Morgunblaðið - 04.05.2007, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 4. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Los Angeles. AP. AFP. | Eftir að Ron-
ald Reagan, fyrrverandi forseti
Bandaríkjanna, særðist alvarlega í
skotárás árið 1981 lýsti hann at-
burðinum með örfáum orðum í dag-
bók sinni: „Það er sárt að vera skot-
inn.“
Útdrættir úr dagbókum Reagans
eru birtir í nýjasta tölublaði tíma-
ritsins Vanity Fair sem kom út í
fyrradag.
Reagan, sem lést 93 ára að aldri
árið 2004, hélt aldrei dagbók áður
en hann varð forseti 1981. Öll átta
árin sem hann gegndi embættinu
skrifaði hann í dagbækur á hverjum
degi nema þegar hann var á sjúkra-
húsi.
Í dagbókunum lýsir Reagan m.a.
sambandi sínu við Míkhaíl Gorbat-
sjov, síðasta forseta Sovétríkjanna,
undir lok kalda stríðsins. Þegar
Gorbatsjov komst til valda árið 1985
minntist Reagan aðeins lítillega á
hann í dagbókarfærslu, kvaðst hafa
þurft að fara í sovéska sendiráðið til
að rita nafn sitt í „sorgarbók“ vegna
andláts sovétleiðtogans Konstantíns
Tsjernenkos. Reagan skrifaði að
ráðamennirnir í Moskvu væru
„sjúklega tortryggnir“ í garð Vest-
urlanda en seinna fór honum að
þykja vænt um „Gorbí“ eins og
hann kallaði sovéska forsetann.
„Það leikur enginn vafi á því í mín-
um huga að það eru ákveðin vin-
áttutengsl milli okkar,“ skrifaði
Reagan árið 1988.
Reagan hæddist að þeirri fullyrð-
ingu Dons Regans, fyrrverandi
skrifstofustjóra í Hvíta húsinu, að
Reaganhjónin hefðu leitað ráða hjá
stjörnuspekingum áður en þau tóku
mikilvægar ákvarðanir. „Fjölmiðl-
arnir hegða sér eins og börn með
nýtt leikfang – kæra sig kollótta um
að það er ekki nokkur fótur fyrir
þessu.“
Reagan lýsti einnig vandræðalegu
axarskafti þjóna Hvíta hússins þeg-
ar Karl Bretaprins kom þangað í
heimsókn, en þeir báru þá teið fram
með pokann í bollanum eins og þeir
eru vanir. „Ég áttaði mig loksins á
því að hann hélt bara á bollanum og
lagði hann að lokum á borðið. Ég
vissi ekki hvað ég átti að gera.“
Reagan fjallaði einnig um ýmis
persónuleg mál, lýsti m.a. ást sinni á
eiginkonunni og orðasennum við son
sinn og dóttur. „Geðveiki er arf-
geng,“ skrifaði hann. „Fólk fær
hana frá börnunum sínum.“
„Sárt að vera skotinn“
AP
Vinsæll Reagan var einn af vinsæl-
ustu forsetum Bandaríkjanna.
Útdrættir úr dag-
bókum Reagans
BÆJAR- og sveitarstjórnarkosningar fóru fram í Bret-
landi í gær, auk þess sem kosið var til heimastjórn-
arþinganna í Wales og Skotlandi. Þetta er væntanlega í
síðasta skipti sem kjósendum í Bretlandi gefst tækifæri
til að fella dóm sinn yfir Tony Blair en gert er ráð fyrir
að hann tilkynni innan fárra daga um afsögn sína sem
forsætisráðherra.
Augu manna beindust einkum að Skotlandi þar sem
skoðanakannanir bentu til að þjóðernissinnum myndi
vaxa mjög ásmegin, Skoska þjóðarflokknum (SNP) var
spáð 45 þingmönnum en Verkamannaflokknum 39, en
129 fulltrúar sitja á skoska heimastjórnarþinginu.
Komist SNP til valda hefur flokkurinn í hyggju að
halda þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstæði til handa
Skotlandi.
Líklegt þótti að Verkamannaflokkurinn tapaði víða
fylgi í kosningunum í gær. Því hefur lengi verið spáð að
Blair myndi tilkynna um afsögn sína þegar í kjölfar
þessara kosninga en hann hefur nú setið á stóli for-
sætisráðherra í heilan áratug.
Reuters
Síðustu kosningar Blairs
Sigurviss Alex Salmond, leiðtogi skoskra þjóðernissinna, var kampakátur á kjörstað í gær.
Tallinn. AFP. | Atlantshafsbandalagið
hét því í gær að styðja Eista í deilu
þeirra við Rússa vegna sovésks
stríðsminnismerkis sem eistnesk
stjórnvöld létu fjarlægja úr miðborg
Tallinn, höfuðborgar Eistlands.
Í yfirlýsingu frá Atlantshafs-
bandalaginu sagði að það hefði mikl-
ar áhyggjur af því að öryggi starfs-
manna sendiráðs Eistlands í Moskvu
væri í hættu vegna mótmæla ung-
menna sem styðja rússnesk stjórn-
völd. „NATO hvetur rússnesk yfir-
völd til að uppfylla skyldu sína
samkvæmt Vínarsáttmálanum um
stjórnmálatengsl ríkja,“ sagði í yf-
irlýsingu bandalagsins.
Jaap de Hoop Scheffer, fram-
kvæmdastjóri NATO, hringdi í
Toomas Hendrik Ilves, forseta Eist-
lands, hét honum stuðningi banda-
lagsins og lét í ljósi áhyggjur af
framferði rússneskra stjórnvalda
gagnvart smáríkinu. „Flutningurinn
á minnismerkinu er innanríkismál
Eistlands,“ hafði eistneska forseta-
embættið eftir framkvæmdastjóra
NATO. Scheffer er einnig sagður
hafa fordæmt áróðursherferð Rússa
gegn Eistlandi og látið í ljósi áhyggj-
ur af fréttum um að eistnesk stjórn-
völd hefðu neyðst til að loka vefsíð-
um sínum um tíma vegna tölvuárása
frá Rússlandi.
Sergej Lavrov, utanríkisráðherra
Rússlands, áréttaði í gær að sú
ákvörðun Eista að flytja stríðsminn-
ismerkið hefði haft „alvarlegar af-
leiðingar fyrir tengsl landanna
tveggja“.
Lavrov hafnaði gagnrýni Eista á
mótmælin í Moskvu og sagði að rúss-
nesk yfirvöld hefðu gert allar nauð-
synlegar ráðstafanir til að tryggja að
mótmælendurnir brytu ekki lands-
lög. Hann hvatti Eista til að rann-
saka hvernig eistneska lögreglan tók
á mótmælum rússneskra ungmenna
í Tallinn í vikunni sem leið þegar þau
mótmæltu flutningnum á minnis-
merkinu.
NATO lofar að styðja
Eista í deilu við Rússa
AVS-rannsókna- og þróunarsjóður
úthlutaði í gær tæplega 238 millj-
ónum króna til 60 verkefna í sjávar-
útvegi. Þetta er í fimmta sinn sem
styrkir eru veittir úr sjóðnum til
rannsókna- og þróunarverkefna í
sjávarútvegi. AVS hefur úthlutað
hátt í 900 milljónum króna til á
þriðja hundrað verkefna frá því
sjóðurinn tók til starfa árið 2003.
Einar K. Guðfinnsson sjávarút-
vegsráðherra sagði á kynningar-
fundi AVS á Ísafirði í gær að enginn
velktist í vafa um þýðingu sjóðsins
fyrir sjávarútveginn. „Óhætt er að
fullyrða að AVS-sjóðurinn hafi
stuðlað að nýsköpun og rannsókna-
og þróunarstarfsemi í greininni fyrir
rúmlega tvo milljarða króna á síð-
astliðnum fimm árum og af því erum
við afar stolt.“
AVS veitir styrki til verkefna sem
snúa að fiskeldi, líftækni, markaðs-
setningu í sjávarútvegi, veiðum,
vinnslu, búnaði og gæðamálum. Fyr-
ir árið 2007 var sjóðnum falið að út-
hluta sérstaklega til markaðsátaks
bleikjuafurða og til kynbóta í þorsk-
eldi. Þessu fylgdi viðbótarfjármagn
svo heildarráðstöfunarfé sjóðsins er
nokkru hærra en undanfarin ár eða
samtals 254 milljónir kr.
Umsóknarfrestur var 1. febrúar
s.l. og bárust sjóðnum 114 umsóknir
þar sem sótt var um rúmlega 500
milljónir kr. Á vegum sjóðsins starfa
fjórir faghópar sem í starfa 35
manns og lögðu þessir aðilar faglegt
mat á umsóknirnar sem lagt var til
grundvallar við úthlutun.
„Í langflestum tilfellum er hvert
verkefni samstarfsverkefni margra
aðila og mjög algengt er að í verk-
efnum vinni saman fyrirtæki, rann-
sóknastofnanir og háskólar. Sjóður-
inn hefur því skapað vettvang fyrir
fyrirtæki í sjávarútvegi til að afla
sér nýrrar þekkingar með aðstoð
vísindafólks. Flest vinnslufyrirtæki í
sjávarútvegi eru úti á landi og hefur
því sjóðurinn komið beint að því að
styrkja stöðu þeirra með öflugu þró-
unar- og rannsóknastarfi,“ segir í
frétt frá sjóðnum.
Á árinu 2007 njóta 60 verkefni
stuðnings sjóðsins. Annars vegar
eru verkefni sem spanna 1-3 ár og fá
styrk sem er hærri en ein milljón
króna. Hins vegar eru þetta verk-
efni sem kalla má forverkefni eða
smáverkefni til skemmri tíma en
eins árs og fá ekki hærri styrk en
sem nemur einni milljón króna. Að
þessu sinni eru 47 rannsóknaverk-
efni styrkt og 13 forverkefni.
Markaðsátak
vegna bleikjuafurða
Alls bárust 7 umsóknir í markaðs-
átak vegna bleikjuafurða og fá fjög-
ur þeirra styrk, samtals 17,1 m.kr.
24 umsóknir bárust í fiskeldi og kyn-
bætur í þorskeldi og fengu níu verk-
efni styrk í almenn fiskeldisverkefni
og eitt í kynbætur í þorskeldi, sam-
tals 71,4 m.kr. Í líftækni bárust 14
umsóknir og fengu 10 þeirra styrk,
samtals 25,8 m.kr. Af þessum 10
verkefnum eru fjögur smáverkefni.
Umsóknir í markaðsverkefni voru
23 og fengu 12 þeirra styrk, samtals
28,4 m.kr, en af þessum 12 verk-
efnum eru 7 smáverkefni. Langflest-
ar umsóknir tilheyra flokknum veið-
ar, vinnsla, búnaður og gæði eða
samtals 46 umsóknir og fengu 24
styrk að þessu sinni, samtals 95,2
m.kr. Þrátt fyrir að úthlutun sé lokið
að sinni þá er enn svigrúm innan
ársins til að styrkja nokkur smá-
verkefni eða forverkefni til viðbótar
og er opið fyrir slíkar umsóknir
fram á haust.
Ljósmynd/Halldór Sveinbjörnsson
Fundir Friðrik Friðriksson, formaður stjórnar AVS-sjóðsins, kynnir út-
hlutun sjóðsins á Ísafirði í gær. Halldór Halldórsson, bæjarstjóri, og Einar
K. Guðfinnsson, sjávarútvegsráðherra, fylgjast með.
AVS-sjóðurinn
styrkir 60 verkefni
Sjóðurinn hefur úthlutað hátt í 900
milljónum til verkefna í sjávarútvegi
Í HNOTSKURN
»Óhætt er að fullyrða að AVS-sjóðurinn hafi stuðlað að ný-
sköpun og rannsókna- og þróun-
arstarfsemi í greininni fyrir
rúmlega tvo milljarða.
»Fyrir árið 2007 var sjóðnumfalið að úthluta sérstaklega
til markaðsátaks bleikjuafurða
og til kynbóta í þorskeldi.
»Langflestar umsóknir til-heyra flokknum veiðar,
vinnsla, búnaður og gæði eða
samtals 46 umsóknir og fengu 24
styrk.
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
AFKOMA Aker Seafoods batnaði á
fyrsta fjórðungi samanborið við
sama fjórðung í fyrra. Tekjur námu
709 milljónum norskra króna og juk-
ust um 17%. Tekjuaukningin skýrist
af afurðaverðshækkun, bæði á það
við um unnar afurðir landvinnslu
sem og hækkun á aflaverðmæti á
lönduðum afla.
Frá þessu er sagt í Morgunkorni
Glitnis. Framlegð af útgerðarþætti
félagsins var góð, eða 33% af tekjum
(var 30% á fyrsta fjórðungi ársins
2006). Taka ber fram að framlegð er
vanalega best hjá Aker á fyrsta
fjórðungi vegna mikillar botnfisk-
veiði á fyrstu mánuðum ársins.
Framlegð (EBITDA) af vinnslu var
lítillega hærri en í fyrra, eða 5,4% af
tekjum. Hagnaður fjórðungsins nam
34 milljónum norskra króna en var
33 milljónir á sama fjórðungi í fyrra.
Að sögn stjórnenda Aker er nokkuð
bjart framundan hjá félaginu og er
búist við áframhaldandi háu afurða-
verði á erlendum mörkuðum.
Betra hjá Aker Seafoods
ÚR VERINU