Náttúrufræðingurinn - 2001, Blaðsíða 53

lofa mun meistara sinn um
ókomin ár.
Eftir að Flóra kom út fækkaði
verulega þeim stundum sem
Stefán varði til grasafræði-
rannsókna. Olli þar hvort tveggja,
heilsubrestur hans og að hugur
hans snerist nú mjög að öðru, þ.e.
stjómmálum. „Landsmálaþref eða
pólitík og botanik eiga ekki
samleið, eða svo reyndist mjer,
önnurhvor sú hefðarmey varð að
víkja, og illu heilli varð hin gamla
ástmey mín, botanikin, fyrir því,“
segir hann sjálfur í smágrein,
Flóruaukum 1919, þar sem hann
safnaði saman á einn stað hinum
helstu nýjungum í flóru íslands
síðan Flóra kom út.
A rannsóknaferðum sínum
hafði Stefán jafnframt athugað og
leitað sér upplýsinga um búnota-
gildi plantnanna, alls staðar þar
sem hann gat komið því við, og
sjást þess nokkur merki í Flóru.
Árin 1902 og 1904 ritar hann svo
ásamt H.G. Söderbaum prófessor
tvær greinar á sænsku um þessar
rannsóknir. Söderbaum ritaði þar
um efnasamsetningu plantnanna, 3- mynd- Stefánssól (Papaver radicatum Rottb.
sem hann hafði efnagreint, og ‘s'v/).stefansonii A. Löve), undirtegund með fölbleikum
Stefán um vaxtarlag þeirra, lifnað- blómum af melasól (Papaver radicatum Rottb.), heitin
arhætti og búnotagildi. Þessar efdr Stefáni Stefánssyni. Stefánssól er sjaldgœf hér á
greinar þýddi Stefán svo og birti í landi °8 einungis fundin á Vestfjörðum. Hún er
Búnaðarritinu. Við þessar rann- cdfriðuð. Myndina tók Eyþór Einarsson í Selárdal,
sóknir kom í ljós að íslenskt gras Arnarfirði, 19. júlt 1990.
mnihélt meira af steinefnum og auð-
meltanlegum næringarefnum en sænskt gras.
■ plönturnar
Enn vantaði tilfinnanlega handhæga,
mlenska kennslubók í grasafræði handa
íslenskum æskulýð. Úr því bætti Stefán
emnig. Hann samdi Plönturnar sem kom út
árið 1913. Sú bók var sniðin eftir og að
verulegu leyti þýðing á danskri kennslubók
eftir E. Warming, hinn gamla kennara
Stefáns. Seinni hlutinn, um niðurskipun
plönturíkisins og gróðurlendi íslands, var
þó að mestu leyti frumsaminn. Plöntunum
var mjög vel tekið, eins og Flóru, enda var
framsetningin jafnskýr og rnálið jafnlipurt.
Fræðiorðin úr Flóru voru hér flest komin, en
nokkrum hafði hann þó breytt. Fjöldamörg
ný fræðiorð voru í Plöntunum og gerð af
sömu smekkvísi og vandvirkni og hin fyrri;
flest svo íslensk í anda og vel valin að maður
rekur sig varla á þau og rennir þeirn niður
viðstöðulaust eins og fornu góðmeti úr
Eddu, eins og einn aðdáandinn, Steingrímur
Matthíasson læknir sagði í ritdómi.
131