Náttúrufræðingurinn - 1985, Síða 57

2. mynd. íslandskort, er sýnir þá fundarstaði dasíts (svartir punktar) sem vitað er um með
vissu. Á kortinu eru einnig sýndar jarðmyndanir frá yngri pleistósentíma-nútíma
(skyggt), - og er þar greint á milli þóleiíska beltisins (dökkt skyggt) og alkalísku beltanna
(ljós-skyggt). Jarðmyndanir frá Plíó-pleistósen eru skástrikaðar og myndanir frá tertíer
óskyggðar. — Map of lceland showing known localities of dacite (black dots); formations
ofyoung Pleistocene and Recent age (shaded), Plio-Pleistocene formations (oblique lines)
and Tertiary formations (white).
eru þó nauðsynlegar til að skera úr um
þetta.
Önnur bergtegundanöfn hafa einnig
verið notuð um svipað berg og hér er
lýst. í lýsingu sinni á Setbergseldstöð-
inni á Snæfellsnesi kallar Haraldur Sig-
urðsson (1970) það gosberg „rýódasít"
sem hefir hlutfall Si02 á bilinu 68.5 —
72.5%, en fínkorna gangberg með
svipaða efnasamsetningu kallar hann
„felsít“. Heldur hefur dregið úr notk-
un þessara tveggja tegundanafna. Þess
skal getið hér að allajafna er notað
sama tegundaheiti um gosberg (hraun
og gjósku) og fínkorna innskotsberg
(bergganga og bergstanda), en annað
tegundaheiti um djúpinnskotsberg
með sömu efnasamsetningu. Sem
dæmi skulu nefnd íslandít (hraun og
gangar) — díórít (djúpberg), dasít
(hraun, gangar) — granódíórít (djúp-
berg), og rýólít (hraun. gangar) -
granít (djúpberg).
Að ytra útliti greinist dasít frá ís-
landíti á því, að það er yfirleitt mun
ljósara (ljósgrátt) nema þar sem hröð
kæling hefur átt sér stað og biksteinn
myndast. Auðveldara er að þekkja
ummyndað dasít frá íslandíti, þar sem
dasítið lýsist og verður Ijósgrágult eða
151