Náttúrufræðingurinn - 2005, Qupperneq 62

N áttúru fræðingurinn
5. mynd. Rauðglóandi hraun drýpur fram af klettasnös niður í brimöldu við strönd
Surtseyjar. - The redhot flowing lava drop into the foaming sea-surge on the Surtsey
shore. Ljósmynd/Photo: Hjálmar R. Bárðarson.
var að nokkurt hraunrennsli var þá
til sjávar úr gígum í Surtsey.
Það tók nokkurn tíma að ferja
hópinn hl Surtseyjar og til viðbótar
fíutti þyrlan sjónvarpsmann ásamt
upptökubúnaði og tvo tæknimenn,
sem tóku viðtal við dr. Sigurð
Þórarinsson jarðfræðing. Þetta tók
allt töluverðan tíma og dagsbirtan
stutt á þessum tíma árs. Þyrlan varð
því að fara af stað til Reykjavíkur
með sjónvarpsmennina og búnað
þeirra í birtu. Ætlun Þorbjöms hafði
verið að þyrlan flytti sjódæluna frá
Pálsbæ að þeim stað á Surtsey þar
sem hraunlækur rann til sjávar, en
svo gat ekki orðið þar eð nú var
dagur að kvöldi kominn. Það var
því ekki um annað að ræða en að
reyna að bera dæluna og búnað
hennar að þessum hraunlæk. Um
kvöldið var þessi gönguferð undir-
búin. Dælan var bundin á miðju
tveggja spíra úr harðfiskhjöllum,
sem rekið hafði í Surtsey, og tveir
menn báru spírurnar á öxlum sér,
annar að framan og hinn að aftan.
Álíka búnaður var útbúinn til að
bera brunaslöngurnar. En nú var
komið myrkur og ekki var leið að
leggja af stað í fyrirætlaða göngu-
ferð fyrr en næsta dag. Var því
haldið í Pálsbæ, þar matast og síðan
lagst til svefns í svefnpokum.
Eldsnemma næsta dags, 8. janúar
1967, var matast og síðan lagt af stað
í þessa gönguferð með þungar byrð-
ar á öxlum. Gönguleiðin var á mjórri
sandströnd neðan við nýrunnið úfið
hraun úr ágústgígunum. Sjávar-
öldurnar skoluðu sandræmuna sí-
fellt upp að hraunröndinni, þannig
að aðeins var hægt að ganga nokkur
skref í einu meðan aldan var á leið
niður að sjávarmáli, og síðan varð
að standa kyrr meðan aldan brotn-
aði uppi við hraunbrúnina. Þetta
reyndist sein og erfið ganga, en ekki
var viðlit að bera þessar þungu
byrðar uppi á úfnu hrauninu. Loks
ákváðum við að fara upp á hraun-
brúnina til hvíldar og ráða ráðum
okkar. Niðurstaðan varð sú að mér
var falið að ganga til baka í Pálsbæ
og ná þar talstöðvarsambandi við
varðskipið Albert sem lá fyrir utan
Surtsey. Skyldi farið fram á að fá tvo
60