Morgunblaðið - 15.06.2008, Page 18

18 SUNNUDAGUR 15. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
B
andaríkjamenn telja sig
nú vera búna að finna
nýjan hönnuð, sem
eigi framtíðina fyrir
sér. Tory Burch hann-
ar föt og fylgihluti og vörur henn-
ar er að finna út um allt. Og á við-
ráðanlegu verði.
Tory Burch hefur hannað litríku
fötin í hillum Old Navy-verslana,
tvílitar peysur með skrautlegum
tölum í J. Crew, perlusaumaðar
mussur í Banana Republic og sand-
ala í Target. Allar eru þessar
verslanir mjög vinsælar í Banda-
ríkjunum og hönnuður sem kemur
vöru sinni þar að er á grænni
grein.
Hönnuðurinn hefur skotist upp á
stjörnuhimininn á leifturhraða.
Sjálf prýðir hún forsíður helstu
tímarita í Bandaríkjunum, er um-
fjöllunarefni í alls konar slúð-
urdálkum og poppstjörnur klæðast
flíkunum hennar, t.d. var Prince í
perlusaumaðri mussu á tónleikum í
Kaliforníu fyrir skömmu.
Tory var óþekkt fyrir fjórum ár-
um, en telst nú einn áhrifamesti
hönnuðurinn í Bandaríkjunum.
Vinsældirnar á hún fyrst og fremst
þeirri staðreynd að þakka, að hún
hannar föt sem venjulegt fólk vill
klæðast. Hún hannar á ungt fólk
og allt upp í miðaldra og öfugt við
marga aðra hönnuði vílar hún ekki
fyrir sér að gera föt á aðra en þá
allra grennstu, þótt ekki fari hún
yfir stærð 14. Henni tekst að ná til
allra. Þeir sem yfirleitt klæðast
dýrum fatnaði kaupa fatnað henn-
ar til hversdagslegs brúks. Þeir
sem yfirleitt halda fastar um budd-
una njóta þess að kaupa fallega
hönnun hennar án þess að þurfa að
greiða jafnmikið fyrir og margir
aðrir hönnuðir fara fram á. Nið-
urstaðan er sala upp á um átta
milljarða króna á ári í Bandaríkj-
unum.
Sérkenni Tory
Aðrir hönnuðir hafa náð að
skapa hönnun, sem einkennir þá
og enga aðra. Allir þekkja til dæm-
is pólóskyrtur Ralphs Laurens. En
þær urðu ekki þekktar á örskömm-
um tíma, heldur hafa unnið sér
sess hægt og bítandi.
Tory Burch hefur sín sérkenni,
sem flestir virðast þekkja nú þeg-
ar, aðeins örfáum árum eftir að
Burch sigrar
Bandaríkin
Los Angeles Times/Rick Loomis
Stíll Bandarískir hönnuðurinn Tory Burch hefur haslað sér völl í tískuheim-
inum á undraskömmum tíma.
I
da Pétursdóttir Björnsson er
fyrsta íslenska konan sem
tók doktorspróf í raun-
greinum, en hennar fag var
plöntulíffræði. Hún varð
fjórða íslenska konan til að ná
doktorsáfanga, en á undan henni
voru þær Björg Þorláksdóttir, Fríða
Sigurðsson og Snót Leifs, sem urðu
doktorar í sálfræði, bókmenntafræði
og bókmenntasögu.
Ida gerir þó ekki mikið úr afreki
sínu og ýjar að því að það sé talsvert
háð tilviljunum að hún náði þessum
áfanga.
Ida fæddist árið 1927 og er því
komin á níræðisaldur. Hún var í
Landakotsskóla sem barn og fór það-
an í Menntaskólann í Reykjavík. Hún
útskrifaðist þaðan árið 1945, rétt eftir
stríðslok.
Á þessum árum var ekki boðið upp
á raungreinar í Háskóla Íslands og
fór hún því til Svíþjóðar í frekara
nám. Íslendingar nutu þess þá, að
þeir þurftu ekki að greiða skólagjöld í
háskólum í Svíþjóð og var það því til-
valinn byrjunarreitur fyrir unga
konu að feta sín fyrstu spor á
menntabrautinni. „Með mér í háskól-
anum í Svíþjóð voru tvær íslenskar
stúlkur. En á árunum eftir stríðið var
erfitt að fara út í nám og því færri en
ella,“ segir Ida.
Eftir að hafa lokið námi í Svíþjóð
fékk hún styrk frá The American-
Scandinavian Foundation (ASF) til
þess að fara í nám í New York. Þegar
hún hafði lokið gráðu frá háskólanum
þar spurði kennarinn hennar hana
hvort hún vildi ekki að læra enn
meira. Ida hafði enga ástæðu til að
svara neitandi og hélt því til Vestur-
Virginíu, þar sem hún sérhæfði sig í
að kanna áhrif ljóss á plöntur og lauk
doktorsgráðu þaðan árið 1956.
Að námi loknu flutti hún til Nýju-
Mexíkó þar sem hún kenndi plöntu-
líffræði. Þar bjó hún í tvö ár og
kynntist verðandi eiginmanni sínum.
Þau fluttu saman til Úganda, þar sem
þau unnu við rannsóknarstörf auk
þess sem þau skrifuðu bæði fyrir vís-
indatímarit.
Á námsárunum kom hún reglulega
til Íslands til að vera með fjölskyldu
og vinum. En svo fækkaði ferðunum
eftir því sem árin liðu. „Eftir andlát
foreldra minna og systur hef ég ekki
haft jafnmikla ástæðu til að sækja
landið heim.“
Ida tók lengi vel þátt í hjálp-
arstarfi. Einn dag í viku mætti hún í
verslun sem góðgerðarsamtökin Save
the Children héldu uppi og ágóðinn
rann óskertur til barnahjálpar. Sjálf
á Ida tvö uppkomin börn með eig-
inmanni sínum.
Ida vill ekki halda því fram að það
hafi einungis verið tilviljun sem réð
því að hún var þetta lengi í námi. „Ég
hef alltaf verið forvitin og dugleg í því
námi sem ég hef haft áhuga á,“ segir
hún. Hún bætir því við að hún standi í
þakkarskuld við foreldra sína, sem
studdu hana í öllu sem hún tók sér
fyrir hendur. gudnyh@mbl.is
„Ég hef alltaf
verið forvitin“
Morgunblaðið/Golli
Kvendoktor Þrjár íslenskar konur höfðu hlotið doktorsgráðu á undan Idu, í
sálfræði, bókmenntafræði og bókmenntasögu.
Í HNOTSKURN
»Faðir Pétur Björnsson,fæddur 1887, skipstjóri á
Gullfossi.
»Móðir Ellen Karna Krist-offersen, fædd 1896,
hjúkrunarfræðingur. Prests-
dóttir frá Jótlandi.
»Systir Esther Pétursdóttir,fædd 1922, röntgen-
fræðingur. Gift Þórhalli
Tryggvasyni, fæddur 1917
»Eiginmaður Jack Talling,vatnalíffræðingur og vís-
indamaður.
»Dóttir Thora Talling, fædd1963, verslunarstjóri.
»Sonur Peter Talling, fædd-ur 1968, PhD í jarðfræði,
kennari og vísindamaður við
Bristol háskóla. Þ
að var mikið grín gert að
okkur í bæjarstjórninni
þegar við lögðum af stað
með umhverfisverkefnið og
við vorum kallaðir grænu glóparnir á
skemmtunum í bænum. En nú er öld-
in önnur; allir vildu Lilju kveðið hafa
og bæjarbúar hafa „alltaf“ verið á
þessari skoðun og það sem mér
finnst skemmtilegast er að íbúarnir
hafa aukið kröfurnar á hendur
bæjarfélaginu um að við stöndum
okkur í umhverfismálunum og minna
okkur á að þetta og hitt megi betur
fara,“ segir Kristinn Jónasson, bæj-
arstjóri Snæfellsbæjar. Sveit-
arfélögin á Snæfellsnesi með Þjóð-
garðinum Snæfellsjökli hafa fyrst
evrópskra sveitarfélaga og fjórðu í
heiminum fengið Green Globe-vottun
fyrir stefnu og framkvæmd í sjálf-
bærri þróun umhverfis- og sam-
félagsmála.
Kristinn segir vonir manna með
vottuninni bundnar við að laða fólk til
Snæfellsness og létta undir með sjáv-
arútveginum í sölustarfinu. „Ég er
handviss um það að þegar fram í
sækir munu allir staðir á Íslandi leita
eftir slíkri vottun. Þetta er eins og
með hótelstjörnurnar sem fólk veltir
fyrir sér þegar það velur gistingu,
vottunin segir að viðkomandi staður
standi undir þeim væntingum sem
ferðamaðurinn gerir. Þetta er því
stór áfangi og skiptir ferðaþjón-
ustuna miklu máli en einnig sjávar-
útveginn sem getur sagt að svæðið
sem hann starfar á sé vottað sem um-
hverfisvænt ferðamannasvæði.“
Kristinn segir að rekja megi málið
aftur til 1998. „Þá komu Gulli og Guð-
rún Bergmann til mín og ræddu við
mig um umhverfismál. Þau náðu að
sannfæra mig um að þau væru fram-
tíðin hjá hverju sveitarfélagi og þau
voru mjög dugleg; m.a. fékk Snæ-
fellsbær fyrst allra sveitarfélaga á
Íslandi viðurkenningu fyrir starf sitt
að Staðardagskrá 21 1998-2000. Þau
vildu sjá málin þróast enn lengra og
Grænu glóparnir unnu
Fyrstur Kristinn Jónasson, bæjarstjóri í Snæfellsbæ, er í fyrsta hópi evr-
ópskum sem fékk Green Globe vottun.