Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 41

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
29

Ferðir fuglanna.
Meðal hryggdýranna eru spendýr og fuglar meðal annars
einkennileg að því ieyti gagnvart hinum flokkunum, skriðdýr-
um, froskdýrum og fiskum, að þau hafa heitt blóð, eða öllu
heldur jafnheitt blóð, því blóðhiti þeirra tekur mjög litlum
breytingum. Fiskar geta ekki lifað í sjó, sem ekki hefir meðal
annars þann hita, sem ,er við þeirra hæfi, en þessi hiti er mis-
munandi, eftir því, um hvaða tegund er að ræða. Þetta stafar
af því, að fiskarnir geta ekki haldið líkamshita sínum innan
æskilegra marka, ef umhverfið verður of heitt eða of kalt. Og
alveg sama máli er að gegna með froskdýr og skriðdýr. Á hinn
bóginn geta spendýr og fuglar varðveitt líkamshita sinn, og
haldið honum við það stig, sem heppilegast er líffærunum, svo
þau leysi störf sín sem bezt af hendi, enda þótt umhverfið kólni
eða hitni. Þetta eiga fuglarnir og spendýrin meðal annars að
þakka hjúp þeim, sem yerndar líkama þeirra gegn hitatapi, en
þessi hjúpur er hárið hjá spendýrunum, en fiðrið hjá fuglunum.
En þrátt fyrir það, þótt fuglar og spendýr hafi gert þessar ráð-
stafanir, til þess að verða óháð ríki kuldans, og. þannig rutt sér
brautir til sigurvinninga um allan heiminn, þá er; þó til það stig
í lífi þeirra, sem hætta gæti stafað af kuldum og þurrkum, en
þetta stig ,er lífsskeið það í sögu einstaklingsins, þegar hann er
að breytast úr einni sellu, hinni frjófguðu eggsellu, í spendýr
með hári eða fugl með fiðri, þetta hættuskeið er með öðrum
orðum fósturskeiðið. Spendýr og fuglar hafa unnið mikið á,
með því að mynda skjaldborg um líkamann gegn kuldanum,
en allt kæmi það að engu, ef ekki væri hægt að vernda fóstrið
á einhvern hátt, þangað til þessi skjaldborg er byggð. Hér hafa
spendýr og fuglar hvor farið sína leið. Spendýrin hafa valið þá
aðferðina, að bera fóstrið í móðurlífi þangað til það fer að verða
nokkurn veginn sjálfbjarga, en fuglarnir verpa, eins og kunn-
ugt er, stórum eggjum, hlöðnum mikilli forðanæringu, og unga
þeim út. Það er nú engin tilviljun, að fuglarnir hafa valið! þessa
leiðina, því vegna mikils líkamshita eru þeir færir um að vernda
eggin gegn kulda, á meðan á þróuninni stendur, og um fuglana
er það að segja, að ferðir þeirra eru einmitt til þess gerðar, að
vera við þann eldinn, sem bezt brennur, þeir leita varpstaða, þar