjunar
fer í launaflskeyrslu eftir áramótin
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
ALVARLEGUM slysum hérlendis
fyrstu 10 mánuði þessa árs hefur
fjölgað um 28,7% frá því sem var á
sama tíma í fyrra samkvæmt sam-
antekt slysaskráningar Umferðar-
stofu. Ef októbermánuði er sleppt
og borinn er saman fjöldi alvarlegra
slysa fyrstu 9 mánuði ársins er mun-
urinn töluvert meiri eða samtals
43,6%. Að teknu tilliti til október-
mánaðar hefur samkvæmt þessu
dregið úr þeim mikla mun sem fram
að þessu hefur verið á slysatölum
ársins í ár og í fyrra.
30 látnir það sem af er ári
Alls hafa orðið 27 banaslys þar
sem 30 létust í umferðinni það sem
af er ári. Þrjú algengustu banaslysin
voru árekstur tveggja bíla sem
mættust á beinum vegi eða í beygju
(18,5%), var ekið út af beinum vegi
hægra megin (11,1%) og slys í eða
eftir vinstri beygju – ekið út af
hægra megin (7,4%).
Einar Magnús Magnússon, upp-
lýsingafulltrúi Umferðarstofu,
bendir á að þær leiðir sem farnar
eru í áróðri og fræðsluskyni séu
stöðugt í endurskoðun. „Í rannsókn-
um sem gerðar hafa verið á bílbelt-
anotkun kemur t.d. fram að hún hef-
ur stóraukist,“ bendir hann á. „Í
kjölfar mikils áróðurs okkar í sum-
ar, sjáum við breytingar til hins
betra í þessum efnum sem koma
fram í mánaðarlegri athugun lög-
reglunnar í Keflavík. Samt örkum-
last ótrúlega mikill fjöldi fólks og
lætur lífið vegna þess að bílbeltin
eru ekki notuð.“
„Þarna er um að ræða sífellt
minni hóp sem er þó í margfalt meiri
hættu en aðrir. Einnig má velta fyr-
ir sér afleiðingum þess að ekki var
staðið fyrir þessum áróðri.“
Er áróður hættur að virka?
Einar veltir því fyrir sér hvort
komið sé að þeim tímapunkti að fólk
sé hugsanlega orðið fullmett af
„hræðsluáróðri“. „Það má velta því
fyrir sér hvort þessi tegund áróðurs
sé hætt að virka á suma, þá einna
helst þann hóp ökumanna sem er
haldinn áhættufíkn og erfitt er að ná
til með áróðri og fræðslu.
Hér á landi sem og annars staðar
er stöðug verið að leita nýrra leiða
til að hafa áhrif á þennan hóp öku-
manna.“
Í nýliðnum októbermánuði urðu
fjögur banaslys. Hinn fyrsta októ-
ber var ekið á fótgangandi mann á
gatnamótum Miklubrautar og Háa-
leitisbrautar og hálfum mánuði síðar
var bifreið ekið út af á Kjósar-
skarðsvegi.
Hinn 21. október varð útafakstur
á vegarslóða við Hrauneyjar og 26.
varð útafakstur fyrir neðan safnað-
arheimilið í Vopnafirði. Í þessum
eina mánuði slösuðust 10 manns al-
varlega í jafnmörgum slysum, þar af
2 fótgangandi vegfarendur.
Alvarlegum slysum
hefur fjölgað um
nærri þriðjung
Banaslys 2006
Algengustu orsakir banaslysa
Árekstur úr gagnstæðum áttum 18
Útafakstur á beinum vegi 11
Slys eftir beygju 7
Umferðarstofa
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
FJÖLDI framleiðslu- og innflutn-
ingsfyrirtækja sem tilkynna um
verðhækkanir í byrjun næsta árs fer
sífellt vaxandi, og virðist sem birgjar
séu almennt að hækka verð um
3–5%. Hækkanirnar koma til nokkr-
um mánuðum áður en virðisauka-
skattur á matvæli lækkar í 7% og
vörugjöld verða felld niður, hinn 1.
mars nk.
Sigurður Jónsson, framkvæmda-
stjóri Samtaka verslunar og þjón-
ustu, segir að tilkynningar um hækk-
anir frá birgjum berist nú svo til
daglega. Ljóst sé að stórmarkaðir og
verslanir hafi lítið svigrúm til að taka
hækkanir á vörum á sig, sér í lagi
þegar margir séu að reyna að taka á
sig innlendar hækkanir, til að mynda
vegna launaskriðs. Því sé hætt við
því að matarverð hækki um 3–5% í
smásölu á næstunni, í það minnsta á
þeim tegundum sem hækka í verði
frá birgjum.
Gos, bökunarvörur og sultur
Þeir framleiðendur og innflytjend-
ur sem tilkynnt hafa hækkanir eru
t.d. Vífilfell, Katla, Papco og Kjarna-
vörur, auk heildverslananna Danól
og Ásbjörns Ólafssonar.
Í tilkynningu frá Vífilfelli til smá-
sala kemur fram að nýr verðlisti taki
gildi þann 20. janúar nk., og hann feli
í sér meðaltalshækkun upp á 4,6%.
Ástæðurnar séu umtalsverðar
kostnaðarhækkanir, t.d. hækkanir á
þykkni til safagerðar, á umbúðum,
sem og korni, malti, maís og sykri.
Einnig geri launaskrið og verðbólgu-
þróun hækkanir óumflýjanlegar. All-
ar tegundir af Trópí og Brazza
ávaxtasöfum, fyrir utan eplasafa,
munu hækka um 8%, allir gosdrykk-
ir um 4,8%, léttöl um 5% og bjór um
4%.
Katla mun hækka vöruverð hinn 1.
febrúar um 4,9%, en fyrirtækið selur
vörur fyrir matvælaiðnað, t.d. bök-
unarvörur. Tryggvi Magnússon,
framkvæmdastjóri Kötlu, segir
ástæður hækkunarinnar verðhækk-
anir á hráefni, t.d. hveiti og umbúð-
um á undanförnum mánuðum. Einn-
ig hafi verið umtalsvert launaskrið
sem hafi þau áhrif að það þurfi að
hækka verð.
Papco, sem framleiðir hreinlætis-
vörur úr pappír og pappa, hefur til-
kynnt um verðhækkun frá 12. janúar
nk., en verð mun hækka um 6,2%.
Kjarnavörur, sem eru stór fram-
leiðandi á iðnaðarvöru á borð við
sultur, grauta og smjörlíki hafa boð-
að 5% hækkun í janúar. Í tilkynningu
frá fyrirtækinu segir að ástæðan fyr-
ir verðbreytingunum sé hækkun á
hráefnum, umbúðum og flutningum,
auk þess sem laun hafi hækkað.
Innlendum hækkunum
mætt með hagræðingu
Danól, heildsali sem flytur inn
bæði mat- og sérvöru, t.d. vörur frá
Nestlé, Oroblu og Sanpellegrino, til-
kynnti um 3–5% hækkun á nokkrum
flokkum nýverið. Skýringar sem
fram koma í tilkynningu frá fyrir-
tækinu eru m.a. hækkandi hráefnis-
verð – t.d. á sykri, hveiti, pakkning-
um o.fl., sem leitt hafi til
verðhækkana hjá erlendum birgjum
fyrirtækisins. Innlendum kostnaðar-
hækkunum verði eftir fremsta megni
reynt að mæta með aukinni hagræð-
ingu í rekstri á komandi ári.
Ýmis vörumerki Danól munu
hækka í verði, t.d. Blue Dragon-
núðlur um 3%, Pickwick-te um 4%,
Weetabix um 4%, nokkrar sælgæt-
istegundir frá Nestlé um 4%, Hatt-
ing um 5% og Daloon um 4%.
Heildverslunin Ásbjörn Ólafsson
hefur einnig tilkynnt hækkun vegna
þróunar gengis. Ásbjörn Ólafsson
flytur t.d. inn vörur frá Knorr og So-
nax. Verðhækkunin verður á bilinu
3–4% og tekur gildi 8. janúar nk.
Birgjar tilkynna nær
daglega um hækkanir
Búast má við hækkunum á matarverði í smásöluverslunum
Í HNOTSKURN
» Verð hækkar um eða uppúr áramótum hjá Vífilfelli,
Kötlu, Papco og Kjarnavörum,
auk heildverslananna Danóls
og Ásbjörns Ólafssonar.
» Áður hefur verið sagt fráhækkunum hjá Kexsmiðj-
unni, Kexverksmiðjunni Frón,
Kornaxi, Myllunni, Nathan &
Olsen, Ora og Ölgerðinni Agli
Skallagrímssyni.
» Algengt er að verðhækk-anir birgja til smásala séu
á bilinu 3–5% og líklegt að þær
hækkanir skili sér út í vöru-
verðið til neytenda.
NÝ STJÓRN
Landsvirkjunar
var skipuð í gær,
en hún tekur við
stjórn fyrirtækis-
ins um áramót,
þegar ríkið tekur
yfir eignarhlut
Reykjavíkur-
borgar og Akur-
eyrarbæjar í
Landsvirkjun. Þá
flyst forræði ríkisins yfir Lands-
virkjun einnig frá iðnaðar- og við-
skiptaráðuneyti til fjármálaráðu-
neytisins, en fyrirtækið verður
sameignarfélag í eigu ríkisins og
Eignarhluta ehf.
Nýja stjórnin var skipuð tíma-
bundið fram til næsta reglulegs aðal-
fundar, í apríl nk., á sérstökum auka-
fundi í gær og verður hún skipuð
fimm mönnum í stað sjö áður.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson
verður stjórnarformaður áfram í
nýrri stjórn, en auk hans skipa
stjórnina þau Ágúst Einarsson pró-
fessor, Margrét Sanders, löggiltur
endurskoðandi, Valur Valsson, fyrr-
verandi bankastjóri, og Jóna Jóns-
dóttir viðskiptafræðingur.
Fulltrúar Reykjavíkur
og Akureyrar úr stjórn
Varamenn í stjórn verða þau Vig-
dís M. Sveinbjörnsdóttir, Sveinn
Agnarsson, Valdimar Hafsteinsson,
Þórður Sverrisson og Ágústa
Björnsdóttir.
Úr stjórninni ganga Álfheiður
Ingadóttir, Illugi Gunnarsson, Krist-
ján Þór Júlíusson, Steinunn Valdís
Óskarsdóttir og Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson.
Ný stjórn
LV skipuð
Jóhannes Geir
Sigurgeirsson
Forræði yfir LV til
fjármálaráðuneytis