Náttúrufræðingurinn - 1980, Blaðsíða 15

byggingaframkvæmdum á þessu
svæði.
2. Blátt svœði. Þar eru líkur á flóði með
þrýstiáraun undir 3 t/m2 á 30 til 300
ára fresti. Á þessu svæði er leyfi veitt
til bygginga með ákveðnum skilyrð-
um um snjóflóðavarnir, sem draga úr
hættu.
3. Gult svæði. Þar eru líkur á flóði með
þrýstingi 0.3 t/m2 sjaldnar en á 30
ára fresti. Á þessu svæði þarf að
fylgjast með allri umferð þegar snjó-
flóðahætta er yfirvofandi.
4. Hvítt svœði. Þar er talin engin snjó-
flóðahætta.
Mikilvægt er að meta hættu á snjó-
flóðum á öllum athafnasvæðum hér á
landi og setja reglur um nýtingu lands.
Er nauðsynlegt að slíkt mati fari fram
við allt skipulag byggðar, lagningu
vega, raflína og símalína. En síðast en
ekki síst er nauðsynlegt að menn geri sér
ljóst hvar hættusvæði eru þegar hætta
er á að snjóflóð falli.
SNJÓFLÓÐAVARNIR
Við höfum nú rætt um mat á því
hvenær og hvar snjóflóð falla. Næsta
verkefni er að ræða um snjóflóðavarnir,
sem miða að því að draga úr slysum,
tjóni á mannvirkjum og truflun á sam-
göngum af völdum snjóflóða. Unnt er
að standa að snjóflóðavörnum á tvenn-
an hátt. I fyrsta lagi á þann hátt að
banna allar framkvæmdir á hættu-
svæðum eða rýma þau í hvert sinn, sem
snjóflóðahætta er yfirvofandi. I öðru
lagi má taka þá ákvörðun að mæta
snjóflóðahættu með því að koma upp
varnarvirkjum á hættusvæðunum.
Mun nú rætt um þessa tvo kosti.
Viðbrögð viðyfirvofandi
snjóflóðahœttu
Meginreglan við snjóflóðavarnir er að
forðast snjóflóðahættu. Mörg mannslíf
hefðu sparast ef ferðamenn hefðu sneitt
hjá hættusvæðum eða valið leiðir um
fjalllendi með snjóflóðahættu í huga,
hugað að veðri, landslagi, snjómagni og
dreifingu snjós, sneitt hjá hlíðum, sem
eru hlémegin við meginvindáttir, eink-
um undir hengjum og giljum, og lagt
frekar leið sína um áveðurshlíðar,
hryggi eða flöt svæði (8. mynd). Sérhver
ferðamaður skyldi vera minnugur þess
að fari hann inn á hættusvæði hættir
hann ekki aðeins sínu eigin lífi heldur
einnig lífi samferðamanna sinna og
jafnvel björgunarsveita. Samkvæmt
reglunni um að forðast snjóflóðahættu
ber einnig að koma í veg fyrir að lagt sé
að óþörfu í framkvæmdir á hættusvæð-
um, t. d. að byggingar séu reistar, vegir
og möstur raflína séu lögð í hlauprásir.
Einnig ber að sjálfsögðu að forða fólki
frá hættusvæðum og loka vegum þegar
snjóflóðahætta skellur á.
Viðbrögð við yfirvofandi snjóflóða-
hættu verða best skipulögð af almanna-
vörnum i hverju byggðarlagi. Setja þarf
ákveðnar reglur um viðbrögð þegar
hætta nær vissu stigi. Til minnis skulu
hér talin upp nokkur atriði, sem hafa
þarf í huga.
Skipa þarf stjornstöð snjóflóðavarna
og undir hennar stjórn vinna eftirtaldar
sveitir:
a) Aðvörunarsveit. Þessi sveit fylgist með
snjóflóðahættu, sendir út aðvaranir
og sér um að koma þeim til skila.
Fylgjast þarf með öllum þekktum
flóðfarvegum, sem gætu valdið
hættu í byggð og á vegum. Aðvar-
269