Náttúrufræðingurinn - 1985, Side 67

2. mynd. Smásprungur í basalti séðar með rafeindasmásjá (SEM). Mælikvarði í /xm er
sýndur neðst. - Microfractures in basalt, under the scanning electron microscope. Scale in
(nm at bottom.
eftir lok mælinganna). Sprunguhiti fór
aldrei niður fyrir lofthita á meðan
frostið varði. Skýringin gæti verið sú
að bergflatarhitinn lækkaði ekki nógu
mikið rniðað við lofthitann. Bergflat-
arhiti var hér 2°C lægri en lofthiti, en á
fyrra frosttímabilinu var hann 2,7°C
lægri. Eins og áður var kælingarhrað-
inn meiri í sprungunni en í loftinu
(0,454°C/klst.).
Mælingar þessar gefa til kynna að
hitastig í svona sprungu sé nánar tengt
berghita heldur en lofthita. Eins og
áður var sagt hefur lofthiti oft verið
notaður sem mælikvarði á niðurbrot
bergs í tilteknu loftslagi. Tölurnar hér
að ofan sýna hinsvegar að í raun er
lofthiti frekar ónákvæmur mælikvarði
fyrir berghita og gefur litlar upplýsing-
ar um hvernig frostveðrun virkar.
TILRAUNIR
Ef hið svokallaða frost-þíðu ferli á
að bera árangur, verður vatnið að geta
frosið í berginu; sprungur og holur eru
líklegustu staðirnir fyrir vatn til að
safnast fyrir í. í basalti eru sprungur
líklegasti staðurinn og þær geta verið
mjög mismunandi á breidd, frá smá-
sprungum (2. mynd) til misfella (“jo-
ints“) (3. mynd). Sýnt hefur verið
fram á það í tilraunastofu að vatn í
sandsteini frýs ekki við 0°C heldur við
161