Náttúrufræðingurinn - 2005, Blaðsíða 58

Náttúrufræðingurinn
Tilraunin heppnaðist og tókst að
framleiða nokkuð af algínati. Ein-
ungis var þó um tilraunavinnslu að
ræða og ekkert varð úr framleiðslu í
það sinn. Víða á grunnsævi við
Færeyjar er þéttur skógur af stórþara
og klóþang er algengt í fjöru og eru
möguleikar til algínatvinnslu í
einhverjum mæli því líklega fyrir
hendi.
Eins og sagði hér að ofan hefur
notkun áburðarþara á kornakra
sennilega verið verðmætustu nytjar
af þörungum í Færeyjum. Hér við
land voru þörungar hins vegar
hafðir til matar og voru það lang-
mikilvægustu notin.35 Notkun þara
sem áburðar á komakra gæti þó hafa
verið víðtæk hér á landi líka. Lúðvík
Kristjánsson35 taldi til dæmis að
aðgangur að þarareka hefði verið
forsenda komræktar á íslandi. Því til
stuðnings nefnir hann að örnefni
sem benda til komræktar (t.d. Garð-
, Akur-) er flest að finna þar sem
búast má við nokkrum þarareka.
Að lokum má geta þess að all-
margar tegundir þömnga sem lifa í
18. mynd. Fjörugrös (Chondrus crisp-
us) eru algeng neðan til í fjöru og á
grunnsævi við Færeyjar. Fjörugrös voru
notuð til grautagerðar á fslandi fyrr á
tímum. í mörgum löndum við Norður-
Atlantshaf er hleypiefnið „carrageenan"
unnið tír fjörugrösum og notað í mat-
vælaiðnaði. Kvarðinn er 2 cm. Teikning:
Astrid Andreasen.
Færeyjum hafa verið nýttar eða eru
nýttar annars staðar í Norður-
Atlantshafi. Af algengum tegundum
má til dæmis nefna purpurahimnu
og beltisþara sem nýttar eru til
matar. Ymsar af þeim þang- og þara-
tegundum sem vaxa í Færeyjum eru
nýttar annars staðar sem áburður og
sem bætiefni í skepnufóður og úr
fjörugrösum og sjóarkræðu eru
unnin hleypiefni sem notuð eru í
matvælaframleiðslu (18. mynd).
íslensk nöfn og fræðiheiti tegunda sem getið er í texta undir íslensku heiti
Grænþörungar
Brimskúfur (Acrosiplionia arcta)
Maríusvunta (Ulva lactuca)
Slavak (Entcromorpha intestinalis)
Steinskúfur (Cladophora rupestris)
Brúnþörungar
Beltisþari (Laminaria saccharina)
Bóluþang (Fucus vesiculosus)
Brimþang (Fucus distichus f. anceps)
Dvergþang (Pclvetia canaliculata)
Eyjaþari (Laminaria facroensis)
Hrossaþari (Laminaria digitata)
Klappaþang (Fucus spiralis)
Klóþang (Ascophyllum nodosum)
Marinkjarni (Alaria esculcnta)
Reimaþang (Himanthalia elongata)
Sagþang (Fucus serratus)
Skollagras (Chordaria flagelliformis)
Skúfþang (Fucus distichus)
Stórþari (Laminaria hypcrborea)
Rauðþörungar
Blóðblaðka (Dilsea carnosa)
Brimkló (Ceramium nodulosum)
Djúpbúi (Lomentaria clavellosa)
Dreyrafjöður (Delcsseria sanguinea)
Fiðurþari (Ptilota gunneri)
Fjörugrös (Chondrus crispus)
Kambgrös (Callophyllis cristata)
Kólgugrös (Devaleraea ramentacea)
Kóralþang (Corallina officinalis)
Liðkólfur (Lomentaria articulata)
Purpurahimna (Porphyra umbilicalis)
Rauðló (Iihodochorton purpureum)
Ránarkambur (Plocamium cartilagineum)
Sjóarkræða (Mastocarpus stcllatus)
Skarðafjöður (Phycodrys rubens)
Söl (Palmaria palmata)
Unnarfaldur (Membranoptera alata)
Þangskegg (Polysiphonia lanosa)
Þunnaskegg (Polysiphonia stricta)
Dýr
Mararhetta (Patella vulgata)
Mardugga (Gibbula cincraria)
Skollakoppur (Strongylocentrotus
droebachiensis)
Þangdoppa (Littorina obtusata)
Þarahetta (Ansates pellucida)
Þarastrútur (Lacuna vincta)
56