Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1999, Blaðsíða 40

Dómur Hæstaréttar í málum vegna viðskipta með
tonn á móti tonni
Verðmæti aflamarks
ekki til hlutaskipta
Haestiréttur kvað upp
dóma í júní í tveimur
málum þar sem ágrein-
ingur hafði risið milli
sjómanna og útgerða
um hvaða verð ætti að
miða við í hlutaskiptum
áhafnar þegar útgerð og
fiskkaupandi gerðu með
sér samning um tonn á
móti tonni. Sjómenn-
irnir höfðu sigur í hér-
aðsdómi en útgerðirnar áfrýjuðu til Hæsta-
réttar sem breytti dómum undirréttar. I
Hæstarétti voru mörg ný skjöl lögð fram. f
báðum tilvikum taldi Hæstiréttur að veiði-
heimildir hefðu ekki verið útgerðunum til
frjálsrar ráðstöfúnar. Því ætti að miða hluta-
skiptin við meðalverð sem úrskurðarnefnd
sjómanna og útvegsmanna gaf út, enda ekki
verið sýnt fram á að unnt hefði verið að fá
hærra verð fyrir aflann. Hér á eftir verður
greint frá efnisatriðum annars málsins eins og
þau koma fram í dómsskjölum, en bæði mál-
in snerust um sama grundvallaratriðið.
Albert Hansson var háseti á
Hafsúlu HF-77 frá 11. september 1996 til
20. mars 1997. Utgerðarfélagið Lómur í
Hafnarfirði gerði skipið út til þorskveiða og
lagði aflann upp hjá fiskverkun Sæunnar Ax-
els ehf. Fyrir hver fjögur tonn af þorski af
slægðum þorski sem Lómur Iagði til fiskverk-
unar Sæunnar fékk hann
þrjú tonn af aflamarki
miðað við slægðan þorsk,
auk peningagreiðslu. Var
því um svokölluð „tonn á
móti tonni“ viðskipd að
ræða. Lómur miðaði
uppgjör sitt við Albert
aðeins við peninga-
greiðslurnar en tók ekk-
ert tillit til aflamarksins.
Taldi Albert að Lómur
hefði greitt sér lægri aflahlut en honum bar
samkvæmt lögum og kjarasamningum og vís-
aði í því sambandi til dóms Hæstaréttar frá
15. febrúar 1996 og dóms Félagsdóms 5.
mars 1997. Með þeim Hæstaréttardómi var
dæmt um það, að kostnaður af kaupum á
aflamarki teldist til útgerðarkostnaðar, sem ó-
heimilt væri að láta skipverja taka þátt í. Al-
bert taldi að miða bæri hlutaskiptin við mark-
aðsverð móttekins aflamarks til viðbótar við
þá peningagreiðslu sem útgerðin fékk.
Verðmæti aflamarks 54 milljónir
Við reltstur málsins Iagði Albert Hansson
fram sundurliðaðar stefnukröfur þar sem
fram kemur að verðmæti aflamarksins sem
Lómur fékk sem greiðslu meðan Aibert var á
Hafsúlunni hafi numið samtals rúmum 54
milljónum króna. Hásetahlutur af þeirri upp-
hæð sé 1.429.088 krónur auk orlofs eða sam-
tals 1.574.426 krónur og var þess krafist að
Lómur greiddi þá upphæð. Málsóknin Al-
berts byggði á því að við uppgjör aflahlutar
hafi Lómur lagt rangt aflaverðmæti til grund-
vallar við ákvörðun skiptaverðmætis og
þannig dregið stóran hluta aflaverðmætis
undan hlutaskiptum.
í málflutningi lögmanns Lóms sagði með-
al annars að í tonni á móti tonni viðskiptum
Skoðun og viðgerðir
gúmmíbáta
Einnig skoðun og viðgerð bjargbúninga
Gúmmíbátaþjónustan
Eyjaslóð 9, Örfirisey sími 551; 4010 Fax: 562 4010
40
Sjómannablaðið Víkingur
J