Morgunblaðið - 16.03.2007, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Lilja Viðars-dóttir, sendi-
herra, fæddist á
Akranesi 31. maí
1957. Hún andaðist
á Landspítala – Há-
skólasjúkrahúsi 7.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Viðar
Daníelsson múr-
arameistari, f. 3.
júní 1925, d. 21. júlí
1992, og Guðrún
Lilja Friðjónsdóttir,
húsfreyja, f. 23.
september 1925. Systkini Lilju eru
Helga, f. 19. 2. 1949, Daníel, f.
23.11. 1951, Viðar, f. 21.3. 1956 og
Friðjón Már, f. 27. 7. 1961.
Hinn 29. desember 1995 giftist
Lilja eftirlifandi maka sínum Ro-
ger Verbrugghe frá Gent í Belgíu,
stjórnmálafræði, með áherslu á al-
þjóðasamskipti, frá Kent State
University, Kent. Að námi loknu
starfaði Lilja í fimm ár sem deild-
arstjóri hjá Fastanefnd Alþjóða
verslunarráðsins, en árið 1988 hóf
hún störf hjá utanríkisþjónustunni
og starfaði í tengslum við hana og
á hennar vegum allar götur síðan,
sem sendiráðsritari, sendiráðu-
nautur, sendifulltrúi og staðgeng-
ill skrifstofustjóra. Ber þar eink-
um að nefna vinnu hennar við
undirbúning og síðar framkvæmd
samningsins um Evrópska efna-
hagssvæðið. Um sex ára skeið
gegndi hún stöðu framkvæmda-
stjóra á sviði frjálsra vöru-
viðskipta hjá Eftirlitsstofnun
EFTA, ESA. Hinn 1. september
2006 var Lilja skipuð sendiherra
hjá utanríkisþjónustunni. Frá
þeim tíma til dauðadags starfaði
hún sem aðstoðarframkvæmda-
stjóri EFTA. Lilja verður jarð-
sungin frá Fossvogskirkju í dag
16. mars og hefst athöfnin kl. 15.
f. 10. apríl 1938. Þau
bjuggu lengst af í
Gent, Elene og
Brussel í Belgíu, auk
Reykjavíkur.
Lilja ólst upp á
Akranesi ásamt
systkinum sínum og
að loknu stúdents-
prófi frá Mennta-
skólanum við Hamra-
hlíð 1977 lá leið
hennar til Banda-
ríkja Norður-
Ameríku. Fyrsta ár
sitt þar stundaði hún
nám við Andrew College, Cut-
hbert í Georgíu, styrkt af Rót-
aryklúbbi Akraness. Árið 1981
lauk hún BA námi í opinberri
stjórnsýslu, með áherslu á sögu,
frá Walsh College í Canton, Ohio
og síðan MA prófi árið 1983 í
Gott er ein með Guði að vaka,
gráta hljótt og minnast þín,
þegar annar ylur dvín,
- seiða liðið líf til baka,
og láta huggast systir mín !
Við skulum leiðast eilífð alla,
- aldrei sigur lífsins dvín.
Ég sé þig elsku systir mín.
Gott er þreyttu höfði að halla
að hjarta guðs – og minnast þín
(Systurminning eftir Jóh. úr Kötlum.)
Kveðja,
Helga systir.
Elsku Lilja okkar Nú þegar kom-
ið er að því að við verðum að kveðja
þig og fáum því miður ekki notið
samvista við þig meira í þessu lífi,
langar okkur að segja þér einu sinni
enn hvað okkur þótti óendanlega
vænt um þig og hvað þú varst ynd-
isleg dóttir og systir, sú besta sem
nokkur móðir og systir getur óskað
sér.
Tryggð þína, ræktarsemi þína og
örlæti þitt í okkar garð var einstakt
að upplifa.
Þótt oft væri landfræðilega langt
á milli okkar var samt mjög stutt á
milli þar sem síminn gegndi stóru
hlutverki. Og þótt við söknuðum
þess oft að geta ekki skroppið í kaffi
þá kom á móti að þegar við hittumst
var það gert með stæl.
Þá frábæru gestrisni sem við nut-
um hjá þér og allt sem þú gerðir fyr-
ir okkur og með okkur sem gerði
margar þeirra stunda að hápunktum
lífs okkar munum við alltaf geyma í
minni og erum þér ævarandi þakk-
látar fyrir.
Í okkar huga hefur þú alltaf verið
flottust og fallegust og þvílík hetja
sem þú hefur alltaf verið, að gefast
upp var ekki til í þínum orðaforða,
það sýndi sig best síðustu dagana.
Þú hafðir allt undir kontról þá eins
og þú hefur alltaf haft og heim
skyldirðu komast og þér tókst það.
Hafðu hjartans þökk fyrir allt,
elsku vinan.
Guð geymi þig og varðveiti.
Þín mamma og Helga.
Svo er því farið: Sá er eftir lifir deyr þeim
sem deyr en hinn dáni lifir í hjarta og
minni manna er hans sakna.
Þeir eru himnarnir honum yfir.
(Hannes Pétursson.)
Það má segja að ég hafi bókstaf-
lega rekist á Lilju, væntanlega mág-
konu mína, þegar við hittumst í
fyrsta sinn haustið 1974. Hún bjó í
íbúð við Baldursgötuna í Reykjavík
með bræðrum sínum, þar af vænt-
anlegum eiginmanni mínum, Daníel.
Þau voru í menntaskóla, en bjuggu
annars á Skaganum. Ég fann strax
að þarna var á ferð skemmtileg
kona, full af smitandi hlátri, glað-
værð og léttleika. Hún var hrein og
bein og líkleg til að fara sínar eigin
leiðir ef þurfti. Okkur kom vel sam-
an frá byrjun og bar þar aldrei
skugga á. Það var ljóst að þau voru
góðir vinir, systkinin Lilja og Daníel
og gátu rætt allt milli himins og
jarðar af hreinskilni, þó þau væru
ólík. Umhyggja Lilju fyrir foreldr-
unum var aðdáunarverð, sem hún
var í mjög góðu sambandi við alla tíð
og hringdi oftast í þau daglega. Hún
var bæði ástkær dóttir og einstakur
vinur þeirra. Þau heimsóttu hana til
Bandaríkjanna meðan hún var þar
við nám og nutu ferðarinnar út í
ystu æsar. Stutt er síðan ég heyrði
tengdamóður mína rifja upp
skemmtilegar minningar frá New
York þegar Lilja fór með þau á
söngleik á Broadway og ekki síður
þegar hún dreif þau með sér á
diskótek í stórborginni. Þó Lilja
ætti ekki börn sjálf naut hún þess að
ræða við þau og umgekkst þau af
áhuga, virðingu og forvitni. Fengu
synir okkar tveir að njóta þeirrar
væntumþykju hennar alla tíð og
fylgdist hún mjög náið með uppvexti
þeirra og þroska. Gaman er að
minnast þess að skömmu eftir stúd-
entspróf kenndi Lilja við Brekku-
bæjarskóla á Akranesi og þótti hin-
um reynslulitla leiðbeinanda vænt
um hrós foreldra nemendanna fyrir
þolinmæðina sem hún sýndi ærsla-
fullum ungmennum.
Lilja var lengi starfsmaður í utan-
ríkisþjónustunni. Svo skemmtilega
vildi til að Lilja og Daníel urðu sam-
starfsmenn í nokkur ár hjá ESA,
Eftirlitsstofnun EFTA, í Brüssel.
Það var sérkennilegt að vera bú-
sett erlendis með heimþrá, en á
sama tíma vera ljónheppin að hafa
náinn ættingja sem systur sína og
mágkonu á næstu grösum og geta
skroppið hvenær sem var í heim-
sókn til þeirra Lilju og Rogers.
Þau voru óþreytandi að gefa
nýbúunum góð ráð um lífið í Brüs-
sel. Ekki var verra að fá í leiðinni
hjá Roger betri mynd af hugarheimi
Belganna, gestgjafa okkar. Lilja var
samviskusöm og hörkudugleg í
vinnu og í hverju því sem hún tók að
sér. Hún var falleg kona og okkur til
sóma hvar sem hún fór.
Hún barðist við illvígan sjúkdóm í
mörg ár, en allan tímann meðan á
erfiðum veikindum stóð, bar hún sig
vel og gerði sem minnst úr alvar-
leika sjúkdómsins. Hún lét hann
ekki stöðva sig og vildi ekkert umtal
þrátt fyrir að vera oft kvalin. Hún
var æðrulaus og kjörkuð þar til yfir
lauk.
Ég vil að endingu þakka minni
kæru Lilju innilega fyrir samveruna
í gegnum lífið og votta Roger eft-
irlifandi eiginmanni hennar, Gunnu
tengdamömmu, svo og systkinum
hennar innilega samúð mína.
Blessuð sé minning hennar.
Margrét Magnúsdóttir
Kynnum okkar Lilju bar saman
þegar ég kynntist eiginmanni mín-
um, bróður hennar, fyrir 12 árum.
Lilja var einstaklega þægilegur per-
sónuleiki og kom alltaf til dyranna
eins og hún var klædd. Það var
greinilegt að hún mat starf sitt mik-
ils og hafði brennandi áhuga á þeim
verkefnum og málefnum sem hún
sinnti. Lilja átti glæstan starfsframa
og henni hafði hlotnast mikill heiður
m.a. í því að verða skipuð sendi-
herra sem við vorum mjög stolt af,
en þetta breytti ekki Lilju. Þrátt
fyrir diplómatastörf með tilheyrandi
annríki, móttökum og venjum þess
umhverfis, þá var hún ekki fyrr
komin heim til sín en hún var komin
í jogginggallann og farin að njóta
samverunnar með fjölskyldunni og
vinum. Fjölskyldan og vinir hennar
voru henni afar dýrmæt og sýndi
hún alltaf einlægan áhuga á því sem
fólkið hennar var að gera og hvernig
því leið. Lilja var einstaklega natin
við börn og nutu systkinabörnin sér-
staklega góðs af því. Hún var oft að
gauka að þeim gjöfum og var mjög
rausnarleg í þeim efnum. Hún kom
fram við þau sem jafningja sinn og
hafði einstakt lag á þeim og átti við
þau afar gott samband. Hún var
t.a.m. fljót að viða að sér leikföngum
fyrir dætur okkar sem hún geymdi á
vissum stað á heimili þeirra Rogers í
Reykjavík og einnig keypti hún sér-
stakan barnastól til að hafa kláran
þegar við kæmum í heimsókn. Við
höfðum alltaf lúmskt gaman af því
hve sérstakt dálæti hún hafði af
þjóðlegum mat og var eina systkinið
sem pantaði „gamlan mat„ hjá móð-
ur sinni. Þær mæðgurnar nutu þess
svo að gæða sér á kræsingum eins
og siginni grásleppu og skötu hve-
nær sem tækifæri gafst.
Hún reyndist móður sinni afar vel
og einstakt má telja að hún hafði
daglegt samband við hana í öll þessi
ár þrátt fyrir að hafa verið búsett
erlendis lungann úr starfsævinni.
Fjölskylda hennar fékk að njóta
meiri samveru með henni frá lokum
árs 2002–2006 þegar hún starfaði
hér og var það ómetanlegur tími.
Í veikindum sínum var Lilja mikið
hörkutól, hún stundaði krefjandi
vinnu þó að það hallaði undan fæti.
Henni fannst ekkert annað kom til
greina enda hafði hún einstaklega
gaman af því að vinna á þessum
vettvangi og vera í hringiðu líðandi
stundar. Oft var fjölskyldan skiln-
ingsvana á það hvaðan hún fékk
þessa orku því annað eins er vart á
færi hraustrar manneskju. Á engan
skal hallað þegar móðir hennar er
nefnd sem hennar helsta stoð og
stytta í gegnum þessar þrautir á
meðan hún bjó hér á landi. Erfitt
var fyrir fjölskylduna að vita af
henni aftur í útlöndum þegar veik-
indin báru hana ofurliði en við erum
jafnframt þakklát því að hún skyldi
fá að kveðja þennan heim hér á Ís-
landi.
Góð vinkona Lilju frá Ameríku
lýsir henni vel þegar hún sagðist
vera sannfærð um að hún kæmi til
með að fylgjast vel með okkur ofan
af himninum þar sem hún treysti
engum hinna englanna til að gera
það betur.
Guð gefi Gunnu tengdamömmu,
Roger og okkur öllum styrk til að
takast á við lífið án Lilju.
Margrét Sigurjónsdóttir.
Það olli okkur bæði sársauka og
uppnámi að frétta af andláti Lilju
Viðarsdóttur, sem gegndi störfum
aðstoðarframkvæmdastjóra EFTA
á skrifstofu samtakanna í Bruss-
el.Ég átti mjög náið samstarf við
Lilju síðasta hálfa árið sem hún lifði.
Við tókum bæði við störfum hjá
EFTA síðastliðið sumar.Við tók-
umst í sameiningu á við það verkefni
að leiða EFTA-skrifstofuna og
vinna að hagsmunum aðildarríkj-
anna í samstarfi þeirra við Evrópu-
sambandið.
Lilja var ómetanlegur samstarfs-
maður. Ég hafði gríðarlega mikið
gagn af þeirri miklu reynslu sem
hún hafði aflað sér á sviði Evrópu-
mála og af þekkingu hennar á EES-
samningnum sem hún átti þátt í að
semja um snemma á tíunda ára-
tugnum.
Lilja barðist hetjulegri baráttu
við sjúkdóminn sem hún var haldin.
Hún var full bjartsýni og þótt hún
væri þjáð lét hún skyldur sínar og
velferð vina og samstarfsmanna
jafnan ganga fyrir. Fagmennska
Lilju og elja, látleysi og alúðlegt við-
mót gerðu hana að afar virtum sam-
starfsmanni sem naut mikils
trausts.
Þetta hálfa ár sem við áttum sam-
an í EFTA verður mér ávallt minn-
isstætt sem einhver bestu samskipti
sem ég hef átt á nokkrum vinnustað.
Í Lilju átti ég ekki aðeins samstarfs-
mann heldur einnig kæran vin. Allir
í „EFTA-fjölskyldunni“ munu sakna
hennar sárt.
Fyrir hönd vina og samstarfs-
manna í EFTA vil ég koma á fram-
færi við fjölskyldu og vini Lilju, og
við stjórnvöld á Íslandi, innilegri
samúð okkar og hluttekningu við
fráfall yndislegrar konu og virts
stjórnarerindreka.
Kåre Bryn, framkvæmda-
stjóri EFTA
Sumarið 1961 fæddist Viðari
bróður mínum og Gunnu konu hans
sitt 5. barn. Ég var beðin að koma
og hjálpa til við að hreingera húsið
og líta til með börnunum fjórum
sem þá voru á aldrinum 4–12 ára,
meðan Gunna væri á spítalanum.
Það var þá sem sú yngsta fjögurra
ára með gulrótarrauða hárið og
stóru bláu augun sín fangaði hjartað
í „gömlu frænku“. Þá strax varð hún
ein af uppáhalds eins og við köll-
uðum það og hefur ekki valdið von-
brigðum, aldrei. Hún varð stór og
fór til Ameríku að læra á stóra
styrknum eins og það var kallað þá.
Kom heim og fór að vinna hjá Versl-
unarráðinu. Þá bjó ég í Stigahlíðinni
og þar var gott að koma við eftir erf-
iðan vinnudag og fá sér matarbita.
Koma mér þá í hug hin frægu bjúgu
og við brosum báðar. Því næst lá
leiðin í Utanríkis-ráðuneytið þar
sem hún vann síðan bæði heima og
heiman. Allan þennan tíma átti vinn-
an hug hennar allan. Allt skyldi gert
með nákvæmni og eins vel og unnt
væri. Í bréfi frá Lilju þann 23. jan-
úar s.l. skrifar hún aðallega um
vinnuna og hvað hún sé henni mikils
virði og hvað allt sé skemmtilegt.
Hún var að undirbúa móttöku á fjór-
um ráðherrum. Hún talar lítið um
eigin líðan en segir þó að heldur séu
fæturnir á sér orðnir linir og latir
þegar líða tekur á daginn. Og bréf-
inu lýkur á því að hún verði að drífa
sig, hún þurfi að ljúka við undirbún-
inginn á því að taka á móti nefndum
ráðherra, hún sé sko í vinnunni. Og
hverjum er þetta líkt, nema Lilju.
Þegar litið er yfir samverustundir
okkar víkur sorgin sem nú er í hug-
um okkar allra fyrir gleðinni sem
svo gjarnan fylgdi henni og lífið
verður bærilegra í þessum táradal
þar sem við stöndum núna. Upp
koma ljúfar minningar frá ferðum
okkar Erlings til Brussel og okkar
allra til Parísar, Amsterdam og víð-
ar á erlendri grund. Og ekki má
gleyma bestu ferðinni okkar, útileg-
unni miklu á Kirkjubæjarklaustri.
Þegar við ókum síðdegis á föstudegi
gegnum þykkustu þoku sem sést
hefur á Suðurlandi og allir hugsuðu
það sama: „Ekki fær Roger mikið að
sjá af okkar fallega landi í þessum
túrnum“. En þokunni létti rétt áður
en við komum að Klaustri og við
tjölduðum í því besta veðri sem
komið hefur á Íslandi og borðuðum
bestu grillsteik „a la Jónas“ sem
grilluð hefur verið, og ekki spillti
rauðvínið gleðinni. Og næstu dagar,
hvílík himnaríkisdýrð! Hvað við vor-
um stoltar þegar við sýndum Roger
Jökulsárlónið, Skaftafell og fleiri
perlur Suðurlands í þessu líka fal-
lega veðri.
Ég man eftir hvað ég kveið mikið
fyrir því að hitta Roger, það var
þeirra fyrsti kvöldverður saman hjá
mér. Hvað átti ég, heimaalningurinn
frá Íslandi, að segja við mann sem
var útlendur og þar að auki eldri en
ég? En það voru engin vandræði,
hann spilaði á skeiðar, krukkur og
pottlok, söng gamanvísur á
flæmsku, fetti sig og bretti og ég
skellihló, svo auðvelt var það. Og
ekki hafa vandræðin verið í okkar
samskiptum síðan. Allt á besta veg,
væntumþykja og vellíðan.
Síðasti kvöldverður Lilju og Ro-
gers saman í Fögrubrekkunni var 2.
janúar s.l. Ekki var talað mikið um
veikindi, hún frænka mín talaði um
væntanlegt 50 ára afmæli sitt í maí
og hvernig „við“ ætluðum að hafa
það þá. Minnugar kveðjuveislunnar
góðu sem hún hélt hér í sumar. Við
dekkuðum hér í garðinum fyrir 40
manns, skáluðum í kampavíni og
borðuðum jarðarber, stórsteik, skál-
uðum í rauðvíni, sungum og höfðum
gleði og gaman í fyrirrúmi. Hún tal-
aði um þegar við Erlingur kæmum
til Agde í sumar og ættum með þeim
góðar stundir í Suðurfrans sem hún
talaði svo oft um. Dauðinn var
hvergi nærri í hennar orðum en við
vissum báðar af honum – vildum
ekki um hann tala. Þegar ég var bú-
in að kveðja þetta kvöld og var á
leiðinni upp stigann læddist að mér
sá grunur að kannske væri þetta í
síðasta sinn, svo ég hljóp niður aftur
og fékk stóran knús og koss – það
var sá síðasti.
Að morgni 24. nóvember 1963
kallaði skólameistari MA, Þórarinn
Björnsson, okkur nemendur sína á
sal. Hann hóf ræðu sína á orðunum:
„Góður drengur er fallinn frá“. Þau
orð meistara geri ég að mínum við
andlát bróðurdóttur minnar og bæti
við: „Hún var hetja og barðist til síð-
ustu stundar.“ Elsku Gunna og fjöl-
skylda, elsku hjartans Roger minn,
við Erlingur sendum okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur úr Fögru-
brekkunni og biðjum góðan guð að
styðja ykkur og styrkja í sorginni.
Hlín Daníelsdóttir.
Lilja Viðarsdóttir, sendiherra, átti
farsælan og margbreytilegan feril
innan íslensku utanríkisþjónustunn-
ar þar sem þekking hennar og
innsæi í alþjóða- og utanríkismálum
urðu íslensku þjóðinni til heilla.
Lilja var ein þeirra embættismanna
sem unnu sitt starf fjarri skjanna-
birtu fjölmiðla, eins og vera ber, og
ávann hún sér virðingu allra sam-
starfsmanna sinna.
Lilja réðst til starfa í utanríkis-
þjónustu Íslands árið 1988 þegar
ljóst var að framundan væru erfiðar
og flóknar samningaviðræður um
stofnun hins Evrópska efnahags-
svæðis. Hannes heitinn Hafstein,
sem þá var ráðuneytisstjóri og
seinna aðalsamningamaður Íslands
við EES viðræðurnar, valdi Lilju
sem sinn nánasta samverkamann í
upphafi samningaviðræðnanna og í
gegnum þær allar. Fullyrða má að
enginn hafi unnið eins lengi og sam-
fellt að málefnum EES samningsins,
sem er óumdeilanlega farsælasti
milliríkjasamningur sem gerður hef-
ur verið af Íslands hálfu. Verulegir
fjárhagslegir hagsmunir fyrir Ísland
eru tengdir rekstri samningsins en
Lilja Viðarsdóttir er þar meðal ann-
arra í fararbroddi sem sá embætt-
ismaður er hafði yfirgripsmestu
þekkingu á þessum samningi.
Lilja fékk leyfi frá störfum 1.
september s.l. til að gegna stöðu að-
stoðarframkvæmdastjóra EFTA í
Brussel og var hún fyrsta konan
innan EFTA ríkjanna til þess að
gegna því þýðingarmikla starfi. Hún
var jafnframt skipuð sendiherra í
utanríkisþjónustunni frá sama tíma.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að Lilja var mín hægri hönd um
tæplega fjögurra ára skeið og skildi
strax hvers vegna vinnusamband
hennar og Hannesar var eins sterkt
og raun bar vitni. Lilja var mikill
vinur samstarfsmanna sinna, afar
vinnusöm alla tíð og hafði þá fágætu
eiginleika að vera bæði metnaðar-
gjörn og fórnfús. Ég lærði fljótt að
metnaðurinn var fyrir hönd verkefn-
anna en ekki hennar sjálfrar. Þegar
ég greindi framkvæmdastjóra
Lilja Viðarsdóttir