Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 51

10. mynd. Gangurinn á toppi Lambafells. Hér er gangurinn eingöngu úr
líparíti og er um 35 m þykkur. — The composite dyke at the top ofthe mountain
Lambafell. Here rhyolite forms the whole of the dyke and its thickness is about
35 m.
er almennt lítil (Leó Kristjánsson
1970, Ágúst Guðmundsson 1983).
í þriðja lagi stenst tilgáta Blake og
félaga ekki að því er varðar samsetta
ganginn á Streitishvarfi vegna þess að
þar ná basalthlutar gangsins ekki jafn
hátt og líparíthlutinn. Forsenda tilgátu
Blake og félaga er sú að basaltgangur-
inn sé gosgangur, þannig að kvikan
flæði um hann í langan tíma (vikur eða
mánuði), og gangurinn nái þannig að
hita verulega út frá sér (sem þó er
ósennilegt, eins og vikið var að hér á
undan). Þar sem basalthlutarnir fylgja
líparítinu ekki nema upp að sillunni í
Hökulvíkurgili er ljóst að þeir hafa
ekki náð yfirborði þess tíma, og upp-
runalegi basaltgangurinn (sem síðar
klofnaði er líparítið tróðst inn) getur
því ekki hafa verið gosgangur.
NIÐURSTÖÐUR
Meginatriðin í myndun san setta
gangsins á Streitishvarfi tel ég þessi:
1) Líparítkvika er til staðar í kviku-
hólfi. Þótt hún nái annað slagið þeim
yfirþrýstingi sem þarf til að brjótast út
úr hólfinu, þá kólnar hún mjög hratt
eftir að hún yfirgefur kvikuhólfið og
seigja hennar vex það mikið að hún
stöðvast. Líparítgangar eiga því erfitt
með að komast langt frá kvikuhólfi í
kaldri skorpunni.
2) Inn í topp kvikuhólfsins kemur
basaltkvika í láréttu flæði og myndar
gang. Inn í þennan basaltgang miðjan
treðst síðan líparítkvikan og á þá
möguleika á að ná mun ofar í skorp-
una, jafnvel upp á yfirborð. Basalt-
gangurinn auðveldar líparítkvikunni
flæðið aðallega á tvennan hátt. í fyrsta
145