Morgunblaðið - 17.06.2007, Síða 28

lífshlaup
28 SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Freystein Jóhannsson
freysteinn@mbl.is
M
eð sjálfri mér geri
ég mun á því hver
ég er og hvað ég
vinn,“ segir hún,
þegar ég spyr,
hver hún sé. „Ég er eiginkona,
móðir, dóttir, systir og svo fram-
vegis, menntuð sem lögfræðingur
og starfa að umhverfismálum.“
Við ákveðum að hafa samtalið
bland í poka.
„Ég er fædd á Landspítalanum í
Reykjavík 15. september 1964 og
ólst upp í Hvassaleiti 16 til tvítugs.
Foreldrar mínir eru bæði að-
fluttir Reykvíkingar. Faðir minn,
Guðmundur Guðmundsson, var
bóndi í Dölunum; bjó síðast með
móður sinni í Dagverðarnesi, sem
er sérstaklega fallegur staður, en
eftir að amma dó seldi hann jörð-
ina og flutti suður. Mamma, Pet-
rea Sofia Guðmundsson, er Fær-
eyingur, hún flutti til Íslands 1956
og fór að vinna á Hótel Vík og
þangað kom pabbi til að fá sér
kaffibolla. Öðru vísi gat það ekki
orðið því hann fór aldrei út fyrir
landsteinana. Fyrir vikið hefur
Hótel Vík alltaf verið rómantískur
staður í mínum huga, þótt ég hafi
satt að segja aldrei komið þar inn
fyrir dyr.
Einhvern veginn kynntist ég
föðurfjölskyldu minni því miður
frekar lítið og móðurfjölskyldan er
fjarri í Færeyjum, þannig að segja
má að Hvassaleiti 16 hafi verið
mín fjölskylda, þar átti ég mína
vini, bæði börn og fullorðna, og
vinaböndin voru sterk. Ég er ekki
fyrst og síðast úr Háaleitishverf-
inu, heldur er ég fyrst og fremst
úr stigaganginum Hvassaleiti 16.“
– Áttu ennþá vini þaðan?
„Já, já. Á hæðinni fyrir neðan
mig bjó bezta vinkona mín; Heiða.
Það munar meðgöngutímanum á
okkur og við töldum víst að for-
eldrar hennar hafi hrokkið í gang
þegar þau sáu mig!
Ég var ekki gömul þegar ég
skreið niður og síðan var alltaf
mikill samgangur. Við vorum fimm
stelpur á líku reki sem lékum okk-
ur mikið saman og það vill nú svo
til að við ætlum að hittast eitt
kvöldið í vikunni.
Fyrsta útrás mín úr hverfinu
var að elta ekki krakkana í 9. bekk
Réttarholtsskóla, heldur flaut ég
með vinkonum mínum, sem sóttu
um gagnfræðaskóla í Kvennaskól-
anum. En eftir þrjú ár fannst mér
ég hafa brotið Háaleitishlekkina af
mér og sneri aftur í heimahagana;
fór í Menntaskólann við Hamra-
hlíð.“
– Varstu með heimþrá?
„Kannski ekki svo mikla Það
freistaði mín að losna úr viðjum
bekkjakerfisins.“
Hún útskrifaðist frá MH um jól
og segist þá allt í einu hafa setið
uppi með hálft ár, sem hún ákvað
að gera eitthvað skemmtilegt við
og fór til Frakklands að læra
frönsku ásamt þremur vinkonum
sínum. „Ég hef oft hugsað til þess
að ég hefði þurft lengri tíma til
frönskunáms, en ég kom heim og
fór í læknisfræði um haustið. Mig
dreymir enn um að taka upp þráð-
inn, þar sem ég hvarf frá frönsk-
unni.“
Það voru örlögin, sem tóku í
taumana. Ellý Katrín féll í prófi
um jólin og datt ekki í hug að fara
aftur. En tómhent kom hún ekki
úr læknisnáminu því þar kynntist
hún eiginmanninum; Magnúsi
Karli Magnússyni. Eftir vandlega
umhugsun ákvað hún að fara í lög-
fræði.
Ríóráðstefnan
gerði útslagið
„Ég sá einhvern veginn aldrei
fyrir mér að ég myndi fara út í
lögmennsku.Foreldrar mínir voru
verkafólk og móðir mín slasaðist
illa á vinnustað þegar ég var ung-
lingur. Þrautaganga hennar til að
ná fram einhverjum rétti vakti hjá
mér löngun til þess að geta orðið
að liði undir svona kring-
umstæðum. Það má því segja að
ég hafi valið lögfræðina út frá
ákveðinni félagsmálahugsjón. Mig
langaði til að gera eitthvað sem
skipti máli. Ég hugsa að þetta hafi
líka ráðið þegar ég fór í lækn-
isfræði.“
Í lögfræðináminu fékk hún sér-
stakan áhuga á hugverkarétti og
fékk vinnu hjá Einkaleyfastofunni
þar sem hún starfaði í fjögur ár.
– Sóttirðu um einkaleyfi á um-
hverfismálum?
„Nei,“ svarar Ellý Katrín og
hlær að fjarstæðunni. „En þegar
ég útskrifaðist var ég farin að
velta umhverfismálunum fyrir
mér.“
– Hvað kveikti á þeim?
„Umræðan um þynningu óson-
lagsins vakti athygli mína og Ríó-
ráðstefnan 1992 kveikti svo í mér
að umhverfismálin urðu í mínum
huga grundvallarmál og eru það
enn.
Á þessum tíma var ég líka ný-
orðin móðir og horfði kannski þess
vegna aðeins öðruvísi á tilveruna
og lengra fram í tímann.“
Og nú var tekinn sá kúrs að
ekki varð aftur snúið.
Þau hjón fluttu til Madison í
Wisconsin í Bandaríkjunum, þar
sem dóttirin, Ingibjörg, fór í
grunnskóla, hann í framhaldsnám í
læknisfræði og hún í mastersnám í
umhverfis- og alþjóðarétti. Þar
bættist þeim sonurinn Guðmundur
í búið. „Það er svo skrýtið,“ segir
Ellý Katrín hugsi, „hvernig per-
sónuleg mál manns æxlast. Við
eignuðumst dótturina þegar ég var
á síðasta ári í lögfræðinni og ég
taldi mig hafa lært það þá að það
er tóm vitleysa að blanda saman
barneignum og námi. Svo var ég
ekki fyrr komin í framhaldsnám en
ég varð ófrísk aftur.“
Hún lítur til mín með svo mikla
kímni í svipnum, að það er ljóst að
hún telur þessa „hrösun“ þeirra
hjóna þeim til heilla frekar en hitt.
Enda bætir hún við: „Ég sá svo að
þetta var hárréttur tími til þess að
bæta við barni.“
Í Madison varð Magnús Karl
sérfræðingur í lyflækningum og
Ellý Katrín lauk sinni meistara-
gráðu í lögum. „Ég var alvarlega
að hugsa um doktorinn, en svo
langaði mig líka aftur út á vinnu-
markaðinn og það varð ofan á.
Málið var að finna stað í Banda-
ríkjunum, þar sem ég gæti unnið
að lögfræði og Magnús Karl að
sinni grein. Hann fékk vinnu hjá
bandarísku heilbrigðisstofnuninni;
National Institutes of Health, í út-
borg Washington DC, og ég hóf
langa og stranga leit að atvinnu;
hafði samband við hin og þessi
frjálsu félagasamtök, stofnanir og
fyrirtæki án þess að fá nokkuð að
gera. Þetta var heljarinnar verk-
efni, sem ég vann að jafnt og þétt
samhliða öðru síðasta árið mitt í
Madison.“
Sótti um eftir símaskránni
„Ég hafði fylgzt með starfi Al-
þjóðabankans en þekkti þar engan.
Ég hringdi í þá Íslendinga, sem ég
vissi að höfðu unnið þar, og leitaði
ráða, hvernig ég gæti þokað
starfsumsókn áfram innan þessa
stóra bákns. Það kom lítið konkret
út úr því, þar til ég hitti Hilmar
Hilmarsson, sem var orðinn að-
stoðarmaður Halldórs Ásgríms-
sonar utanríkisráðherra. Hann
ráðlagði mér að kaupa símaskrá
Alþjóðabankans og athuga hvort
ég kannaðist við einhvern í henni.
Mér fannst þetta nú frekar lang-
sótt en gerði það samt, fann
reyndar engan sem ég þekkti, en
fann nafn sem ég kannaðist við;
David Freestone. Ég hafði lesið
margar greinar eftir hann og setti
mig í samband við hann. Hann er
kurteis Breti sem kunni ekki við
að slíta sambandinu þótt ekkert
væri á lausu, heldur sagði mér að
hringja aftur. Og það gerði ég. Ég
hringdi aftur og aftur. Og hann
var alltaf jafn elskulegur. Á end-
anum uppskar ég ráðgjafastarf og
síðar tryggði ég mér fasta stöðu,
reyndar ekki í umhverfismáladeild-
inni, heldur þeirri deild sem sá um
viðskipti við lönd Austur-Evrópu
og Mið-Asíu. Þar starfaði ég sem
lögfræðingur í viðskiptum bankans
við ákveðin lönd og umhverf-
ismálin tengdust oft mínum verk-
efnum.“
– Ertu alltaf svona ákveðin?
Hún lítur á mig og verður hugsi.
„Ég hugsa að ég sé nokkuð
fylgin mér þegar ég veit hvað ég
vill. Ég hef lært það af reynslunni
að það hefst ekki neitt með því að
sitja með hendur í skauti. Maður
Skylda okkar að
skilja eftir græn spor
Rætur hennar eru í
Hvassaleiti 16. Þaðan
lagði hún upp í lögfræði
af ákveðinni félags-
málahugsjón en fór síð-
an út í heim þar sem
umhverfismálin tóku
hug hennar allan. Nú
er Ellý Katrín Guð-
mundsdóttir snúin
heim aftur og nýsetzt í
forstjórastól Umhverf-
isstofnunar.
Morgunblaðið/Sverrir
Skelegg Ellý Katrín Guðmundsdóttir segir að við þurfum að hafa skýra framtíðarsýn sem felst í því að lifa í sátt við sjálfbæra náttúru.