Morgunblaðið - 17.03.2007, Qupperneq 18

18 LAUGARDAGUR 17. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
París. AFP. | Mildasti vetur frá því
mælingar hófust er nú brátt að baki
í Evrópu og úr öllum hornum ber-
ast fréttir um, að náttúran sé farin
að ruglast verulega í ríminu. Hveiti
verður uppskorið mánuði fyrr, allir
markaðir yfirfullir af þroskuðu
grænmeti og farfuglar undarlega
snemma á ferðinni.
Í flestum löndum Evrópu hafa
vetrarmánuðirnir þrír frá desem-
ber til febrúar verið tveimur cel-
síusgráðum yfir meðallagi og því er
spáð, að hitastigið verði einnig yfir
meðallagi á vormánuðunum, mars,
apríl og maí. Breskir veðurfræð-
ingar spá því raunar, að yfirstand-
andi ár verði það hlýjasta í heim-
inum síðan mælingar hófust.
Aukin hlýindi eru ekki öllum
fagnaðarefni. Þurrkar og plöntu-
sjúkdómar fylgja með og nefna má,
að helmingur byggs í sumum hér-
uðum Þýskalands er þegar sjúkur.
Fluga, sem annars er ekki vön að
lifa af veturinn, hefur sýkt það.
Mildasti veturinn að kveðja og
farfuglar snemma á ferðinni
Vor Blómasala er nú þegar hafin á
Miklatorgi í Brussel í Belgíu.
STAÐA Alberto Gonzales, dómsmálaráðherra Banda-
ríkjanna, versnar stöðugt en hann er sakaður um að
hafa rekið átta saksóknara af pólitískum ástæðum.
Segja þeir ástæðuna þá, að þeir létu ekki undan þrýst-
ingi frá þingmönnum repúblikana í viðkvæmum málum.
Þetta er hið erfiðasta mál fyrir Hvíta húsið og Repú-
blikanaflokkinn en í gær dró Tony Snow, blaðafulltrúi
Hvíta hússins, til baka það, sem áður hafði verið gefið í
skyn, að Harriet Miers, fyrrv. ráðgjafi Hvíta hússins,
hefði átt hugmyndina að brottrekstrinum. Það gerði
hann eftir að í ljós komu tölvupóstar, sem sýna, að Karl
Rove, starfsmannastjóri George W. Bush forseta, ræddi í
janúar 2005 um að reka suma saksóknara af þeim 93, sem alríkisstjórnin
skipar. Sýna þeir líka, að í vikunni áður en Gonzales tók við embætti dóms-
málaráðherra var hann að velta því fyrir sér að reka 20% saksóknaranna.
Gonzales segist nú ekki muna eftir þessu en demókratar ætla að stefna
háttsettum mönnum í stjórn Bush fyrir þingnefnd, þ. á m. Rove og Miers.
Farið að hitna verulega undir
Gonzales dómsmálaráðherra
Alberto Gonzales
dómsmálaráðherra
PAKISTANSKA lögreglan beitti í
gær táragasi og skaut gúmmíkúl-
um á mótmælendur í Íslamabad til
að reyna að kveða niður götumót-
mæli vegna þeirrar ákvörðunar
Pervez Musharrafs, forseta Pakist-
ans, að reka forseta hæstaréttar
landsins. Tugir mótmælenda voru
handteknir.
Lögreglumenn eyðilögðu einnig
tæki í sjónvarpsstöð sem sýndi
myndir af átökum milli lögreglu og
mótmælenda nálægt dómhúsi
hæstaréttarins.
Bandaríska utanríkisráðuneytið
skoraði á stjórn Pakistans og and-
stæðinga hennar að forðast átök.
Ráðuneytið áréttaði stuðning
Bandaríkjastjórnar við Musharraf.
Reuters
Tekist á Pakistanskur lögfræð-
ingur stekkur yfir vegartálma.
Átök á götum
Íslamabad
RUDY Giuliani, sem sækist eftir því að verða útnefndur
forsetaframbjóðandi bandarískra repúblikana, er í
nokkrum vanda. Komið hefur í ljós, að lögfræðistofa
hans tengist með óbeinum hætti Hugo Chavez, forseta
Venesúela, en hann er enginn Bandaríkjavinur eins og
kunnugt er. Það er sérstök siðanefnd í Texas, sem hefur
komist að því, að Giuliani og stofa hans fengu tæpar níu
millj. ísl. kr. á síðasta ári fyrir að ganga erinda fyrirtæk-
isins Citgo Petroleum Corporation en það er hluti af rík-
isolíufélaginu Petroleos de Venezuela. Giuliani er þrí-
giftur, heldur stirt á milli hans og barna hans og þegar
þetta bætist við, getur það haft veruleg áhrif á sómakæra repúblikana.
Kosningastjóri Giulianis beið ekki boðanna með að lýsa yfir, að Giuliani liti
ekki á Chavez sem „vin Bandaríkjanna“.
Giuliani í nokkrum vanda
Rudy Giuliani
ROBERT Mugabe, forseti Zim-
babwe, hótaði í gær að vísa vest-
rænum stjórnarerindrekum úr
landi og sakaði þá um að styðja
stjórnarandstöðuna í landinu.
Mugabe sagði að ef stjórnarer-
indrekarnir vildu starfa í Zim-
babwe þyrftu þeir að „hegða sér
sómasamlega“, ella yrði þeim
„sparkað“ úr landi.
Morgan Tsvangirai, leiðtogi
stjórnarandstöðunnar, sem sætti
pyntingum í haldi lögreglu, var út-
skrifaður af sjúkrahúsi í gær.
Vísað úr landi?
FJÖLDI breskra barna undir fimm
ára aldri, sem greinst hafa með
sykursýki 1, hefur fimmfaldast á 20
árum. Í börnum undir 15 ára hefur
hún tvöfaldast. Rannsóknin náði til
2,6 millj. íbúa í Oxford 1985–2004.
Aukin sykursýki
HP-sósan, sem á að baki 100 ára
sögu og er breskari en allt breskt
að sumra sögn, hefur nú verið flutt
úr landi og verður framleidd í Hol-
landi. Hefur þessu verið mótmælt
harðlega en það breytti engu.
HP-sósan flutt
MARK Heller er yfirmaður rann-
sókna við Öryggismálastofnun Tel
Aviv-háskóla í Ísrael, hann hefur rit-
að fjölda bóka um stjórn- og öryggis-
mál í Miðausturlöndum. Heller flutti
erindi á hádegisfundi Alþjóða-
málastofnunar Háskóla Íslands í lið-
inni viku. Þar sagði hann m.a. að oft
ýktu bæði Bandaríkjamenn og aðrar
þjóðir möguleikana sem stjórnvöld í
Washington hefðu til að stýra rás
viðburða í Miðausturlöndum.
Um Íran segir hann að Ísraelar
hafi að hans mati ekki hernaðarlega
getu til að ráðast einir á Íran jafnvel
þótt menn teldu víst að klerkastjórn-
in væri að koma sér upp kjarnavopn-
um. Það yrði aðeins gert með sam-
þykki Bandaríkjanna. En þá væri
hins vegar líklegra að Bandaríkja-
menn stæðu einir að aðgerðum; þeir
eigi vegna tæknilegra yfirburða erf-
itt með að taka þátt í slíkum aðgerð-
um með öðrum þjóðum.
„Ef þú spyrð hvort af þessu verði
þá veit ég það ekki. Eins og staðan er
get ég ekki ímyndað mér að Banda-
ríkjamenn hafi meira en tvo kosti:
annaðhvort sætta þeir sig við að Íran
komi sér upp kjarnavopnum eða þeir
gera árás. En allir vilja auðvitað að
friðsamleg lausn finnist og það takist
að hindra Írana í að koma sér upp
slíkum vopnum og ég held að menn
muni teygja sig mjög langt til að sjá
til þess.
Sum ríki eru meiri ógn en önnur,
við óttuðumst ekki Íran þegar keis-
arinn var við völd þó að hann væri
byrjaður að huga að kjarnorkurann-
sóknum. Klerkaveldið er af allt öðr-
um toga. En ég held ekki að nokkur
maður ímyndi sér að hægt sé að
leysa öll öryggisvandamál okkar með
hervaldi.“
Múr eða girðing
– Þið byggðuð múr til að verjast
hryðjuverkamönnum. Hvers vegna á
landi Palestínumanna, af hverju ekki
á ykkar eigin landi?
„Þarna sjáum við hvað orðræðan
skiptir miklu. Þetta er ekki múr,
megnið af þessu er girðing og við
köllum þetta ekki múr heldur örygg-
isvegg.
Vopnahléslínan frá 1949 var
ákveðin í samningum. Þetta eru ekki
nein endanleg landamæri vegna þess
að arabaríkin sögðu þá nei. En marg-
ir telja að Palestínumenn eigi landið
á Vesturbakkanum innan þessarar
gömlu vopnahléslínu. Lagalega er
það ekki svo, enn er ekki búið að
ákveða landamærin. Við erum sagðir
vera að ákveða án samninga hvar
landamærin skuli vera með því að
hafa girðinguna þar sem hún er. En
þá er um leið verið að segja að við
séum búin að gefa frá okkur allt
svæðið handan girðingar sem eru um
94% af Vesturbakkanum. Ég veit
ekki hvort það er svo, þarna eru alla-
vega áþreifanleg mörk en þau er
hægt að færa. Þetta er ekki óaft-
urkræft. Sagt var að landtökubyggð-
irnar yrðu þar sem þær voru en þær
voru lagðar niður á Gaza og sumar
sem voru á Vesturbakkanum.
Palestínumenn vita ofur vel að
sumar af minni byggðunum er hægt
að leggja niður en aðrar stærri verða
áfram á Vesturbakkanum. En hægt
er að leysa málið með samningum.
Það er hægt að bæta þeim upp tapið
með ísraelskum svæðum annars
staðar. Ég held að það sé rangt að
segja að byggðirnar séu helsti
ásteytingarsteinninn.“
Hægt að viðurkenna
strax sjálfstæði Palestínu?
– Gætu Ísraelar tekið frumkvæðið
með því að viðurkenna strax sjálf-
stæði Palestínu, byrjað á því en
reynt að semja um önnur mál í fram-
haldinu, landamæri og fleira?
„Ég er ekki viss um að það væri
endilega röng nálgun. Reyndar var
það svo seint á árinu 1999, þegar
Yasser Arafat hótaði að lýsa einhliða
yfir sjálfstæði, að menn ræddu um
þennan möguleika í Ísrael.
En Abu Mazen [Mahmoud Ab-
bas], forseti Palestínumanna, er ekki
lengur fylgjandi þessari aðferð.
Hann vill semja um öll atriði Vegvís-
isins [friðaráætlun stórveldanna]
núna. Abu Mazen talar fyrir munn
margra Palestínumanna sem óttast
að verði gert bráðabirgðasam-
komulag um hluta Vegvísisins muni
það verða varanlegt. En í Ísrael er
óttinn af algerlega andstæðum or-
sökum, þar óttast fólk að endanlega
lausnin verði til bráðabirgða, að ekki
sé hægt að treysta slíkum samn-
ingum. Reynslan af samningum við
Palestínumenn er slæm,“ segir Mark
Heller.
kjon@mbl.is
Treysta ekki samning-
um við Palestínumenn
Ísraelski varnarmála-
sérfræðingurinn Mark
Heller segir að verði
ráðist á Íran sé líklegt
að Bandaríkin muni
standa ein að aðgerð-
unum. Kristján Jóns-
son ræddi við Heller.
Morgunblaðið/RAX
Mark Heller „En ég held ekki að
nokkur maður ímyndi sér að hægt
sé að leysa öll öryggisvandamál
okkar með hervaldi.“
FORYSTUMENN sænsku þjóðkirkjunnar hafa sam-
þykkt að heimilað verði að gefa samkynhneigð pör sam-
an í kirkjum með sama hætti og gagnkynhneigð pör.
Sænskir fjölmiðlar höfðu þetta eftir Claes-Bertil Ytter-
berg, biskupi í Västerås, í gær.
Um það bil sjö af níu milljónum
íbúa Svíþjóðar eru í þjóðkirkjunni og
Ytterberg segir þetta í fyrsta skipti í
heiminum sem svo stór kirkja sam-
þykki kirkjulega hjónavígslu samkyn-
hneigðra para.
Gert er ráð fyrir því að nefnd, sem
sænska ríkisstjórnin skipaði, birti á
miðvikudaginn kemur tillögur um
breytingar á hjúskaparlögunum.
Sænska dagblaðið Dagens Nyheter
segir að nefndin hyggist leggja til að
samkynhneigð pör fái rétt til hjónavígslu í kirkju. Ytter-
berg staðfesti að biskupar og aðrir forystumenn sænsku
kirkjunnar myndu samþykkja slíka tillögu.
Ytterberg segir þó að leiðtogar kirkjunnar setji þann
fyrirvara að orðið hjónaband verði ekki notað um hjú-
skap samkynhneigðra para þar sem hefð sé fyrir því að
það sé notað yfir lögformlegt samband karls og konu.
Biskupinn viðurkenndi að deilt hefði verið um þetta
mál innan kirkjunnar en kvaðst telja það óhugsandi að
hún hafnaði kirkjulegri hjónavígslu samkynhneigðra.
Kirkjuþing í Svíþjóð samþykkti árið 2005 að stofnað
yrði til formlegrar athafnar sem veitti samkynhneigðum
pörum kirkjulega blessun í opinberum guðsþjónustum.
Áður gátu samkynhneigð pör í Svíþjóð fengið kirkju-
lega blessun í formi fyrirbæna prests, líkt og samkyn-
hneigð pör í staðfestri samvist hafa átt kost á innan ís-
lensku þjóðkirkjunnar frá árinu 1998.
Búist er við því að á íslensku kirkjuþingi í október nk.
verði tekin ákvörðun um hvort heimila eigi hjónavígslur
samkynhneigðra á Íslandi á grundvelli tillagna frá ráð-
gjafarnefnd um kenningarleg málefni.
Samþykkja hjónavígslu
samkynhneigðra í kirkjum
Reuters
Hjúskaparlögum breytt? Líkur eru á að samkyn-
hneigð pör geti gengið í hjónaband í sænskum kirkjum.
Hér er skreyting á brúðkaupstertu tveggja karla.
Claes-Bertil
Ytterberg