Náttúrufræðingurinn - 1985, Qupperneq 87

Mývatnseldar
■Hlaup
Hlaup
V
Hloup
V
JHD-JE-6607-AB
6102.0116 G,ðo
7. mynd. Kröflueldar, landhæðarbreyting í Leirbotnum. Örvarnar neðst á myndinni sýna
eldgos í Kröflueldum 1975-1982, önnur umbrot eru ekki sýnd. Efst á myndinni eru
skjalfestar umbrotahrinur í Mývatnseldum 1724-1729 færðar inn til samanburðar, og
þannig hagað til, að upphaf Mývatnselda falli saman við upphaf Kröfluelda. (Hliðstætt
mynd Axels Björnssonar o. fl. 1984). - Cliange in land-elevation in tlie Krafla area,
northern lceland, during the volcanic period 1975—1982. Arrows denote volcanic erup-
tions. At the top of the diagram the volcanic events of the 1724-1729 volcanic period are
inserted for comparison. (Modified from Axel Björnsson et al. 1984).
skjálftum, brotahreyfingum og jafnvel
eldgosum. Þetta sést glöggt á með-
fylgjandi línuriti (7. mynd). Umbrota-
hrinurnar hafa ýmist verið í suður- eða
norðurhluta sprungubeltisins, sem
teygir sig frá Sellandafjalli norður í
Öxarfjörð.
Séra Jón Sæmundsson prestur í
Reykjahlíð, og sveitungar hans, höfðu
ekki aðstöðu til að mæla landris við
Leirhnjúk. Þeir lýstu hins vegar furðu
nákvæmlega umbrotahrinum, sem
þeir urðu varir við í Mývatnssveit.
Þessar hrinur hafa verið færðar inn á
meðfylgjandi línurit, til samanburðar
við Kröfluelda hina nýju. Þar kemur í
ljós að hrinurnar endurtaka sig með
nokkuö jöfnu millibili, og er hlé á milli
þcirra í góðu samræmi við það sem
gerst hefur á undanförnum árum. Þó er
ein undantekning. Á árunum 1726-27
er hlé, sem samsvarar a. m. k. tveimur
hrinum. Þetta má að sjálfsögðu skýra
á ýmsa vegu. Hugsanlegt er að landris
hafi stöðvast þessi ár, eða þá að
gleymst hafi að færa í letur það sem
Krafla afrekaði þessi ár, (sem er öllu
sennilegra). Líklegast er þó að bændur
hafi ekki orðið varir við kvikuhlaup,
sem gengu til norðurs. Á þessum árum
gat Kröflueldstöðin því sent Keldu-
hverfi og Gjástykki tvær til þrjár
kveðjur, til að jafna metin. Afleiðing-
in af slíku kvikuhlaupi til norðurs ætti
181