Náttúrufræðingurinn - 2001, Blaðsíða 44

Um GRÓÐURA THUGANIR
Þær [plönturnar] verða smátt og smátt bestu kunningjar hans, sem hann hefur hina
mestu ánægju af að umgangast daglega, athuga og virða fyrir sjer. Hann verður
himinglaður í hvert skifti er hann finnur nýja plöntu, sem hann hefir ekki sjeð áður. Það
er eins og nýr vinur hafi bæst í kunningjahópinn. Þegar vorar, bíður hann með óþreyju
eftir fyrstu vorblómunum. Hann bregður sjer daglega í frístundum sínum út í móinn
fyrir utan túnið, og upp á melinn upp undan bænum, og hefur vakandi auga á því, hve
blómknapparnir á krækilynginu tútna út með degi hverjum, og hversu vetrarblóm-
knapparnir þokast út úr blaðreifum sínum betur og betur. Svo einn morgun, þegar hann
finnur fyrsta vorylinn í golunni, sem þýtur létt yfir mel og mó, og snertir þýðlega hvem
blómknapp og brum, veit hann, að þau muni ekki þola morgunkoss dagmálasólarinnar.
Honum verður reikað upp fyrir túnið. Þar sjer hann litlu dumbrauðu krækilyngsblómin
opnast hvert af öðru og teygja frjóknappana fagurrauða út í ljósið og blæinn.
Flóra Islands 1901. Inngangur.
Helga Jónsson og Ólaf Davíðsson. Enn
fremur skrifaði Stefán í danskt vísindarit
þrjár ritgerðir á árunum 1890-1896 og
nefndust þær „Fra Islands Vœkstrige“.
Stefán var alinn upp í sveit og bjó lengi
rausnarbúi sjálfur. Því lét hann mjög til sín
taka framfaramál landbúnaðarins og taldi að
þar eins og á öðrum sviðum þjóðlífsins
byggðust framfarirnar á þekkingu. Sem
grasafræðingur og framfarasinnaður bú-
höldur hóf hann rannsóknir á fóðurgildi
nytjaplantna og sendi sýni út til Svíþjóðar til
efnagreininga. Hann skrifaði svo fjórar
greinar um niðurstöðurnar í Búnaðarritið á
árunum 1902-1910 undir heitinu íslenskar
fóður- og beitijurtir. Eru þetta fyrstu
rannsóknir á fóðurgildi íslenskra jurta og
liðu margir áratugir uns slíkar rannsóknir
hófust aftur. Fleiri ritgerðir um búskaparefni
birti hann í ýmsum tímaritum, svo sem
greinar um kartöflurækt í Búnaðarritinu.
Hann hafði brennandi áhuga á að fræða og
mennta almenning. Auk rannsóknastarfa og
kennslu rak Stefán fyrirmyndarbúskap á
Möðruvöllum og hafði sumar nágranna-
jarðir einnig undir. Hann tók mikinn þátt í
félagsmálastarfi bæði í sveit sinni og á
landsvísu. Hann var oddviti sveitarfé-
lagsins, sparisjóðsformaður, sýslunefndar-
maður og amtsráðsmaður, búnaðarþings-
fulltrúi, formaður Framfarafélags Arnarnes-
hrepps og hafði forgöngu um stofnun naut-
griparæktarfélags og rjómabús í heima-
byggðinni. Hann var frumkvöðull að stofn-
un Hins íslenska náttúrufræðifélags og má
telja hann öðrum fremur föður Náttúru-
gripasafnsins. Hann var einn af þremur
frumkvöðlum að stofnun Ræktunarfélags
Norðurlands árið 1903 og lengi formaður.
Árið 1900 var hann kjörinn á þing fyrir
Um STOFNUN NÁTTÚRUFRÆÐIFÉLAGS OG NÁTTÚRUGRIPASAFNS
í lok Kennarafjelagsfundarins á fimmtudaginn var hreifði jeg því, livílík nauðsyn bæri
til, að opinbert náttúrugripasafn komist á fót hjer í bænum, og bar það undir
fjelagsmenn, hvort ekki væri reynandi, að fá menn hjer í fjelag með þeim tilgangi, að
stofna og styðja slíkt safn. Þetta fjekk hinar bestu undirtektir meðal fjelagsntanna
þeirra, er viðstaddir voru, og gefur það mjer von um, að fleiri muni verða því sinnandi
... Sem sagt, hjer er vísirinn til og besta ráðið til að hlúa að honum, tel jeg það, að
stofnað yrði fjelag með þeim tilgangi að koma upp almennu náttúrugripasafni hjer í
Reykjavík, er sje eign landsins.
Þjóðólfur 1889, Náttúrugripasafn.
122