Morgunblaðið - 24.02.2007, Qupperneq 14

14 LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SKÁTAR á Íslandi minntust þess í
skátamiðstöðinni við Hraunbæ í
Reykjavík á fimmtudag að 100 ár
eru frá upphafi skátastarfs í heim-
inum. Þar var afhjúpaður minn-
isvarði um skátastarf í 100 ár.
Upphaf skátahreyfingarinnar
miðast við fyrstu skátaútileguna en
hún var haldin á Brownsea-eyju við
England í júlí árið 1907. Útilegan
var ekki fjölmenn en þó merkileg
fyrir þær sakir að hún hratt af stað
gríðarstórri hreyfingu sem hefur
bækistöðvar í nær öllum löndum í
heiminum.
Upphafsmaður skátahreyfing-
arinnar var sir Robert Baden-
Powell en hann taldi að drengir
eyddu of miklum tíma við iðjuleysi í
stórborgum og vildi hann því ýta
undir þroska þeirra og hæfileika.
Hann taldi einnig að með því að
nýta hæfileika hvers einstaklings
og kenna þeim að vinna saman
myndi myndast sterk heild sem
gæti jafnvel leyst flóknustu verk-
efni. Baden-Powell bauð 22
strákum á aldrinum 13–16 ára að
taka þátt í þessari fyrstu útilegu en
þeir komu meðal annars úr helstu
menntaskólum Englands.
Verkefni og viðfangsefni skáta-
starfsins hafa tekið miklum breyt-
ingum á þeim 100 árum sem liðin
eru síðan Robert Baden-Powell hóf
skátastarf í Bretlandi árið 1907. En
aðferðafræðin – skátaaðferðin – er
að grunni til sú sama, ennþá er
byggt á flokkakerfinu sem Baden-
Powell byggði á.
Skátar Margrét Tómasdóttir skátahöfðingi afhjúpaði minnismerkið við
skátamiðstöðina í Hraunbæ í Reykjavík með aðstoð nokkurra skáta.
Minntust skátastarfs í 100 ár
„FRÁVÍSUN hópa, sem engin lög
hafa brotið, er alvarlegt mál sem
getur leitt til skaðabóta enda um
mikil viðskipti að ræða fyrir mörg
fyrirtæki hér á landi.“ Þetta segir í
ályktun frá Samtökum ferðaþjón-
ustunnar vegna fjölmiðlaumræðu
um samkomuna „Snow Gathering“,
sem áformað var að halda á Íslandi.
„Þrátt fyrir óbeit sem fólk kann
að hafa á klámiðnaði og annarri
starfsemi, sem fólk stundar löglega
í heimalandi sínu en er bönnuð á Ís-
landi, er vandséð hvernig ferða-
þjónustufyrirtæki getur meinað því
fólki að koma í skemmtiferð til Ís-
lands. Það koma rúmlega 400 þús-
und ferðamenn árlega til Íslands,
þeir eru ekki yfirheyrðir um störf
sín heima við enda ógerlegt. Sam-
kvæmt dagskrá þessarar umræddu
samkomu ætlaði fólkið að vera í
skipulögðum skoðunarferðum allan
tímann. Ljóst er að ómögulegt er
fyrir fyrirtækin að flokka gesti sína
í æskilega og óæskilega gesti hafi
engin lögbrot verið framin,“ segir í
ályktuninni.
Hafa engin
lög brotið
STEFÁN Lárus Stefánsson, sendiherra og fastafulltrúi
Íslands hjá Evrópuráðinu í Strassborg, hefur verið skip-
aður formaður í stefnumörkunarnefnd ráðherranefndar
Evrópuráðins. Skipun þessi er að ósk fastafulltrúa San
Marínó sem nú gegnir formennsku í Evrópuráðinu.
Fulltrúar 46 ríkja eiga sæti nefndinni og er þetta í
fyrsta sinn sem Íslendingur tekur að sér formennsku
hennar. Meðal verkefna nefndarinnar er að forgangs-
raða öllum verkefnum á vegum Evrópuráðsins og leggja
þar með línurnar að megináherslum ráðsins á næsta ári.
Stefnumörkunarnefndin starfar í nánu samráði við
fjárlaganefnd ráðherranefndarinnar. Störf nefnd-
arinnar snerta um þessar mundir sérstaklega þá miklu hagræðingarvinnu
sem nú fer fram varðandi alla starfsemi Evrópuráðsins og kemur með
beinum hætti að störfum ráðherranefndarinnar, Mannréttindadómstóls
Evrópu og þing Evrópuráðsins.
Formaður hjá Evrópuráðinu
Stefán Lárus
Stefánsson
FYRSTI fundur Íslands og Banda-
ríkjanna um framtíð ratsjár- og
loftvarnakerfisins á Íslandi var
haldinn í Brussel í gær.
Á fundinum var rætt um fyr-
irkomulag og fjármögnun á kerf-
inu, líkt og kveðið er á um í sam-
komulagi Bandaríkjanna og
Íslands, sem undirritað var í októ-
ber á síðasta ári. Í fréttatilkynn-
ingu segir að fundurinn hafi verið
jákvæður og verður viðræðum
fljótlega haldið áfram.
Ratsjárkerfið
Í MORGUNBLAÐINU í gær birtist
frétt um að Línuhönnun væri farin
að vinna fyrir Varmársamtökin. Í
fréttatilkynningu frá Línuhönnun
segir að þetta eigi sér ekki stoð í
veruleikanum.
Línuhönnun
HREINSUN fjörunnar við Gerða-
kotstjörn hófst í gær og lýkur vænt-
anlega um helgina. Ekki hafa fleiri
olíublautir fuglar fundist í fjörunni
þar sem Wilson Muuga strandaði.
Hreinsa fjöruna
FIMM voru teknir fyrir ölvunar-
akstur á höfuðborgarsvæðinu síðasta
sólarhring en þeir voru stöðvaðir í
Reykjavík, Mosfellsbæ, Hafnarfirði,
Kópavogi og á Kjalarnesi.
Ölvunarakstur
HVER árgangur vinnandi fólks á at-
vinnumarkaðnum skilar þjóðarbúinu
um 12 milljörðum króna á ári og
aukin atvinnuþátttaka eldri borgara
gæti lækkað sjúkrakostnað um leið
og hún myndi skila auknum tekjum í
ríkissjóð.
Þetta var meðal þess sem fram
kom í erindi Benedikts Jóhannes-
sonar, framkvæmdastjóra Talna-
könnunar, á seinni degi ráðstefnu
um öldrun og málefni aldraðra á
upplýsingaöld sem fram fór í Há-
skólanum í Reykjavík í vikunni.
Aðrir fyrirlesarar á þessum seinni
degi ráðstefnunnar „Er öldrun úrelt
í nútímasamfélagi?“ voru Einar B.
Baldursson, dósent við Álaborg-
arháskóla, Jórunn Frímannsdóttir,
formaður velferðarsviðs Reykjavík-
urborgar, Þór Sigfússon, forstjóri
Sjóvár-Almennra, Björn Leifsson,
eigandi World Class, og Margrét
Margeirsdóttir, formaður Félags
eldri borgara í Reykjavík. Guðfinna
S. Bjarnadóttir var ráðstefnustjóri
en þó svo að ekki gæfist tími fyrir
fyrirhugaða samantekt hennar í lok-
in kvaðst hún í stuttu máli hæst-
ánægð með ráðstefnuna og sagðist
vonast til að hún kæmi af stað nýrri
og löngu tímabærri umræðu.
Íslendingar tryggja
síður ástvini en leiktæki
Þór Sigfússon, forstjóri Sjóvár-
Almennra, sagði í fyrirlestri sínum
að Íslendingar byggju í dag við
„jafnan rétt til þess að bíða í bið-
röðum“ í heilbrigðiskerfinu. Hann
kvað það vera hálfgert tabú að tala
um þátttöku einkafyrirtækja í heil-
brigðisgeiranum en sagðist jafn-
framt sjá fyrir sér breytta framtíð
hvað það varðar og benti á nýlega
þátttöku tryggingafyrirtækja í
kostnaði við að auka öryggi vega-
kerfisins.
„Það er auðvitað fjárhagslegt at-
riði fyrir okkur að fækka slysum og
stuðla að góðri heilsu þjóðarinnar.
Alveg eins og það var okkur í hag að
styrkja vegaframkvæmdir gæti það
borgað sig fyrir tryggingafélög að
bjóða upp á eigin lausnir í heilbrigð-
ismálum. Það er stundum talað um
að fólk eigi ekki að geta borgað sig
fram fyrir röðina og auðvitað hafa
allir Íslendingar jafnan rétt til heil-
brigðisþjónustu. Það gleymist hins
vegar oft að margir kaupa sig nú
þegar fram fyrir aðra með því að
fara utan eða á einkastofur,“ sagði
Þór og bætti við að röðin styttist ef
valmöguleikum fjölgaði. Eins og
staðan væri í dag væri ekki annað að
sjá en æpandi úrræðaleysi.
Þór sagði að frekar en að halda
uppi kerfi sem gerði efnuðu fólki
kleift að borga sig fram fyrir raðir
væri nær að gefa þeim sem hugsuðu
fram í tímann kost á að „tryggja sig
fram fyrir röðina“ með því að taka
þátt í einhvers konar einkareknu
heilbrigðis- eða umönnunarkerfi.
Ennfremur benti Þór á að meiri-
hluti viðskipta tryggingafyrirtækja
á Íslandi væri vegna trygginga á bíl-
um, fasteignum og dýrum leiktækj-
um. „Af einhverjum ástæðum finnst
okkur ekkert sjálfsagðara en að
kaupa tryggingu áður en við förum
heim með nýjan og fínan snjósleða.
Samt leiðir enginn hugann að trygg-
ingum þegar nýfætt barn kemur í
heiminn. Ég sá um daginn könnun
þar sem kom fram að helsta
áhyggjuefni fólks í tilteknu hverfi í
Reykjavík væri skortur á bílastæð-
um. Fólk á ekki alltaf auðvelt með að
leiða hugann að stærri málum sem
kunna að liggja lengra fram í tím-
ann.“
Lokaorð Þórs á ráðstefnunni voru
jafnviðeigandi og þau voru fyrirsjá-
anleg: „Þú tryggir ekki eftir á. Takk
fyrir.“
Reykjavíkurborg taki
mið af þörfum aldraðra
Jórunn Frímannsdóttir, formaður
velferðarsviðs Reykjavíkurborgar,
flutti erindi um stefnu Reykjavík-
urborgar í málefnum aldraðra.
Jórunn sagði ljóst að margir væru
tilneyddir að hætta vinnu allt of ung-
ir. Fólk ætti að hafa val um hvernig
það verði efri árunum ef það væri
vinnufært. Hún áætlaði að árlegt tap
upp á marga milljarða króna hlytist
af ótímabærum starfslokum Íslend-
inga.
Jórunn bætti því við að þjónusta
við aldraða yrði að taka mið af þörf-
um einstaklinga en ekki aldri þeirra.
Sagði hún Reykjavíkurborg vera að
hefja uppbyggingu búsetuúrræða
fyrir fólk á eftirlaunaaldri. Það væri
hluti af stærra átaki nýs meirihluta í
þessum málaflokki.
Morgunblaðið/ÞÖK
Fjárhagur Fram kom í máli Benedikts Jóhannessonar, framkvæmdastjóra
Talnakönnunar, að þeir sem eiga þess kost að fresta því að fara á eftirlaun
geti hækkað lífeyrisréttindi sín um hálft prósent á mánuði.
Bótaskerðingar valda
ótímabærum starfslokum
Ráðstefna um öldrun og málefni aldraðra í nútímasamfélagi fór fram fyrir
helgi í Háskólanum í Reykjavík. Gunnar Hrafn Jónsson segir frá seinni degi
ráðstefnunnar þar sem m.a. kom fram að aukin atvinnuþátttaka aldraðra gæti
lækkað sjúkrakostnað um leið og hún skilaði skatttekjum í ríkissjóð og stuðlaði
að betri andlegri og líkamlegri heilsu eldra fólks.
BENEDIKT Jóhannsson, fram-
kvæmdastjóri Talnakönnunar, sagði
í erindi sínu þekkingu eldri borgara
vera vannýtta auðlind og að sú hug-
mynd að mannskepnan væri „Best
fyrir: 67“ (merkimiðinn var
skemmtilega settur upp á glæru)
væri hreinasta firra. Hann sagði al-
gengustu ástæður þess að fólk hætti
atvinnuþátttöku fyrir aldur fram
vera ósveigjanlegar reglur á vinnu-
stöðum, sem sumir hverjir skikka
fólk til að fara á eftirlaun við 65 eða
jafnvel 60 ára aldur, og þá stað-
reynd að skerðing bóta geri vinnu
afar óhagstæða eftir ákveðinn ald-
ur. Þessum tveimur atriðum taldi
Benedikt æskilegt að breyta í þágu
alls samfélagsins, þar sem aukin at-
vinnuþátttaka aldraðra minnkaði
sjúkrakostnað jafnhliða því að skila
tekjum í þjóðarbúið. Samfélagið
græddi þannig tvöfalt á hverjum
einstaklingi sem haldið gæti áfram
að vinna eftir 67 ára aldur.
Benedikt undirstrikaði enn-
fremur hversu mikils virði það væri
að halda reyndu fólki á vinnumark-
aðnum og benti á að í dag myndi
engum detta í hug að biðja konur
um að „víkja“ fyrir atvinnulausum
körlum. Þvert á móti hefði aukin at-
vinnuþátttaka kvenna verið höf-
uðástæðan fyrir gríðarlegum efna-
hagsbata síðari ára.
Eftirlaun og lífeyrismál bar einn-
ig á góma í umfjöllun Benedikts. Að
sögn hans hafa kannanir sýnt að
flest vinnandi fólk telji um 70 pró-
sent af lokalaunum sínum á vinnu-
markaðnum vera sanngjarnan líf-
eyri. Það dæmi gangi hins vegar
aldrei upp sé miðað við 10 prósenta
iðgjald. Hann sagði lífeyrismál kom-
in í óefni sökum þess að arfleifð
kerfis sem hugsað var sem tíma-
bundin lausn hefði ílengst og sé því í
sumum tilvikum ófært um að mæta
þörfum og kröfum ellilífeyrisþega.
„Þetta átti alltaf að vera tímabundið
ástand,“ sagði Benedikt, „það var
aldrei ætlunin að skilja fólk eftir á
köldum klaka.“
Óviðunandi ástand
Hann sagði mörg dæmi um að
fólk sem borgað hefði samvisku-
samlega í lífeyrissjóð frá því þeir
voru settir á laggirnar árið 1970
endaði með 60 prósent eða minna af
lokalaunum sínum eftir starfslok –
og það ástand væri algjörlega óvið-
unandi.
Benedikt sagði lífeyriskerfið þó
hafa skánað nokkuð um síðastliðin
áramót þegar greiðslur hækkuðu al-
mennt og dregið var úr skerðingum.
Persónulega hefði hann reyndar
kosið að aðeins 30–40 prósent af
heildartekjum kæmu til skerðingar í
stað 60 prósenta, eins og staðan
væri í dag. En hann sagðist telja það
mikilvægt skref í rétta átt að nú
gæfist eldri borgurum kostur á að
þéna allt að tuttugu og fimm þúsund
krónur á mánuði án skerðingar. Þó
svo að upphæðin virtist ekki stór
gæti hún haft mikla þýðingu fyrir þá
verst settu.
Að lokum minnti Benedikt ráð-
stefnugesti á að þeir sem kjósa, og
eiga þess kost að fresta því að fara á
eftirlaun, geti hækkað lífeyrisrétt-
indi sín um hálft prósent á mánuði.
Þannig geti einstaklingur sem hætt-
ir vinnu við 70 ára aldur, eða þrem-
ur árum seinna en almennt gengur
og gerist, hækkað með því heildar-
lífeyri sinn um 30 prósent og trygg-
ingaréttindi um 18 prósent.
Mikilvægt að halda reyndu
fólki á vinnumarkaðnum