Morgunblaðið - 03.10.2008, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. OKTÓBER 2008 31
skráð í formlegt nám, eða rúmlega
30%. Á síðastliðnu þingi voru sam-
þykkt lög um leikskóla, grunnskóla,
framhaldsskóla, opinbera háskóla
og menntun og ráðningu kennara.
Hinn nýi lagarammi myndar
grunninn að menntastefnu er opnar
óteljandi tækifæri fyrir íslenskt
skólakerfi. Þá verður nýtt frum-
varp um fullorðinsfræðslu lagt fram
á haustþingi og með því má segja
að menntakerfið í heild hafi verið
endurskoðað á tveimur árum.
Margs konar menningar-
starfsemi stendur í blóma og ís-
lenskir listamenn og aðrir andans
menn bera hróður landsins víða.
Mörg glæsileg íþróttaafrek hafa
verið unnin og á sviði fræða og vís-
inda ríkir óbilandi vilji til að sækja
fram og ná í fremstu röð. Það
gladdi mig persónulega mikið þeg-
ar gamall japanskur skólafélagi
minn kom hingað til lands færandi
hendi fyrir fáum vikum þeirra er-
inda að setja á laggirnar mynd-
arlegan sjóð við Háskóla Íslands til
að efla samskipti Íslands og Jap-
ans. Sá rausnarskapur er vitn-
isburður um vináttu og framsýni
sem margt ungt fólk á vonandi eftir
að njóta góðs af um langa framtíð.
Herra forseti.
Mikil vakning hefur orðið á sviði
umhverfismála um heim allan á síð-
ustu árum eftir því sem afleiðingar
loftslagsbreytinga koma betur í
ljós. Íslendingar eru ekki meðal
þeirra þjóða sem stendur mest ógn
af loftslagsbreytingum. Engu að
síður þurfum við að laga okkur að
breyttu náttúrufari og skilyrðum til
lands og sjávar og leggja okkar af
mörkum eins og allar aðrar þjóðir.
Umhverfisráðuneytið og fjár-
málaráðuneytið hafa innleitt um-
hverfissjónarmið við opinber inn-
kaup. Þá hefur verið ákveðið að
breyta skattaumhverfi ökutækja
þannig að hvatt verði til jákvæðra
umhverfisáhrifa. Opinberir aðilar
hafa ákveðið að fjölga vistvænum
farartækjum á sínum snærum og
sýna þannig gott fordæmi. Í iðn-
aðarráðuneytinu er nú unnið að því
í samvinnu við sveitarfélög og olíu-
félög að reistar verði fjölorkustöðv-
ar við hringveginn og þannig ýtt
undir notkun farartækja sem nota
óhefðbundið eldsneyti.
Unnið er að umfangsmiklum
samgönguframkvæmdum um land
allt og aldrei hefur jafnmiklu fé
verið varið til málaflokksins og ráð-
gert er næstu þrjú ár. Verið er að
lyfta grettistaki í útbreiðslu far-
símasambands, senn hefst upp-
bygging á háhraðanetþjónustu á
svæðum þar sem markaðsaðstæður
eru með þeim hætti að einkaaðilar
halda að sér höndum. Lagning á
nýjum sæstreng milli Íslands og
Danmerkur er hafin.
Í iðnaðarráðuneytinu eru orku-
málin í brennidepli, enda hefur
áhugi erlendra fjárfesta á margs
konar orkufrekum iðnaði farið vax-
andi. Skattaumhverfi fyrirtækja
hér á landi er hagstætt, auk þess
sem fyrirtæki vilja í vaxandi mæli
nýta raforku frá endurnýjanlegum
orkulindum. Ríkisstjórnin hefur
verið sökuð um að einblína á áliðn-
að sem stórnotanda raforku í stað
þess að ýta undir uppbyggingu
annars konar orkufrekrar starf-
semi. Það er ekki rétt. Á Akureyri
er að rísa álþynnuverksmiðja, senn
verður hafist handa við uppbygg-
ingu gagnavers í Reykjanesbæ og
tvö sólarkísilfyrirtæki hafa sýnt
áhuga á að hefja starfsemi hér á
landi. Allt eru þetta dæmi um orku-
freka starfsemi sem sækist mjög
eftir „grænni“ raforku.
Styrkur sjávarútvegsins hefur
komið glöggt í ljós með hæfni sjáv-
arútvegsfyrirtækja til að laga sig
að þriðjungs niðurskurði á þorsk-
veiðiheimildum á síðasta fisk-
veiðiári. Hærra afurðaverð erlendis
og gengislækkun krónunnar hafa
vissulega auðveldað þessa aðlögun.
Þrátt fyrir það og ýmsar mótvæg-
isaðgerðir ríkisstjórnarinnar er
ljóst að þessi aflasamdráttur reyn-
ist sjávarbyggðum og þeim sem
starfa í atvinnugreininni erfiður.
Það er höfuðmál að hvika ekki frá
markaðri fiskveiðistefnu því aðeins
þannig mun okkur takast að
styrkja þorskstofninn svo unnt
verði á næstu árum að auka afla-
heimildir á ný.
Innleiðing nýrrar matvælalög-
gjafar Evrópusambandsins er mik-
ilvæg ef við ætlum að halda stöðu
okkar á innri markaði sambandsins
fyrir sjávarafurðir og jafnframt að
styrkja möguleika til að flytja út
landbúnaðarafurðir. Frumvarp
þess efnis verður endurflutt með
nokkrum breytingum nú í haust.
Breytingarnar miða allar að því að
treysta heimildir okkar til að
tryggja heilnæmi afurða og að gera
eftirlitskerfið ekki þyngra en nauð-
synlegt er. Það er og verður stefna
ríkisstjórnarinnar að standa vörð
um öflugan landbúnað og mat-
vælaframleiðslu í landinu og nýta
þau sóknarfæri sem fást með sam-
ræmdri matvælalöggjöf.
Herra forseti, góðir áheyrendur.
Við megum ekki láta hugfallast í
umrótinu nú því að framtíðarhorfur
íslensku þjóðarinnar eru bjartar.
Ég er sannfærður um að ef við
höldum ótrauð áfram á þeirri braut
sem mörkuð hefur verið á síðustu
árum muni okkur áfram farnast vel
og við skara fram úr í samfélagi
þjóðanna. Ég nefni fimm atriði:
 Þjóðin býr að auðlindum sem
sífellt verða verðmætari í heimi þar
sem ásókn í matvæli og orku eykst
ár frá ári. Fiskimiðin okkar, jarð-
varminn, fallorkan í jökulvötn-
unum, hreina lindarvatnið, ægifög-
ur náttúra og víðerni eru
náttúruauðlindir sem aðrar þjóðir
öfunda okkur af. Það á að vera okk-
ur keppikefli að nýta þessar auð-
lindir á sjálfbæran hátt eftir því
sem hægt er.
 Með markvissum skattalækk-
unum á einstaklinga og fyrirtæki
hefur verið ýtt undir frumkvæði og
þor sem hefur leitt til stórkostlegra
framfara á flestöllum sviðum ís-
lensks þjóðfélags.
 Hið opinbera hefur dregið sig
út úr margs konar atvinnurekstri
sem hefur aukið svigrúm einka-
framtaksins til hagsbóta fyrir heild-
ina.
 Þjóðin er samstiga um að hér á
landi eigi að vera öflugt velferð-
arkerfi sem styður við einstak-
lingana þegar á bjátar.
 Þjóðin sjálf er þó mesta auð-
lindin. Eiginleikar hennar hafa skil-
að okkur í fremstu röð. Og með sí-
vaxandi menntun mun þjóðin geta
áorkað enn meiru.
Herra forseti, góðir Íslendingar.
Langbrýnasta verkefni næstu
mánaða er að ná verðbólgunni nið-
ur. Hún er sá skaðvaldur sem mest-
um búsifjum veldur á heimilum al-
mennings og í rekstri fyrirtækja.
Um leið og árangur næst í þeirri
baráttu munu vextir lækka. Og með
auknu jafnvægi í þjóðarbúskapnum
mun gengi íslensku krónunnar
styrkjast á ný, enda alltof lágt um
þessar mundir að mati flestra.
Þjóðin veit að í aldanna rás hefur
það ævinlega orðið okkur Íslend-
ingum til hjálpar þegar bjátað hef-
ur á að æðrast ekki, heldur bíta á
jaxlinn og seiglast áfram. Við höf-
um lært af langri búsetu í harðbýlu
landi að orðskrúð og innantómar
upp-hrópanir færa ekki björg í bú.
Við viljum að verkin tali. Og þannig
munum við sigrast á yfirstandandi
erfiðleikum. Við þurfum öll að
leggjast á eitt, beita margs konar
úrræðum og það mun taka tíma –
en að lokum munum við sem þjóð
og sem einstaklingar á þessu landi
sem er okkur svo kært standa af
okkur fárviðrið og hefja nýja sókn á
öllum sviðum.
Góðar stundir!
vægis á ný EF FLEIRI bankar en Glitnir lenda í vandræðum, á þáað ríkisvæða þá hvern á fætur öðrum? Ætlar ríkið aðviðhalda ofurlaunakerfinu í nýja ríkisbankanum? Að
þessu spurði Guðjón Arnar Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, í umræðum um stefnuræðu for-
sætisráðherra á Alþingi í gær. „Sjálfstæðisflokkur og
Samfylking rjúka til um eina helgi, þar sem ákveðið er –
óvíst á hvaða stöðum – að neyðarlausnin sé að kaupa
banka án þess að heimild Alþingis liggi fyrir, svo fjár-
málaþjónusta Íslands kollsigli ekki,“ sagði Guðjón.
Ósvífinn blekkingaleikur
Hann sakaði stjórnvöld um að hafa stundað „ósvífinn blekkingaleik“ til
að villa um fyrir almenningi. Því hefði verið haldið á lofti að hér væri allt
svo bjart og engar áhyggjur þyrfti að hafa. Nú væri atvinnuleysi hins veg-
ar að aukast, verðbólga í hæstu hæðum, gjaldmiðillinn hruninn og hag-
vöxtur neikvæður. „Þúsundir heimila í landinu ramba á barmi gjaldþrots.
Venjulegir, heiðarlegir Íslendingar horfa fram á efnahagslegt hrun með
tilheyrandi persónulegum harmleikjum,“ sagði Guðjón og kallaði eftir
samráði þingmanna, verkalýðshreyfingar og atvinnurekenda og áréttaði
einnig að endurskoða þyrfti kvótakerfið.
Heimili á barmi gjaldþrots
og bankar ríkisvæddir
Guðjón A.
Kristjánsson
VOFA kapítalismans gengur ljósum logum um hinn kap-
ítalíska heim og nýfrjálshyggjuhugmyndafræðin skríður
undir pilsfald hins opinbera. Þetta sagði Steingrímur J.
Sigfússon, formaður Vinstri grænna, í umræðum um
stefnuræðu forsætisráðherra á Alþingi í gær. „Nýfrjáls-
hyggjubyltingin er að éta börnin sín, enda hefur Hannes
Hólmsteinn ekki skrifað blaðagrein í margar vikur,“
bætti hann við og átaldi stjórnvöld fyrir að hafa með
einkavæðingu og blindri trú á markaðinn lagt leikvöll-
inn fyrir „útrásar- og bankastrákana“ sem hafi skuldsett
íslenska þjóðarbúið.
Steingrímur sagði hægrimenn oft tala sem þeir einir
kynnu að fara með peninga. Hins vegar hefðu það ekki verið vinstristjórnir
sem gerðu Ísland að skuldugasta hagkerfi meðal þróaðra þjóða. „Það eru
ekki sósíalistar, græningjar, anarkistar, marxistar eða reynslulausir ung-
lingar sem hér hafa vélað um. Nei, það eru Davíð Oddsson, Jón Baldvin
Hannibalsson, Halldór Ásgrímsson, Geir H. Haarde og nú upp á síðkastið
með honum Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sem bera hér pólitíska ábyrgð,“
sagði Steingrímur en hvatti einnig til þess að vopnin yrðu slíðruð og sam-
einast um að vinna á vandanum. Læsa ætti forystumenn stjórnmála, fjár-
málalífs, verkalýðsfélaga og atvinnurekenda inni þar til samkomulag hefði
náðst um hvernig unnið yrði úr yfirstandandi erfiðleikum.
Nýfrjálshyggjan undir
pilsfald hins opinbera
Steingrímur J.
Sigfússon
„ATBURÐIR síðustu daga kalla á endurskoðun á leik-
reglum fjármálakerfisins,“ sagði Jóhanna Sigurð-
arsdóttir félagsmálaráðherra í umræðum um stefnu-
ræðu forsætisráðherra á Alþingi í gær og nefndi
sérstaklega krosseignatengsl, eignarhald fjármálastofn-
ana í óskyldum rekstri og réttmæti kaupréttarsamninga
og ofurlauna í fjármálageiranum. „Útrás fjármálafyr-
irtækja virðist hafa einkennst meira af kappi en forsjá
og kaupréttarsamningar hafa vafalaust átt sinn þátt í
því að gera stjórnendur of áhættusækna. Græðgin réð
því miður för og með ofurkjörunum slitu menn sig úr
siðferðilegu sambandi við þjóðina. Af því verða þeir að
læra,“ sagði Jóhanna og kallaði eftir því að fjármálastofnanir kæmu sterkt
inn í þann björgunarleiðangur sem framundan væri til að bjarga heimilum
og fyrirtækjum. Það ætti ekki aðeins að snúa að bönkunum heldur fyrst og
fremst að fólkinu í landinu.
Jóhanna lagði líka áherslu á að vaxtalækkunarferlið yrði að hefjast og
berjast þyrfti fyrir hag þeirra sem höllustum fæti standa. „Þar duga hvorki
kreddur frjálshyggjunnar né ríkiskapítalismi Sovétríkjanna sálugu. Þar
dugar best að nýta markaðskerfið í þágu almannahagsmuna en ekki sér-
hagsmuna og standa vörð um öflugt velferðarkerfi,“ sagði Jóhanna.
Þarf að endurskoða leik-
reglur fjármálakerfisins
Jóhanna
Sigurðardóttir
STEFNURÆÐA forsætisráðherra var stefnulaus að
mati Guðna Ágústssonar, formanns Framsóknarflokks,
og í umræðum á Alþingi í gærkvöld sagði hann enga að-
gerðaáætlun hafa verið setta fram. Guðni sagði marga
hafa varað við því að hér á landi stefndi í fjármála-
kreppu. „Hæstvirtur forsætisráðherra brosti þá í sak-
leysi sínu og sagði að allt myndi fara á besta veg. Botn-
inum er náð, sagði hann á þorra. Reyndist hann
spámaður?“ spurði Guðni og lagði áherslu á að verja
þyrfti krónuna og skapa jafnvægi og stöðugleika. „Evra
og gjaldmiðilssamstarf er svo ákvörðun síðar. Brýnast af
öllu er að keyra stýrivextina úr 15,5% í 5% fyrir jól.“
Úrræðalaus forsætisráðherra – Samfylkingin hætt störfum
Guðni sagði sárt að horfa upp á forsætisráðherra úrræðalausan og
stefnulausan í alvarlegasta „efnahagsróti Íslendinga fyrr og síðar“. Sam-
fylkingin væri hætt störfum. Hvatti Guðni til þess að strax yrði skipaður
hópur sérfræðinga til að vinna með stjórnmálamönnum. Verkalýðshreyf-
ingin, atvinnurekendur, fjármálafyrirtæki og stjórnmálamenn yrðu kölluð
að einu borði. „Vaknið, stjórnarliðar, samviska ykkar má ekki sofa við
þessar aðstæður,“ sagði Guðni, kallaði eftir endurskoðun peningastefn-
unnar og lýsti yfir efasemdum um hversu lítið væri veitt af þorski.
Stefnulaus stefnuræða
sem boðaði engin úrræði
Guðni Ágústsson
Blog.is
Einar Sveinn Ragnarsson | 2. október
Ekki nýjar fréttir
Þetta eru svo sem ekki
nýjar fréttir eða ófyr-
irsjáanlegar. Krónan búin
að vera í frjálsu falli og
fjárstofnanir erlendis
búnar að loka á viðskipti
með íslensku krónuna.
Það eina sem við getum vonast eftir
núna er að stjórnin finni leið til að rétta
okkur við sem fyrst, ekki að ég sjái það
gerast í nánustu framtíð.
Hvort sem það heitir evra, dollari,
svissneskur franki, norsk króna eða fast
gengi á íslensku krónuna þá þurfum við
að fara að fá að sjá hvert við stefnum og
hvort að það verði […]
Meira: sveinki.blog.is
Snorri í Betel | 2. október
Stefnir í harðan vetur
Allt stefnir í harðan vetur.
Fjármálin, atvinnan, versl-
un og verldin. Okkur er
sagt að góðærið sé liðið
en það kemur okkur ekki
algerlega á óvart. Und-
anfarin ár hafa hjáróma
raddir bent á þessa hættu en þær voru
reyndar ekki í takt við tíðarandann og
því var ekki gaumgæft af „neikvæðu“
orðagjálfri úrtölumanna.
En mátti ekki vita að menn tóku veru-
lega áhættu? Fjármál hafa nefnilega í
gegnum aldir haft þennan svip og eðli að
peningarnir koma og fara- jafnvel fyrir
lítið. Ég fékk einu sinni gefins kaffikönnu
með þessari áletrun: „They say that mo-
ney talks! Mine say good by!“.
Snorribetel.blog.is
Frelsisson | 2. október
Skelfilegt
Þetta ástand er auðvitað
skelfilegt fyrir heimilin og
fyrirtækin í landinu. Hús-
in sum hver, bílarnir hjá stórum hluta
landsmanna og nauðsynjavörur hækka
og hækka … fyrirtækin fá ekki lán nema
á okurvöxtum og gjaldþrot blasa við
hundruðum ef ekki þúsundum í þjóð-
félaginu ef ekkert verður að gert. Nú
þurfa menn að grípa til róttækra að-
gerða til að styrkja krónuna. Flotgengi
hennar er að drepa þessa þjóð. Ef ég var
eitt sinn andvígur ESB og því batteríi öllu
saman, þá hlýtur maður nema geðveikur
sé að vera orðinn hlynntur því með þeim
ókostum sem því fylgir í dag [...]
Meira: frelsisson.blog.is
Sveinn hinn Ungi | 2. október
Lokuðu augunum
Geir segir að „efnahagsástand hefði á
afar skömmum tíma
breyst til hins verra.„
Maðurinn virðist ekkert
fylgjast með. Blikur hafa
verið á lofti í áraraðir.
Stjórnvöld og bankarnir
kjöftuðu upp „góðærið“
og lokuðu augunum fyrir aðvör-
unarljósum sem blikkuðu út um allt.
Skuldasöfnunin hefur verið ógurleg.
Skuldir heimillanna fimmfölduðust á
nokkrum árum. [...] í 1.000 milljarða.
Meira: svennip.blog.is.
Dunni | 2. október
Beið spennt
Öll þjóðin, [...] beið spennt eftir stefnu-
ræðu forsætisráðherra. Ég
og sjálfsagt flestir aðrir
áttum von á að forsætis-
ráðherra gerði þjóðinni
grein fyrir til hvaða úr-
ræða stjórnin ætlaði að
grípa til að sigla þjóð-
arskútunni út úr „þeim miklu erfiðleikum“
sem við höfum ratað í.Í stað „stefnu-
ræðu“ flutti Geir […]endursögn úr frétt-
um […] og endurtók að stjórnin hefði
styrka hönd í efnahagsmálunum. Þar fyrir
utan tíundaði hann þau frumvörp sem
stjórnin fékk samþykkt á síðasta þingi í
mennta-, félags- og sjávarútvegsmálum.
Hann sagði að þau frumvörp tryggðu okk-
ur dásemdartíma í framtíðinni. En það
kom ekki eitt orð um hvernig hann ætlaði
að fjármagna góðu árin [...]
Meira: dunni.blog.is