Morgunblaðið - 17.06.2007, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2007 31
ÁRANGUR Á ÖLLUM SVIÐUM
heildræna hugsun; að taka ákvarð-
anir út frá samþættingu þriggja
sjónarmiða; samfélags, efnahags
og umhverfis. Við ákvarðanatöku
þurfum við að leita jafnvægis milli
þessara þriggja sjónarmiða með
það markmið að skila umhverfinu
af okkur með sömu gæðum og við
tókum við. Við megum ekki nýta
landið þannig að við skerðum tæki-
færi komandi kynslóða til að njóta
þess og nýta.
Þessi umræða hefur ekki verið
átakalaus hér á landi og einhvern
veginn gengur illa að tala um þessi
þrjú sjónarmið á sama tungumáli.
Menn nota ólík viðmið við gild-
ismat á þessum þremur þáttum og
enda í flókinni átakaumræðu.“
– Umræðunni um, hvort stóriðja
og náttúrvernd séu andstæður, eða
hvort þær geti farið saman?
„Það fylgir náttúruvernd að við
eigum að stíga varlega til jarðar.
Sérstaklega þegar við nýtum nátt-
úruna með óafturkræfum áhrifum.
Eðlilega viljum við nýta okkar
vistvænu orkugjafa, fallvötnin og
jarðvarmann. Sú nýting kallar oft
á óafturkræf náttúruspjöll. Þess
vegna er mikilvægt að mínu mati
að við vöndum ákvarðanatöku um
það hvort og hvernig við nýtum
orkuna. Í umræðunni um þessi mál
eru menn oft fyrr en varir komnir
ofan í skotgrafir og þá verður lítið
um heildstæða umræðu.
Ríkisstjórnin setur nú fram í
stefnuyfirlýsingu sinni metn-
aðarfull markmið um að Ísland
verði í fararbroddi í umhverf-
ismálum og stefnir að því að ná
víðtækri sátt um verndun verð-
mætra náttúrusvæða. Það er já-
kvætt að þetta skuli sett fram með
þessum hætti. Ég held að við get-
um náð sáttum. Ég vona það. Það
myndi skila okkur svo miklu betur
áleiðis en þetta karp úr skotgröf-
unum.“
Athafnir leysi
orðin af hólmi
Umhverfisstofnun aðstoðar nú
Færeyinga við að koma upp sínum
fyrsta þjóðgarði. Það gleður for-
stjórann sérstaklega að Fær-
eyingar skuli eiga í hlut.
„Mér finnst gaman að því,“ við-
urkennir hún. „Það hefur ekki ein-
asta með starfið að gera heldur
hefur það líka vakið með mér per-
sónulegar hugrenningar. Ég hef
alltaf dáðst að Vestur-Íslend-
ingum, hvernig þeir hafa haldið
tengslunum við íslenzkan uppruna
sinn kynslóð fram af kynslóð. Móð-
ir mín er færeysk. Ég á þar rætur.
Og börnin mín. En þau tala ekki
færeysku. Ég velti því fyrir mér
hvernig megi vekja Færeyinginn
sem ég vona að blundi með þeim.“
– Fyrsti þjóðgarður Færeyinga
– stærsti þjóðgarður Evrópu á Ís-
landi. Hvert er hlutverk Umhverf-
isstofnunar í þjóðgörðum?
„Umhverfisstofnun hefur umsjón
með þjóðgörðum og rekur þar
gestastofur. Vatnajökulsþjóðgarð-
ur er ný ríkisstofnun sem mun lúta
sérstakri stjórn og undir þennan
stóra þjóðgarð munu færast þjóð-
garðar frá Umhverfisstofnun, eins
og Skaftafell og Jökulsárgljúfur.
Þeir þjóðgarðar verða því ekki á
könnu Umhverfisstofnunar, þótt
stofnunin starfi á landsvísu.“
– Er það galli?
„Vatnajökulsþjóðgarður er mjög
metnaðarfullt verkefni, en per-
sónulega tel ég mikilvægt að
mörkuð verði heildstæð stefna um
þjóðgarða á Íslandi þar sem horft
er til framtíðar og lært af reynsl-
unni; bæði því sem vel hefur geng-
ið og hinu, sem miður fór.
Og ekki bara um þjóðgarða. Við
þurfum að móta skýra framtíð-
arstefnu fyrir Ísland allt. Við þurf-
um að koma okkur saman um það
hvernig draumaland okkar lítur út.
Nú er rétti tíminn til að láta at-
hafnir leysa orðin af hólmi.“
– Er þetta þinn draumur í for-
stjórastólnum?
„Þetta er ágætur stóll,“ segir
hún og rúllar sér fram og aftur.
Stoppar svo og horfir ákveðin á
mig. „Ég vil að Umhverfisstofnun
sé framsækin og sterk stofnun,
sem getur lagt mikilvægan skerf
til umræðunnar um umhverfismál.
Hér er mikill mannauður, við þurf-
um að gera þekkinguna sýnilega
og matreiða upplýsingarnar þannig
að þær séu hverjum manni skilj-
anlegar og gagnist í þjóðmála-
umræðunni.
Þetta er nefnilega ekki bara mál
hins opinbera. Við getum öll, hvert
og eitt, lagt okkar af mörkum.
Kolviðarverkefnið sýnir að við get-
um bætt fyrir okkur. Grænu skref-
in hjá Reykjavíkurborg leggja líka
áherzlu á þetta og að vistvænn
lífsstíll er jákvæður og borgar sig.
Landvernd hefur unnið feikigott
starf á sviði vistvæns lífsstíls. Á
heimasíðu þeirra er að finna
ógrynni vistvænna húsráða fyrir
þá sem vilja taka til hjá sér. Við
þurfum að horfa okkur nær, bæði
fólk og fyrirtæki.
Þegar ég kom til landsins, leit-
aði ég að vistvænum bíl en rakst
alls staðar á vegg. Nú keppast
bílaumboðin við að auglýsa grænu
bílana sína. Tækifærin eru alls
staðar. Við þurfum bara að grípa
þau. Og varast að reisa okkur
hurðarás um öxl. Ef við treystum
okkur ekki til að leggja bílnum
daglangt byrjum við bara á því að
labba út í bakarí. Það er hægt að
gera svo margt. Allt telur.“
Svo snýr hún stólnum til að sjá
út um gluggann þar sem snjókorn
dansa í sólstöfum.
„Við þurfum að hafa skýra fram-
tíðarsýn sem felst í því að lifa í
sátt við sjálfbæra náttúru,“ segir
Ellý Katrín Guðmundsdóttir við
sjálfa sig. Og mig. Og umhverfið.
Svo slær hún botninn:
„Við þurfum að hugsa fram á
við, til komandi kynslóða. Við er-
um hér núna og okkur ber að
skilja eftir okkur græn spor.“